i-Konjugation

convenīre

conveniō  convēnī  conventum

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

con-venio, vēnī, ventum, īre, beikommen = eintreffen, sich einfinden, besonders von mehreren auf einem Punkt = zusammenkommen, zusammentreffen, sich zusammenfinden, sich versammeln (Gegensatz abire, discedere)

I)im Allgemeinen

A)intransitiv

a)überhaupt

α)von lebenden Wesen und Schiffen

convenerant duces, waren (in derselben Gegend) eingetroffenLiv.

conveniunt duces, kommen zusammen (versammeln sich); quaeritur, quid opus sit factoNep.

cum maiores manus hostium adiunctis Germanis convenissentCaes.

cum omnes in verba iuraverint conventuros se iussu consulis nec iniussu abiturosLiv.

diem ad conveniendum edicereLiv.

nunc enim ita convenimus, ut etc., ist unsere Zusammenkunft von der Art, dass wir usw.Cic.

boni (als G.) quoniam convenimus amboVerg.

Eporedorix Aeduus et unā Viridomarus in equitum numero convenerant nominatim ab eo evocatiCaes.

Tyrii per (über) limina laeta frequentes convenereVerg.

von einem

qui ex iis novissimus convenit, wer zuletzt eintrifftCaes. b. G. 5, 56, 2

mit Angabe »wann?«

ante lucemPlin. ep. (vergleiche unten »mit Angabe wohin?«)

mit Angabe »woher?« durch Adverbien oder durch Präpositionen

huc undiqueCaes.

undique ex GalliaCaes.

ad certam diem frequentes undiqueLiv.

ex diversis regionibusLiv.

ex provinciaCaes.

interea et ex proximis hibernis et a Caesare conventura auxiliaCaes.

naves, quas ex Pictonibus et Santonis convenire iusseratCaes.

mit Angabe »wohin?« durch Adverbien oder durch Präpositionen (gewöhnlich in oder ad mit Akkusativ) oder durch Akkusativus loci

c. hucCic.

illucOv.

quo (wohin) lege communi omnes puberes armati convenire consuerantCaes.

colloquendi tempus sumitur locusque, quo (wohin) convenireturNep.

omnes etiam gravioris aetatis eo (dahin) convenerantCaes.

eo omnes cotidie convenire (iussit)Nep.

proximā nocte in oppidumCaes.

quem in locum convenire possimus, rescribiteBrut. in Cic. ep.

c. in eum locumCic.

in unum locum Pompei. in Cic. ep.

unum in locumCic.Caes.

oder bloß

in unumLiv.

in una moenia (Gegensatz incertis sedibus vagari)Sall.

in RemosTac.

c. Idibus Maiis in senatumCic.

c. in contionemCic.

c. in colloquiumNep.

mane in consilium frequentesCic.

in coetus scholarum laeti et alacres conveniunt (discipuli)Quint.

von einem

in mediam praeceps convenit ursa viam Avian. fab. 9, 6

neque quam in partem quisque conveniat, providentCaes. b. G. 6, 37, 6

c. ad ripam RhodaniCaes.

ad aedes alicuius noctuCic.

ad signa (sich bei den F. einfinden) Caes.

ad Isthmicum spectaculumVal. Max.

ad hoc iudiciumCic.

ad regemLiv.

omnem senatum ad se c. iussitLiv.

armati cum silentio ad se convenirentLiv.

c. luce primā in Achradinam ad curiamLiv.

esse homines, qui novum genus disciplinae instituerunt, ad quos iuventus in ludos conveniat Vet. edict.

c. RomamLiv.

CalesLiv.

qui Romam frequentissimi convenerantCic.

mit Angabe »woher?« und »wohin?« zugleich durch Adverbien oder Präpositionen

huc undiqueCaes.

undique frequentesCaes.

ex fuga in oppidumCaes.

eodem et ab Selymbria L. Cornelius et ex Thracia paucos post dies Antiochus conveneruntLiv.

mit Angabe »wo?« (wenn die sich Versammelnden sich schon an dem Ort befinden) durch Adverbien, durch Präpositionen oder durch Genitiv oder Ablativus loci

quanta illic multitudo convenisse dicebaturCic.

c. in colonia Agrippinensi in domum privatamTac.

Cyrri apud hiberna decumae legionisTac.

mit Angabe »wobei? worauf? = infolge wessen?« durch ad mit Akkusativ

celeriter ad clamorem hominum circiter milia sex conveneruntCaes.

ad nomen quoque barbari conveniuntCurt.

ad bucinam inflatam certo tempore apros et capreas convenire ad pastumVarro r. r.

mit Angabe zu »welchem Zweck?« durch de (wegen, über), durch causā und gratiā mit Genitiv (wegen), durch ad oder in (zu) und Akkusativ, durch 1. Supinum (um zu), durch einen Finalsatz mit ut und Konjunktiv

c. de communi officio (von zwei Feldherren)Cic.

ad aliquem de civitate impetranda (von den Gesandten der Latiner)Val. Max.

uno tempore undique comitiorum ludorum censendique causāCic.

ex oppidis finitimis visendi causāCic.

visendi eius gratiā ad aliquemVell.

spectandorum ludorum gratiā RomamVal. Max.

ad decuriatum aut centuriatumLiv.

in domum Calvini ad officiumVal. Max.

ad delectationem (von Zuhörern)Quint.

c. ad auxiliumCaes.

ad eum defendendumNep.

ad eos defendendosCaes.

ad prosequendum Scipionem officii causāLiv.

funus, quo amici non conveniunt ad exsequias cohonestandas, sed etc.Cic.

c. in obsequium funerisSulp. Sev.

c. undique Romam gratulatumLiv.

c. ad Caesarem gratulatumCaes.

iussit eo omnes cotidie convenire, ut ibi de summis rebus consilia caperenturNep.

reguli in unum convenere, ut inter se de cunctis negotiis disceptarentSall.

β)von leblosen Subjekten

conveniunt mihi munera multa huc ab amatoribus, kommen einPlaut.

huc convenit utrumque bivium, trifft zusammenPlin.

von Abstraktem

multa convenerunt, quae mentem exturbarent meamCic.

cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videnturCic.

quae (bellum intestinum et externum) si in unum conveniant, vix deorum opibus, quin obruatur Romana res, resisti posseLiv.

b)insbesondere

α)als publizistischer terminus technicus

c. aliquo, zu irgendeinem Gerichtsbezirk der Provinz gehören, civitates, quae in id forum conveniunt, in diese Kreisstadt gehörenCic. Verr. 2, 38

Carthaginem conveniunt populi LXVPlin. 3, 25Plin. 5, 105

β)als juristischer terminus technicus

von der Frau

c. in manum, durch Heirat (usus, coëmptio, confarreatio) in die Gewalt des Mannes kommen, absolutCic. top. 14Flacc. 84Quint. 5, 10, 62Gaius inst. 3, 84

viro in manumCic. top. 23

in manum flaminisTac. ann. 4, 16

und überhaupt von der Verheiratung

c. in matrimonium alicuius Papin. dig. 45, 1, 121. § 1 oder cum aliquoGell. 18, 6, 8

c. in nuptiasCod. Theod. 3, 7, 11

B)transitiv: gleichsam an oder zu jemandem beikommen = jemanden treffen, zufällig oder absichtlich mit jemandem zusammentreffen, jemanden aufsuchen, besuchen, sprechen

a)überhaupt

α) mit Akkusativ

hominem, fratremPlaut.

c. equitesCaes.

cotidie plurimosCic.

EpaminondamNep.

adversarios eiusNep.

conveniri nolleCic.

nocte conveniri et interdiu ab omnibus mortalibus posseSen.

nunc conveniundus Phormio estTer.

conveniundi patris tempus capereTer.

alicuius conveniendi habere potestatemNep.

in conveniendis magistratibus et senatoribusCic.

sunt qui volunt te conventamPlaut.

quod esse ambas conventas voloPlaut.

prius P. Scipione conventoLiv.

conventis proceribus Symm.

opus esse sibi domino eius convento, er müsse den H. sprechenLiv.

edit nomina eorum, quibus conventis opus essetLiv.

mit Angabe »wie? (= als wen? in welchem Zustand?)« durch Prädikats-Akkusativ oder im Passiv durch Prädikats-Nominativ eines Partizips

c. Atilium spargentem semenCic.

cum quo forte Romam rediens ab nuntio uxoris erat conventus, auf der Rückkehr nach R. begriffen getroffen worden warLiv.

mit Angabe »durch wen?« (= wessen Vermittlung) durch per und Akkusativ

per Gabinium ceterosSall.

qui antea per tres consacerdotes nostros fuerat ex multorum auctoritate conventusSymm. ep. 10, 74

mit Angabe »wo?« durch Adverbien, durch Präpositionen oder durch Genitiv oder Ablativus loci

ubi eos convenit?Cic.

dic, ubi te conveniam?Mart.

Ariminum cum ea legione proficiscitur ibique tribunos plebis, qui ad eum confugerant, convenitCaes.

cum legati eum in itinere convenissentCaes.

ad Tempe Thessalica Philippus est conventusLiv.

Bruti pueri Laodiceae me conveneruntCic.

convento Cn. Octavio DemetriadeCic.

ubi (ergänze Megarae) cum Theodorum domi convenire velletVal. Max.

non uno est omnis convenienda locoOv. art. am. 2, 394

β) mit inter se (einander)

tribuni plebis non desistebant clam inter se convenireCic. agr. 2, 12

nequeunt homines armenta feraeque inter sese ullam rem gignere conveniundoLucr. 2, 922 sq.

γ) absolut (wobei die Angabe »wen?« leicht aus dem Zusammenhang zu ergänzen ist)

post convenero (ergänze eum)Plaut.

die convenisse (ergänze me)Ter.

aditum petentibus conveniundi non dabatNep.

b)als juristischer terminus technicus: jemanden gerichtlich angehen, belangen

aliquemICt. (und so conventus debitorChalcid. Tim. 159)

aliquem de oder pro aliqua reICt.

daher

aliquid (nomen, culpam und dergleichen), wegen etwas klagbar werdenICt.

II)prägnant

A)beikommend, sich anschließend in etwas hineingehen, an etwas darangehen, in oder an etwas passen, mit etwas zusammenpassen

1)eigentlich

mit in oder ad und Akkusativ

conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?Plaut.

fistula ferrea, quae in columellam convenit et in cupamCato

si cothurni laus illa esset ad pedem apte convenireCic.

mit Dativ (wem?)

dicitur Afrani toga convenisse Menandro (bildlich)Hor.

absolut

noli mirari, si (corona) non convenit; caput enim magnum estCic.

2)übertragen: hinpassen, zusammenpassen, das heißt je nach dem Zusammenhang und nach der Konstruktion bald = passen, übereinstimmen, stimmen, zutreffen, bald = sich passen (sich reimen, sich schicken), passend sein, geeignet sein, anwendbar sein, zukommen, entsprechen, zusagen (vergleiche nam convenire et decere et aptum esse et congruere Graeci ἡρμόσθαι appellantFronto de oratt. p. 159, 13 N.)

α) mit Subjekts-Nominativ

mores conveniuntTer.

atque ita cum et vultus similitudo et expositionis tempora et pastoris confessio convenirent, nepotem agnovitIustin.

nomen non convenitTer.

conveniet numerus quantum debuiTer.

conveniet etiam ambulatio quaedamQuint.

mit cum und Ablativ

haec tua deliberatio non convenit cum oratione LargiCic.

quod quidem somnium Sisenna cum disputavisset mirifice ad verbum cum re convenisseCic.

qua ex coniunctione naturaeconvenire potest aut fissum iecoris cum lucello meo aut meus quaesticulus cum caelo, terra rerumque natura?Cic.

mit in oder ad und Akkusativ, von materiellen Subjekten

ceterae vites in quemvis agrum conveniuntCato

emplastrum viride ad podagram satis convenit Scrib.

von abstrakten Subjekten

non in omnes omnia convenireCic.

nec hoc in te convenitCic.

erat nemo, in quem ea suspicio conveniretCic.

quae vitia videntur in quemvis potius quam in istum convenireCic.

hoc maxime in Alcibiadem convenire videbaturNep.

poteram ego, verbum (πάθη) ipsum interpretans, morbos appellare, sed non conveniret ad omniaCic.

mit Dativ (wem?), von lebenden Wesen und materiellen Subjekten

mulier mulieri magis convenitTer.

nihil autem minus perfecto duci quam festinationem temeritatemque convenire arbitrabaturSuet. Aug. 25, 4

nervis et articulis convenit plantago trita cum salePlin.

von abstrakten Subjekten

negavit id suae virtuti convenireNep.

munditias mulieribus, viris laborem convenireSall.

qui nihil rectum nisi quod ipsorum moribus conveniat putabuntNep.

quid posterius priori non convenit?Cic.

non enim hoc convenire Antigoni prudentiae, ut sic deuteretur victoNep.

poetisch mit AcI (zur Angabe »wozu?«)Prop. 2, 1, 41

β) mit Infinitiv oder AcIs. Benecke Cic. Cat. 1, 4

quo sidere ulmis adiungere vites conveniatVerg.

ilicone ad praetorem ire convenit?Cic.

quî convenit in minore negotio legem timere, cum eam in maiore neglexerisSall.

ubi sementem paraveris, glandem parari legique convenitCato

haud convenit unā ire cum amica imperatorem in viaTer.

quibus de rebus nos dicere oporteat et quid vos sequi conveniatCic.

quo ex (infolge) senatus consulto confestim te interfectum esse convenitCic.

mit Dativ

fundo suburbano arbustum maxime habere convenitCato

neque enim debet aut convenit nobis periculo ulli submittere animum nostrum Brut. et Cass. in Cic. ep.

respondebam non convenire moribus meis aliud palam, aliud agere secretoPlin. ep.

γ) unpersönlich

ad nummum convenit, es trifft auf den HellerCic.

videte nunc illum primum egredientem e villa, subito; cur? vesperi; quid necesse est? tarde; quî convenit, praesertim id temporis?Cic.

mit Dativ

minime miror caelum et terras vim suam, si tibi ita conveniat (zusagt) dimittereCic.

in quam cuique feminae convenisset domum nuberetLiv.

quam sibi conveniat, ipse videritHor.

si tibi curae (est), quantae conveniat, Munatius, ob dir M. so lieb ist, wie er es verdientHor.

convenit, es sagt mir zu! Plaut. Cas. 272

B)zusammenkommend ein Ganzes bilden, sich vereinigen, sich verbinden

1)eigentlich

von AtomenLucr. 5, 429

von lebenden Wesen = sich begatten

inter seLucr. 2, 923

clunibusPlin. 11, 85

mit Angabe »wozu?«

in voluptatem veneriamApul. met. 4, 27

gignendis liberisArnob. 7, 9

2)übertragen: der Ansicht, Meinung nach sich einigen, und zwar klassisch nur res convenit oder unpersönlich bloß convenit, man einigt sich, wird oder ist einig (eins), man vereinbart (verständigt) sich über etwas, man kommt über etwas überein, es kommt etwas durch Übereinkunft zustande, man beschließt etwas gemeinschaftlich, man behauptet etwas einstimmig (allgemein), erst bei Spätlateinern homines conveniunt, die Leute einigen sich

a)überhaupts. über die Konstr. Spengel T. Maccius Plautus p. 40; Benecke Cic. Lig. 18 u. Iustin. 9, 5, 3; Held Caes. b. c. 1, 28, 2; Dietsch Sall. Iug. 83, 2

α) res convenit

tempus et locus convenitLiv.

id convenerat signumLiv.

Marcellus posse rem convenire ratusLiv.

addebant praeterea rem conventuramCic.vergleiche Drak. Liv. 30, 3, 7

ubi ratio agendae rei (Operationsplan) et tempus convenitLiv.

eo signo, quod convenerat, revocanturCaes.

pax convenitSall.Liv., non convenitIustin.

si condiciones pacis non convenissentLiv.

pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis essetLiv.

in eas condiciones cum pax conveniretLiv.

Corinthus, ut ibi deponerentur obsides, convenitLiv.

saepe pacem conventam frustra fuisseSall. Iug. 112, 2

quibus conventisLiv. 30. 43, 7

mit Dativ

omnibus amicis idem convenitPlaut.

saepius ultro citroque agitantibus rem conventuramLiv.

pax, quae non ipsis civitatibus conveniretIustin.

mit cum und Ablativ

cum his mihi nec locus nec sermo convenitPlaut.

haec fratri mecum non conveniunt neque placentTer.

pax, quae cum T. Quinctio convenisset, ut rata esset petieruntLiv.

quid nobis conveniat cum adversariis (Gegensatz quid in controversia relinquatur) Cornif. rhet.

ut notam apponam eam, quae mihi tecum convenitCic.

mit inter und Akkusativ

ratio inter nos convenitPlaut.

si quid inter quos convenit Cornif. rhet.

illud unum inter nos non convenitSen.

pactum est, quod inter aliquos convenitCic.

ea quae inter regem Pausaniamque convenerantNep.

quod tempus inter eos committendi proelii conveneratCaes.

iudex inter adversarios convenitCic.

und (mit doppeltem Nominativ)

iudex (als R.) inter eos convenit Atilius CalatinusVal. Max.

mit folgendem quod (dass)

id modo non conveniebat, quod senatus consulesque nusquam alibi spem quam in armis ponebant, plebes omnia quam bellum malebat, darin war man nicht einig, dass usw.Liv. 2, 39, 8

β) convenit mit AcI, mit ut oder ne und Konjunktiv, mit bloßer Konjunktion, mit indirektem Fragesatz, Gegensatz discrepat, gewöhnlich mit Dativ oder mit cum und Ablativ oder mit inter und Akkusativ

interfectum esse a Clytaemnestra Agamemnonem convenitCic.

signum, quod ab eo dari conveneratSuet.

convenit iam inde per consules reliqua belli perfecta (esse)Liv.

veneno quidem occisum (Claudium) convenit; ubi autem aut per quem dato discrepatSuet.

inter omnes convenit Sibyllam tres libros attulissePlin.

convenisse, ut ne quid dotis mea ad te afferret filiaPlaut.

miles ea quae acta erant quaeque ut agerentur convenerat ad consulem refertLiv.

pacto convenit, ut Himera amnis finis regni Syracusani ac Punici imperii essetLiv.

mihi cum Deiotaro convenit, utille in meis castris esset cum suis copiisCic.

ita sibi cum Dolabella convenisse, ut etc.Cic.

convenit inter eos, cuius cornu prius laborare coepisset, ut is capite suo fata patriae lueretVal. Max.

convenerat, ne interloquererisSen. de clem. 1, 9, 9

und (mit bloßer Konjunktion)

pro argento si aurum dare vellent, darent convenitLiv.

und (mit indirektem Fragesatz)

quibus consulibus interierit (Hannibal), non convenitNep.

cum eo sine ullo intertrimento convenerat iam, quemadmodum tradereturCic.

γ) convenit absolut

ita ut convenerat factum estLiv.

ut oder uti conveneratHirt. b. G.Sall.

ita enim conveneratLiv.

si ita conventum estCod. Iust. 5, 3, 7

mit Dativ oder mit cum und Ablativ

se dare operam, ut Lacedaemoniis cum rege conveniretNep.

sic sibi cum Caecina convenisseCic.

non modo inter patres, sed ne inter consules quidem satis conveniebatLiv.

mit de und Ablativ (Gegensatz discrepat, controversia est)

cum de facto conveniretCic.

cum de legibus conveniret, de latore tantum discreparetLiv.

de verbo controversia est, de re quidem convenitSen.

mitterent ad eum, quibuscum sibi de pace conveniretIustin.

cum de pretio inter ementem vendentemque conveneritSen.

de qua (annona) inter licentem vendentemque conveniatPlin. pan.

ea de quibus inter creditorem et debitorem conventum estCod. Iust. 8, 34, 3. § 1

δ) homines conveniunt, die Leute einigen sich

cum de praeda non convenirentIustin. 15, 4, 23

de rebus litigiosis et convenire et transigere possumusPaul. sent. 1, 1. § 5

quos negant inter se convenisseHyg. astr. 2, 4

ideo plerumque artifices convenire solent mit folgendem AcIUlp. dig. 9, 2, 27. § 29

b)insbesondere: bene (optime) convenit (alicui) cum aliquo, es steht jemand auf gutem Fuß, in gutem Verhältnis oder Vernehmen mit jemanden, es steht sich jemand gut mit jemandem (Gegensatz animus alicuius ab aliquo alienus est)

cui cum paupertate bene convenit, dives estSen.

sororis vir, quīcum optime convenissetCic.

pulchre convenit improbis cinaedisCatull.

und ebenso bene convenit oder bloß convenit inter aliquos, es besteht ein gutes Verhältnis zwischen usw.

primo hos dies complusculos bene conveniebat sane inter easTer.

nec conventurum inter nos posthac arbitrorTer., vergleiche conveniens Nummer II, b

Archaistisches synkopiertes Präsens coveniatisCato oratt. 40. fr. 1

Futur conveniboPlaut. Cas. 548

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

con-veniō, vēnī, ventus, īre, to come together, meet, assemble, gather, come in a body

ex provinciāCaes.

ad Caesarem gratulatumCaes.

ad eum defendendumNep.

Romam Italia tota convenitCic.

unum in locumCaes.

in consilium frequentesCic.

in unumSall.

civitates, quae in id forum convenirent, i.e. had their seat of justice inCic.

clam inter seCic.

uno in locoCic.

To address, accost, meet, visit, obtain an interview with

PamphilumTer.

VerremCic.

eum in itinereCaes.

per Gabinium ceterosSall.

ut se conveniri nolitCic.

conveniundi patris tempusTer.

aditum petentibus conveniendi non dabatNep.

Figuratively, to come, fall

in manum, under tutelage (see manus)Cic.

To come to a decision, be concluded, be agreed on, be settled

si in eo manerent, quod convenissetCaes.

condiciones non conveneruntNep.

id convenerat signumLiv.

id modo non conveniebat, quod, etc., on that point only there was no agreementLiv.

pax convēnitSall.

in eas condiciones cum pax conveniretLiv.

quod (signum) conveneratCaes.

Haec fratri mecum non conveniuntTer.

quod tempus inter eos committendi proeli conveneratCaes.

qui (iudex) inter adversarios convenissetCic.

pacem conventam frustra fuisseSall.

Impersonal, it is agreed, is settled

convenit, reliqua belli perfecta, is generally assertedLiv.

quibus consulibus interierit non convenitNep.

pacto convēnit, ut, etc.Liv.

omnis exercitus, uti convenerat, deductus, etc.Sall.

tibi cum bonis civibusCic.

conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc., you and I must needs agree, that, etc.Cic.

quem ad modum (aedes) tradereturCic.

inter consules satisLiv.

saevis inter se convenit ursis, there is harmonyIuv.

To fit, be adapted to

ad pedem apteCic.

Dicitur toga convenisse Menandro, sat well onHor.

To be fit, be suitable, become, consist, apply, belong, be appropriate

conveniunt moresTer.

Non bene conveniunt Maiestas et amor, agreeOv.

in hunc ordinemCic.

ad maximam partemCic.

ad nummum convenit, agrees to a farthingCic.

natura hominis cum universāCic.

quid posterius priori non convenit?Cic.

viris laborem convenireSall.

Non hoc conveniet lyraeHor.

Haud convenit, ire, etc.Ter.

quid vos sequi conveniatCic.

confestim te interfectum esse convenitCic.

quo sidere terram Vertere ConveniatVerg.

sit tibi curae Quantae conveniat Munatius, as dear as he ought to beHor.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu