konsonat. Dekl. (3. Dekl.)
mīles mīlitis m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
mīles, itis, generis communis (vielleicht zu griechisch ὅ-μῑλος, Haufen), der Soldat
I)im Allgemeinen
a)eigentlich (Singular oft kollektivsiehe Mützell Curt. 3, 1. § 1)
tribuni militumCaes.
militum introitus, EinzugCaes.
milites AntonianiCaes., Romani, Sullani, IugurthiniSall.
milites argentati, auratiLiv.
miles auxiliarius (Gegensatz legionarius)Asin. Poll. in Cic. ep.
milites auxiliariiLiv.
milites gregariiCic.
milites legionarii decimae legionisCaes.
milites maritimiPlaut.
miles mercennariusLiv.
milites mercennariiNep.
milites noviSall.Liv., veteresSall.
miles tumultuariusSen.
segnes atque inutiles rei publicae militesLiv.
miles statariusLiv.
miles vernaculus, miles vernaculae legionisAuct. b. Alex.
milites veteraniCaes.
vetus miles, Gegensatz tiroLiv.
milites voluntariiLiv.
milites armari (ins Gewehr treten) iubetCaes.
iis (armis) censeo armetis milites Pompeius in Cic. ep.
avocare milites a signisTraian. in Plin. ep.
colligere milites Pachyno e terrestri praesidioCic.
conducere milites in unumSall.
conducere mercede militesLiv.
conscribere voluntarios paucos militesLiv.
conscribere milites ex AsiaLentul. in Cic. ep., in Epiro atque AetoliaCaes.
contrahere dispersos milites in unumSall. (und so quodcumque militum contrahere poteritisPompeius in Cic. ep.)
dare (stellen) militesLiv.
deligere ex legionibus plurimorum stipendiorum militesLiv.
dimittere militesCic., veteranos militesCaes.
disponere milites certis spatiis intermissisCaes.
legere militesPompeius in Cic. ep.Liv.
legere militem, verbunden legere militem exercitumque conscribereIustin.
voluntarios milites ordinare centuriareque, in die verschiedenen Waffengattungen einreihen und in Zenturien abteilenLiv.
scribere (ausheben) militesSall. Liv.
scribere milites in snpplementumLiv.
vom OffizierPlaut.Ter. und (= miles gregarius) vom gemeinen Soldaten (im Gegensatz zu den Offizieren)Liv.s. Fabri Liv. 22, 14, 15
zur Kaiserzeit auch von niederen kaiserlichen Beamten, die Waffen trugen und zum Militäretat gehörtenspät. ICt.
übertragen
α)von Personen
rudis ad partus et nova miles eram, NeulingOv.
miles erat Phoebes, war gleichsam die Trabantin (von einer Nymphe)Ov.
Carneades laboriosus et diuturnus sapientiae miles, Kämpfer, Streiter für d. W.Val. Max. 8, 7. ext. 5
β)der Stein im Brett- oder KriegsspielOv. trist. 2, 477
II)insbesondere: milites, oft = Fußsoldaten, Fußgänger (im Gegensatz zu equites, das gewöhnlich dabeisteht oder vorhergeht)Caes.Liv.und andere
ebenso: Singular miles, kollektiv im Gegensatz zu equesLiv.und andereVergleiche Drak. und Fabri Liv. 22, 37, 7
☞Archaistische Nebenform meiles, Plural meilitesCorp. inscr. Lat. 1. no. 204. lin. 7 und 10 sqq.
Spätlateinische Nebenformen
a)milexGromat. vet. 246, 19Corp. inscr. Lat. 6, 3637
b)milisCorp. inscr. Lat. 14, 241Prob. inst. 126, 36 und app. 197, 28
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
mīles, itis, masculine and feminine MIL-, a soldier
ut fortīs decet MilitesTer.
milites scribere, enlistSall.
ordinare, form into companiesLiv.
mercede conducere, hireLiv.
dimittere, dismissCic.
Especially, a footsoldier, infantry
milites equitesqueCaes.
A common soldier, private (i.e. miles gregarius)
strenui militis et boni imperatoris officiaSall.
volgus militumLiv.
Collective, soldiery, army
Macedoniam sine ullo milite reliquisseCic.
loca milite complentVerg.
multusHor.
A chessman, pawn
DiscolorOv.
Feminine, of a woman in her first childbed
rudis ad partūsOv.
Of a nymph of Diana
miles erat PhoebesOv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu