o-Dekl. (m./f.)

nervus ī  m

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

nervus, ī, maskulin (νεῦρον), die Sehne, Flechse, gewöhnlich Plural nervi, die Sehnen und Flechsen (ligamenta), die Muskeln, die Nerven (die jedoch die Alten noch zu Celsus' Zeit nicht als Organe der Empfindung und Bewegung gekannt zu haben scheinen)

I)eigentlich und übertragen

A)eigentlich

nervorum distentio, Nervenzufälle (Krämpfe)

nervorum resolutio, Lähmung der NervenCels.

nervi, a quibus artus continenturCic.

nervi in omne corpus ducunturCels.

nervus umbilicaris, die NabelschnurTert.

nervos et venas exprimere (von einem Maler)Plin.

digitorum nervos incīdereLampr.

scherzhaft

condamus alter alterum ergo in nervom bracchialem, umarmen wir einanderPlaut. Poen. 1269

B)übertragen

1)das männliche GliedHor. epod. 12, 19

Plural

nerviPetron. 131. § 4 und 6

2)die aus Tiersehnen, aus Därmen gemachte Saite, Darmsaite

nervorum sonus in fidibusCic.

nervos pellere (rühren)Cic.

numeros intendere nervisVerg.

cantu nervorum et tibiarum tota vicinitas personatCic.

tuduceris ut nervis alienis mobile lignum, du bist eine bloße MarionetteHor. sat. 2, 7, 82

3)die Sehne des BogensVerg.Ov.

daher metonymisch: der BogenVal. Flacc. 3, 182

4)die Rindshaut, das Leder, womit die Schilde überzogen warenTac. ann. 2, 14Sil. 4, 291 (293)

5)ein Riemen, mit dem jemand gefesselt wirdPlaut.Veget. mil.

daher überhaupt = Bande, Fesseln

nervo vinctusPlaut.

nervo aut compedibus vinciri, mit Hand- oder FußfesselnGell.

und = Gefängnis, Haft

in nervo iacērePlaut.

in nervis teneriLiv.

eximere de nervo cives vestrosLiv.

vereor, ne istaec fortitudo in nervum erumpat denique, dass du mit deiner Tapferkeit ins Loch gesteckt wirstTer.

II)bildlich

A)die Sehne, der Nerv als Sitz der Kraft und Stärke

1)im Allgemeinen

dignum onus, in quo omnes nervos aetatis industriaeque meae contenderemCic.

omnibus nervis mihi contendendum est, ut etc.Cic.

quibus opibus ac nervis ad gratiam minuendam utereturCaes.

experietur consentientis senatus nervos atque viresCic.

qui si attulerint nervos et industriam excutient tibi istam verborum iactationemCic.

2)insbesondere: die Kraft, der Nachdruck der Rede

nervi oratoriiCic., sectantem levia nervi deficiunt atque animi, bleibt kraft- und geistlosHor.

B)die Sehnen, Nerven als Spannkraft, Lebenskraft, Haupttriebfedern, Hauptorgane, das innerste Wesen

omnes nervos virtutis elidereCic.

nervos omnes urbis exsecareCic.

legionum nostrarum nervos nonne his consiliis incīdimus?Cic.

vectigalia esse nervos rei publicaeCic.

hosti largirinervos belli, pecuniam infinitam, quā nunc egetCic.

nervos coniurationis eiectosLiv.

illi loci, qui inhaerentes in earum (causarum) nervis esse debent, einen organischen Bestandteil derselben bilden müssenCic.

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

nervus, ī, masculine cf. νεῦρον, a sinew, tendon, muscle

nervi, a quibus artūs continenturCic.

hoc nervos confirmari putantCaes.

A cord, string, wire (of a musical instrument)

ut nervi in fidibus sonantCic.

cantu vocum et nervorum et tibiarum personare, stringed instrumentsCic.

The leather covering of a shieldTac.

A bow-string

adductusOv.

nervo aptare sagittasVerg.

A wire, string (controlling a puppet)

Duceris ut nervis alienis mobile lignumHor.

A prison

ne istaec fortitudo in nervom erumpat, bring you into duranceTer.

eximere de nervo civīsLiv.

The penisHor.Iuv.

Figuratively, a sinew, nerve, vigor, force, power, strength

digna res est ubi tu nervos intendas tuosTer.

omnibus nervis mihi conitendum est, ut, etc.Cic.

opibus ac nervis ad perniciem suam utiCaes.

nervi belli pecuniaCic.

vectigalia nervos esse rei publicaeCic.

loci inhaerentes in nervis causarum, intimately connected withCic.

nervi coniurationis, leadersLiv.

Of expression, force, energy

oratio nervos oratorios habetCic.

sectantem levia nervi DeficiuntHor.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu