konsonant.-Konjugation
dēligere
dēligō dēlēgī dēlēctum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
2. dē-ligo, lēgī, lēctum, ere (de und legere)
I)ablesen, abnehmen
Früchte
uvamCato
temporibus certis maturam uvamOv.
oleamCato
fructumCol.
tenui primam ungue rosamOv.
melimela minorem ad lunam delectaHor.
andere Gegenstände
alta mortali astra manu, herabholenProp. 2, 32, 50
II)auswählen, durch eine getroffene Wahl zu etwas nehmen, wählen (so dass deligere nur die getroffene Wahl, aber eligere, »auslesen« = »nicht den ersten besten nehmen«, die wirkliche Auswahl aus mehreren bezeichnetvergleiche Benecke Cic. Deiot. 24. p. 115)
A)im Allgemeinen (siehe im Wortspiel: deligere oportet, quem velis diligereCornif. rhet. 4, 29)
ex his (statuis) C. Marcelli statuamCic.
diem ad inimicos opprimendosNep.
aliquem non ad sententiam legis, sed ad suam spem aliquam de civitateCic.
magistratus, consulemCic.
imperatorem (Kaiser) Vopisc.
alqs pro consule Asiae in locum alicuius delectus est Vopisc.
ad eas res conficiendas Orgetorix deligiturCaes.
mit doppeltem Akkusativ
aliquem potissimum generum (zum Schw.)Cic.
im Passiv mit doppeltem Nominativ
duces (zu A.) ii deliguntur, qui etc.Caes.
mit folgendem indirekten Fragesatz oder Relativsatz
tempus a natura ad deligendum quam quisque viam vivendi sit ingressurus datum estCic.
vos unum illum ex omnibus delegistis, quem (um ihn) bello praedonum praeponeretisCic.
Aristides delectus est, qui (damit er) constitueret etc.Nep.
ex senatu in hoc consilium delecti estisCic.
aut uni tribuendum est (consilium publicum rei publicae) aut delectis quibusdam, das bedeutet einem AusschussCic.
delecti Aetolorum, der engere Ausschuss (= apocleti)Liv.
als militärischer terminus technicus: auswählen, ausheben
d. locum castris idoneumCaes.
centenos viros ex omni pedite atque equiteLiv.
duces hostium XL milia ex omni numero deligunt earum civitatum, quae etc., das bedeutet heben aus usw.Caes.
d. vexillarios e legionibus, ausheben zu einem Angriff, detachierenTac.
so
delecta manus, ein DetachementSall.
ebenso
delecti peditesSall.
delecti militum, eine Elite von S.Curt.
B)insbesondere: als untauglich ausscheiden, aussondern, entfernen
aliquem ex aedibusPlaut.
longaevos senes ac fessas aequore matresVerg.Vergleiche Jordan. Cic. Caecin. 76. p. 258 sq.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
dēligō, lēgī, lēctus, ere de + 1 lego, to choose, pick out, select, elect, designate, single out
ad eas res conficiendas deligiCaes.
quos Romae relinqueresCic.
ex civitate fortissimum quemqueCic.
ex legionibus fabrosCaes.
delecti LatioVerg.
melimela Ad lunam delectaHor.
ordine ab omni Centum oratoresVerg.
sibi domicilio locumCaes.
alqm socium sibi imperiLiv.
Vertumnum sociumOv.
To pick out, separate, remove
senes ac fessas aequore matresVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu