u-Dekl. (4. Dekl.)
metus ūs m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. metus, ūs, maskulin, die Furcht, Besorgnis, auch Einschüchterung (Gegensatz spes, confidentia)
I)eigentlich
1)im Allgemeinen
verbunden
metus ac timor, BangigkeitCic.
metus animiCic.
metus maternusPs. Quint. decl.
iustus, begründeteUlp. dig.
magnusLiv.
metus caecusOv.
maior, novusCels.
parvusLiv.
vanusLiv.
Plural: metus, BefürchtungenCic.und anderes. Neue-Wagener Formenl.³ 1, 637. Dräger Tac. ann. 4, 69, 3
metus inanesPlin. ep.
vaniCels.
aliiCic.
diurni et nocturniCic.
volo abstergere animi tui metumCic.
adducere aliquem in eum metum, ut etc.Cic.
adhibere metum, Gegensatz amovere metumQuint.
metum, in quo nunc est, adimereTer.
admovere parvum metumLiv.
afferre alicui metum, von einer SacheCic.
neque id ullum metum affertCels.
amovere metumTer. Cic. und (Gegensatz adhibere)Quint.
ardere tum cupiditate, tum metuCic.
cadit in aliquem metus, es trifft jemanden F.Cic.
capere metumLiv.
capit aliquem metusLiv.
capit aliquem metus mit folgendem AcISuet.
aliquem in metum adducereCic.
compellere aliquem in metumTac., in eundem metumLiv.
compelli metuLiv.
metus Romani nominis comprimit aliquemLiv.
conicere aliquem in tantum metum, ut etc.Liv.
miserrimum genus morbi, in quo simul aeger et siti et aquae metu cruciaturCels.
deicere metum Siciliae damnatione eiusCic.
defendere provinciam non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatisCic.
demere fratris metumLiv.
demere metum omnemLiv.
demere paulatim metumOv.
deponere metumCic.
mollitiā decretorum vobis dignitatem, illi metum detrahiSall. fr.
aliquid metum detrahitCels.
in metu esse, in Furcht sein, sich fürchten, propter aliquemTer., oder gefürchtet werdenCic.
est in metu peregrinantium, ut etc., sie fürchten, es möchte nicht usw.Plin.
nullus hostium (vor den F.) metus in propinquo estLiv.
ubi ex anguibus metus estCels.
cum inflammationis sit metusCels.
eripere metumCic.
exanimare aliquem metu, von einer RedeTer.
exanimari metuCic.
exonerare aliquem metuTer., civitatem vano metuLiv.
iam omnes isti, qui portenduntur, metus exstinguenturCic.
exuere omnem metumOv.
metum facere, von einem UmstandLiv.Cels. Quint.
alicui metum facere, von Umständen u. Pers.Liv. Ov.
fingere sibi metumLiv., sibi inanes metusPlin. ep.
frangi ac debilitari metuCic.
vanos res ista habet, verursacht, metusOv.
ego quidem praecipuum metum, quod ad te attinebat, habui, habe gehegt Cael. in Cic. ep.
haeret lingua metuTer.
magnus plebem metus incessitLiv.
ne mortis quidem metu inclinariLiv.
incutere alicui magnum metumCael. in Cic. ep.
incutere dolores et metusSen.
inferre maiorem metumLiv.
inicere alicui metumCaes., alicui curam metumqueLiv.
per aliquem alci metum proponere et inicereCic.
metus omnis, qui tacitus insidebat animisLiv.
lenire aegri metum probabili sermoneCels.
quorundam vani metus levandi suntCels.
his levabat omnem vulnerum metum nobilitas mortis et gloriaCic.
levari metuLiv.
liberare aliquem hoc metuTer. (vergleiche unten mit de)
interdum obiciebatur animo metus quidamCic.
offerre metumCic.
omittere metumCurt.
perfusus ultimi supplicii metuLiv.
in futurum ponere metusOv. (vergleiche unten mit pro)
hoc metuere, alterum in metu non ponere, von dem anderen nichts besorgenPoët. bei Cic. ad Att. 14, 21, 3
quis ad propulsandum metum diligentior?Cic.
post gratulationem redire in metumPlin. ep.
removere (beseitigen) metumSall.Liv.
paulum respirare a metu coepitCic.
simulare metumSall.
solve metusVerg.
solvite metum cordeVerg.
sed alius rursus metus subestCels.
aliquem vel spe confiolari vel metu terrereCels.
terrere aliquem metu mortis oder aliquem metu suppliciiCurt.
territare metuCaes.
ne omnino metum reditus sui barbaris tolleret (benehme)Caes.
sic simul sitis et aquae metus tollitur (wird gehoben)Cels.
mit Angabe wovor?
teils durch den Genitiv
existimationisCic.
mortisLiv.
hostiumLiv.
qui insuetis adeundi propius metus eratLiv.
haec vox metum iniecit imperata recusandiLiv.
vetandi metu vel agnoscendi pudoreTac.
teils durch ab oder ex mit Ablativ
a vi atque ira deorumLiv.
a RomanisLiv.
ex imperatoreTac.
ex duce metus (Plural)Tac.
si nullus ex se metus aut spesTac.
teils durch einen Finalsatz mit ne und Konjunktiv
semper sunt in metu, ne etc.Cic.
metu (aus F.), ne amitteret praemissas iam cohortesTac.
esse metus coepit, ne etc.Ov.
quod ubi Romam est nuntiatum maestitiam omnibus, senatui curam metumque iniecit, ne etc.Liv. 5, 7, 4
und nach metus est, mihi metus est durch AcILiv. Ter.
durch das Adjektiv
alienus, F. vor anderenTer.
regius, F. vor dem KönigeLiv.
hostilis, vor den FeindenSall.
Punicus, vor den PuniernSall. fr.
und so
Parthicus, die Besorgnis vor einem Krieg mit den ParthernCic.
mit Angabe weshalb?
durch propter mit Akkusativ
me esse in metu propter te unumCic.
durch de mit Ablativ
de fratreCic.
omni te de me metu liberoCic.
mit Angabe wofür?
durch pro mit Ablativ
metum pro universa re publica intervenisseLiv.
ut omnem pro me metum ponasPlin. ep.
2)insbesondere: das ehrfurchtsvolle Schaudern, die Ehrfurcht
mens trepidat metuHor.
laurus multos metu servata per annosVerg.
metum numenque loco addiditVal. Flacc.
II)metonymisch
a)ein Gegenstand der Furcht, der Schrecken
Libyci metus, vom MedusenhauptStat.
so auch metus eius rimatur, man forscht nach dem Gegenstand seiner FurchtTac.
daher (wie formido) = die VogelscheucheManil. und Gratt.
b)die Besorgnis erregende Lage, der kritische, gefährliche Augenblick, die drohende Gefahr
metus maximi belliCic.
metus ancepsLiv.
anceps metus et a cive et ab hosteLiv.
constans adversus metusTac.
et plura alia etiam in pace servata, quae nunc in metu audiunturTac.
ne subito metus exoriatur scapulis stultitiā tuāPlaut.
neque adeo spes est, quae mihi hunc aspellat metumPlaut.
☞metus, feminin
metus ullaEnn. ann. 549
nulla metusEnn. fr. scen. 407
Archaistischer oder vulgärlateinischer Genitiv metuisTer. Phorm. 482, aber nicht mehr bei CiceroCic. Rosc. Am. 145
Dativ metuVerg. Aen. 1, 257Tac. ann. 11, 32 und 15, 69 (Umschreibung des Dativs bei Cic. Tusc. 4, 16 sub metum … voluptati … libidini)
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
metus, ūs (old genitive metuisTer.Cic.; dative metuVerg.Tac.), masculine fear, dread, apprehension, anxiety
animus commotust metuTer.
in metu esse, be fearfulCic.
mihi unum de malis in metu est, a subject of fearCic.
metum habere, be afraidCic.
concipereOv.
in futurum metum ceperuntLiv.
facit Graecis turba metum, puts in fearOv.
Germanis metum inicereCaes.
metu territare, alarm greatlyCaes.
metus omnīs invaditSall.
ademptus tibi, removedTer.
hunc remove metum . . . exonera civitatem metu, take away . . . relieveLiv.
metum Siciliae deicereCic.
metūs Tradam ventisHor.
Solve metūs, away withVerg.
praesentis exitiCic.
dictatorisCic.
ne popularīs metus invaderet parendi sibiSall.
Caesaris rerum, for Caesar's fortuneHor.
quod senatui metum iniecit, ne, etc.Liv.
Quantum metuist mihi, videre, etc.Ter.
metus ab civeLiv.
poenae a RomanisLiv.
pro universā re p.Liv.
laurus multos metu servata per annos, aweVerg.
mens trepidat metuHor.
A terror, alarm, cause of fear
loca plena metūsOv.
nihil metūs in voltuTac.
nulli nocte metūsIuv.
Person., the god of fearVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu