konsonant.-Konjugation
quaerere
quaerō quaesīvī quaesītum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
quaero, quaesīvī, quaesītum, ere
I)suchen, aufsuchen
1)eigentlich
α)von lebenden Wesen
αα)lebende Wesen
teEnn. fr.
te ipsumTer.
suosCaes.
suos notos hospitesqueCaes.
Hectora per aciesOv.
iuvencum per nemora et lucosVerg.
quaerens per arva piorum invenit EurydicenOv.
quaeritur huic alius (ein Gegner)Verg.
quaeritur (man sucht einen), qui tantae pondera molis sustineatOv.
Gutrua- tus celeriter omnium curā quaesitusCaes.
quaesitus matri (von der M.) agnusVerg.
und so
filia matri est quaesitaOv.
liberos ad necemCic. Sest. 54
aliquem ad poenamEutr. 7, 15
ββ)Lebloses
cibum (vom Hund)Varro
portumCaes.
IndiamCurt.
terrasOv.
viam, quā etc.Ov.
locum, in quo etc.Curt.
sibi hospitiumPlaut.
domicilia sibiCurt.
escam in sterquilinoPhaedr.
β)von leblosen Subjekten
quod natura cibum quaerit cuiusque animantisLucr. 4, 856
per imas quaerit (Ufens) iter valles, sucht sich Bahn (= strömt dahin)Verg. Aen. 7, 802
te decisa suum dextera quaeritVerg. Aen. 10, 395
mutilatae cauda colubrae … moriens dominae vestigia quaeritOv. met. 6, 560
2)übertragen
a)suchen
α)aufzutreiben suchen, sich zu verschaffen suchen, zu erwerben suchen, zu gewinnen suchen, erstreben oder = etwas sich verschaffen, gewinnen, erringen
αα)lebende Wesen
sibi novum imperatoremSall.
alicui generumPlin. ep.
antiquis de moribus alicui uxoremIuven.
heredem in regnumVerg.
adversus externos militemTac.
liberos, zu zeugen suchen, erzielenPlaut. Suet.
iustissimos viros ad administrandam rem publicam, zu gewinnen suchenEutr.
und so
melius visum amicos quam servos quaerereSall.
ββ)Lebloses
pecuniam (vom Borger)Nep.
opus (Arbeit)Cic. Liv.
alicui venenum (jemanden zu vergiften suchen)Cic.
mortem, den T. suchenVell.
vitam, das L. zu erhalten suchenVell.
remedium sibi ad aliquidCic.
locum (Gelegenheit) iniuriaeLiv. oder insidiisLiv.Curt.
tempus aut locum pugnaeSall.
tempus atque occasionem fraudis ac doli, passen auf usw.Caes.
armis gloriam atque divitiasSall.
gloriam belloCic., belli domiqueEutr.
sibi dignitatemHirt. b. G.
alicui oder sibi honoresCic. Liv.
nobilitatem laboribus atque periculisSall.
bello concordiamSall. fr.
principatum armisVell.
immortalitatem sibi morteCic.
iustum amorem omni sibi liberalitate et docilitateEutr.
victoria quaeritur sollicitis armisOv.
quaesita per hoc dignitasSen. ep. 68, 11
von Leblosem
quid sibi hic vestitus quaerit? was soll das Kleid bedeuten?Ter. eun. 558
β)suchen = zu bewerkstelligen suchen, zu bereiten suchen oder = bewerkstelligen, bereiten
fugam ex ItaliaCic.
itineribus diversis fugam nequiquamCaes.
alicui ignominiamLiv.
alicui salutem maloTer.
dedecore potius quam manu salutem lieber sein Heil suchen in usw.Sall.
invidiam in aliquem, zu erregen suchenCic.
und so
ex habitu invidiam Midiae (dem Midias)Quint.
ultionem, Veranlassung zur Rache suchenVell.
γ)nach jemanden oder etwas Verlangen tragen, trachten, etwas verlangen, begehren, erwarten
CaesaremHor. carm. 4, 5, 16
pocula aureaHor.
solaciaCurt.
novum statum, novam rem publicamVell.
non tam mortis quam belli remediumCurt.
eas se tamen balneas non ex libris patris, sed ex tabulis et ex censu quaerereCic.
mit folgendem ut und Konjunktiv
quaeris (du verlangst, wünschest), ut suscipiam cogitationem, quidnam istis agendum putemCic. ad Att. 14, 20, 4 (zweifelhaft, Wesenb. quod vis)
und so verbunden
quaerere et petere, ut etc.Gell. 13, 18 (17), 2
δ)nach etwas sich umsehen = auf etwas sinnen, denken
consiliumTer.
omisso veteri consilio novumSall.
consilia belliHirt. b. G.
aliquid duram in dominamProp.
mit folgendem indirekten Fragesatz
quaerere ipse secum et agitare cum suis coepit, quibusnam rebus in ea provincia maximam uno anno pecuniam facere possetCic. Verr. 2, 17
ut quaeramus, quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamusSall. Cat. 33, 5
ε)mit folgendem Infinitiv: suchen = sich bemühen zu usw. oder = begehren, wünschen zu usw.
bibere in somnisLucr.
abrumpere lucemVerg.
mitibus mutare tristiaHor.
moriSen., honeste moriIustin.
e monte aliquo in alium transilirePlin.
mutare sedesTac.
b)beratend, besprechend untersuchen, zum Gegenstand der Beratung oder Untersuchung oder Betrachtung machen
profectionis tempusCaes. b. c. 1, 67, 1
rationem perficiendi (consilii)Caes. b. G. 7, 37, 6
sed quaeramus unamquamque reliquorum sententiamCic. Tusc. 5, 48
mit de und Ablativ
Socratem de vita et de moribus solitum esse quaerereCic. de rep. 1, 16
iuvabat de aeternitate animarum quaerere (nachzudenken)Sen. ep. 102, 2
absolut
quaero, ich sinne darüber nachTer. Andr. 683
c)zu erfahren oder zu ergründen suchen, wissen wollen, sich erkundigen, Erkundigung einziehen, fragen, forschen
α)überhaupt
αα)aliquem
aliquem a ianua, ab ostio, nach jemanden an der Haustür fragenCic. de or. 2, 276
ββ)aliquid ab, ex oder de aliquo
gewöhnlich mit folgendem Fragesatz
quaerit ex solo ea, quae in conventu dixerat; … eadem secreto ab aliis quaeritCaes.
a quo cum quaesivisset, quo duci se velletNep.
quaero abs te teneasne memoriā etc.Cic.
quaero a te, utrum hoc adduxerit caeli temperatura an terrae bonitas?Varro fr.
de te ipso, Vatini, quaero, utrum … an etc.Cic.
ex me quaesieras, nonne putarem etc.Cic.
ex quibus quaererent scirentne etc.Cic.
dum inter se invicem quaerunt, quae sit huius perseverantiae causaLact.
quaere, cur?Cic.
quaerant, num quid etc.Cic.
quaesivit, si (ob) incolumis evasissetLiv.
cum quaereretur, ecqui Campanorum bene meritus de re publica nostra essetLiv.
nachaugusteisch mit folgendem an und Konjunktiv
quaesitum est, an danda esset inquisitioPlin. ep. 6, 29, 8; 7, 11, 1; 7, 19, 5 und andere
quaesito (Ablativus absolutus) an Caesar venissetTac. ann. 2, 9
cura tibi de quo quaerere nulla fuit, nach dem zu fragenOv. ex Pont. 4, 3, 18
quid quaeris? was fragst du noch? = kurz, mit einem WortCic. Hor.
ebenso
noli quaerereCic.
si quaeris, wenn du weiter (nach dem weiteren Erfolge) fragst, das Weitere wissen willst, genauer auf die Frage eingehstCic.
ebenso
si quaerimus, si quaeritis?Cic.
und
si verum quaerisCic.
Partizip substantivisch: quaesītum, ī, neutrum, die FrageOv. met. 4, 794Ov. fast. 1, 278
als Übersetzung von πύσμα (als rhetorische Figur)Aquil. Rom. de fig. sent. § 12Mart. Cap. 5. § 524
β)von der wissenschaftlichen Frage: an jemanden eine Frage richten, eine Frage aufstellen, ~ aufwerfen
multa ex eo saepe quaesiviCic.
si quis quid quaereretCic.
naturā fieret laudabile carmen, an arte, quaesitum estHor.
quaeritur inter medicos, cuius generis aquae sint utilissimaePlin.
d)gerichtlich befragen, mit jemanden oder über etwas ein Verhör anstellen (halten), etwas gerichtlich untersuchen, wegen oder über etwas eine Untersuchung anstellen
rem per tormentaSuet.
coniurationemLiv.
de morte alicuiusCic.
absolut
coëgit consules circa fora proficisci ibique quaerere et iudicia exercereLiv. 39, 18, 2
de servo in dominum, den Sklaven peinlich befragen wegen des H. (über den H.)Cic.
aber
de Philota (mit Ph.)Curt.
II)prägnant
a)suchen = durch Arbeit, Verdienst zu erwerben suchen, erwerben, verdienen
tam facile victumTer.
victum vulgo (von einer Buhldirne)Ter.
und so
victum sibi obscoenissimumLact.
victum sibi aegre quaesisse eumque sordide invenisse comparandis mulis et vehiculis, quae etc.Gell. 15, 4, 3
argentumHor.
pecuniamPlaut.
nummos aratro et manuCic.
rem honeste mercaturis faciendisCic.
fruges boum labore quaesitaeCurt.
iam diu nihil quaesivisseCic.
ea, quae voce quaesieratQuint.
miser homo est, qui ipsus sibi quod edit quaerit et id aegre invenitPlaut.
ego quaero quod edim, his (= hi) quaerunt quod cacentPompon. com. fr.
alius quantum aleā quaesierit tantum bibitPlin.
absolut
conserva, quaere, parceTer.
laborans, quaerens, parcensTer.
nec minor est virtus quam quaerere, parta tueriOv.
contrivi in quaerendo vitamTer.
denique sit finis quaerendiHor.
quis hunc non putet confiteri sibi quaesito opus esse? er müsse etwas verdienenCic.
Partizip substantivisch: quaesītum, ī, neutrum und Plural quaesīta, ōrum, neutrum, das Erworbene
quaesiti tenax, et qui quaesita reserventOv. met. 7, 657
asper et attentus quaesitisHor. sat. 2, 6, 82
besonders: erworbene (gesammelte) Schätze
ante quaesitaHor. sat. 1, 1, 38
b)etwas vergebens suchen, sich vergebens nach etwas umsehen, etwas vermissen
Siciliam in SiciliaCic.
saepe Persas et Indos et imbellem AsiamLiv.
optatos TyndaridasProp.
occasionem omissam oder praetermissamLiv.
quaerit Boeotia DircenOv.
amnes quaerunt armentaStat.
soleo non numquam quaerere M. Regulum, nolo enim dicere desiderarePlin. ep. 6, 2, 1
hic ego virtutem vestram quaero, sapientiam desidero, veterem consuetudinem requiroCornif. rhet. 4, 49
c)etwas verlangen, erfordern; nötig machen (von Leblosem)
sic alia, quae umidum locum quaeruntVarro r. r. 1, 23, 4
quia (alter collis) magnā parte editus et praeceps pauca munimenta quaerebatSall. Iug. 98, 3
ne limites ex litibus iudicem quaerantVarro r. r. 1, 15 in.
nego ego quicquam a testibus dictum, quod cuiusquam oratoris eloquentiam quaereretCic. II. Verr. 1, 29
quod bellum repens aut dictatoriam maiestatem aut Quinctium rectorem quaesissetLiv. 4, 14, 2
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
quaerō, sīvī, sītus, ere QVAES-, to seek, look for
quaerenti (deae) defuit orbisOv.
te ipsum quaerebam, was looking forTer.
suos notosCaes.
ab ostio quaerens Ennium, asking forCic.
cum praetor quaerereturCic.
quem quaeritis, adsumVerg.
liberi ad necem quaerebanturCic.
escam in sterquilinioPhaedr.
per imas Quaerit iter vallīs (Ufens)Verg.
cauda colubrae . . . moriens dominae vestigia quaeritOv.
To seek to obtain, look for, strive for, seek
sibi alium imperatoremSall.
in regnum quaeritur heresVerg.
milites ducem quaerentesCic.
in eum invidia quaesita est, i.e. prejudice is excitedCic.
ad ornatum ludorum aurumCic.
regia potestas hac lege quaeriturCic.
ne quaeratur latebra periurioCic.
voce pericula, provokeOv.
defensorem suae salutis eumCic.
With infinitive, to seek, strive, endeavor, ask
ne quaere doceri Quam poenam, etc.Verg.
Antequam . . . speciosa quaero Pascere tigrīs, i.e. let me ratherHor.
classibus advehebantur, qui mutare sedes quaerebantTac.
To strive to gain, earn, win by effort, acquire
Conserva, quaere, parceTer.
Quaerit ac timet utiHor.
victum volgoTer.
confiteri sibi quaesito opus esse, that he must earn somethingCic.
To feel the want of, miss, lack
Siciliam in uberrimā Siciliae parteCic.
ne ille saepe Persas et Indos quaesissetLiv.
quaerit Boeotia DircenOv.
To ask, desire, require, demand, need, call for
quid sibi hic vestitus quaerit? i.e. what do you mean by?Ter.
collis pauca munimenta quaerebatSall.
qui tumultus dictatoriam maiestatem quaesisset, made necessaryLiv.
nego esse quicquam, quod cuiusquam oratoris eloquentiam quaereretCic.
quaeris ut suscipiam cogitationem, quidnam istis agendum putemCic.
Figuratively, to seek mentally, think over, meditate, aim at, plan, devise, find
consiliumTer.
quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamusSall.
remediumCic.
rationes eas, quae ex coniecturā pendentCic.
To seek to learn, make inquiry, ask, inquire, interrogate
item alio die QuaerebamTer.
quaerendo cognoveramCic.
vide, quaere, circumspice!Cic.
quaesiturus, unum caelum esset an innumerabiliaCic.
Naturā fieret laudabile carmen, an arte, Quaesitum est, has been made a questionHor.
cum ab iis saepius quaereret, made inquiriesCaes.
quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc.Cic.
quaesivit a medicis, quem a modum se haberetNep.
quaero de te, num, etc.Cic.
Cura tibi de quo quaerere nulla fuitOv.
in dominos quaeri de servis iniquom est, i.e. to examine under tortureCic.
quaerit ex solo ea, quae, etc.Caes.
habes, quod ex me quaesistiCic.
To examine, inquire into, make inquiry, investigate
coëgit consules circa fora proficisci ibique quaerereLiv.
hunc abduce, vinci, quaere remTer.
scrutatus sum quae potui et quaesivi omniaCic.
rem illamCic.
quorum de naturā Caesar cum quaereret, sic reperiebatCaes.
Especially, of judicial investigation
de pecuniis repetundisCic.
dum de patris morte quaerereturCic.
ut veteribus legibus, tantum modo extra ordinem, quaereretur, the investigation should be madeCic.
In parenthetically clauses, to inquire, consider
omnino, si quaeris, ludi apparatissimiCic.
noli quaerereCic.
ita mihi pulcher hic dies visus est, in shortCic.
si verum quaeritis, to speak the truthCic.
si verum quaerimusCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu