o-Dekl. (n.)
officium officiī n
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
officium, iī, neutrum (vielleicht aus opificium mit veränderter Bedeutung)
I)= καθηκονCic. ad Att. 16, 11, 4, die moralische Obliegenheit, Pflicht, Verpflichtung, Verbindlichkeit, Schuldigkeit, der Dienst, der Beruf (in bürgerlichen und gesellschaftlichen Verhältnissen, wie die religiöse Pflicht debitum, religio)
A)im Allgemeinen
a)objektiv
esse in officioCic. oder officium suum facereTer. oder servareCic. oder exsequiCic. oder officio fungiCic. oder officio satisfacereCic., seine Pflicht tun, beobachten, erfüllen
scribendi officium explereCic.
officium implereSulp. Sev.
hominis officium implereLact.
religionis officium implereSulp. Sev.
officium publicum implerePlin. ep.
officium praestareCaes. und alicui praestareCaes.und andere
officii duxit, hielt es für PflichtSuet.
officium suum deserere oder ab officio discedere oder officio suo deesse, seine Pflicht aus den Augen setzen, seine Pflicht nicht tun, nicht beobachtenCic.
cessare officioLiv., in officioLiv.
qua ex re intellegi facile potuit, nullum esse officium tam sanctum atque solemne, quod non avaritia comminuere atque violare soleatCic.
von Tieren
canes funguntur officio luporum, den BerufCornif. rhet.
übertragen von Leblosem
neque pes neque mens satis suum officium facitTer.
b)subjektiv
α)das PflichtgefühlCic. Tusc. 4, 61; ep. 10, 1, 4Nep. Att. 4, 2
imperatorisCaes. b. G. 1, 40, 10
pudor atque officiumCaes. b. G. 1, 40, 14
β)die Pflichttreue, PflichtmäßigkeitCic. Rosc. Am. 39
B)insbesondere: die Unterwürfigkeit, der Gehorsam Besiegter
in officio esseCaes.
in officio continereCaes.
officio assuefactusCaes.
II)jede pflichtmäßige Handlungsweise oder Handlung
A)im Allgemeinen
nullā re tam laetari soleo, quam meorum officiorum conscientiā, quibus si quando non mutue respondetur, apud me plus officii residēre facile patiorCic.
ignoscendi ratio quaeritur ex iis locis, si plura aut maiora officia quam maleficia videbuntur constareCornif. rhet.
B)insbesondere
1)die Dienstfertigkeit, Dienstbeflissenheit, Höflichkeit, Gefälligkeit
litterae officii plenaeCic.
homo summo officio praeditus, ein sehr gefälliger MannCic.
2)die Gefälligkeit, der Liebesdienst
a)überhaupt
mea in te omnia summae necessitudinis officia constabuntCic.
illius in ullum ordinem officiaCic.
alicui officium negare non posseSuet.
debere alicui mutua officiaPlin. ep.
b)prägnant
α)die Höflichkeits- oder Ehrenbezeigung, Ehrfurchtsbezeigung, die man jemandem bei öffentlichen Gelegenheiten (bei Sponsalien, Hochzeiten, bei Verleihung der männlichen Toga, bei Testationen, Advokationen, Amtsbewerbung, Amtsantritt) durch Begleitung aufs Forum usw., Aufwartung im Haus usw. erweist, der Ehrendienst
praetoris, urbani praetoris officium, das beim Amtsantritt eines Prätors übliche GeleitePlin. ep.Amm.vergleiche Valesius Amm. 26, 1, 1
frequentiam atque officium suum Antonio praestareHirt. b. G.
urbana officia alicui praestareNep.Balb. in Cic. ep.
officium facereHor.
celebrare officium nuptiarum, der Hochzeitsfeier beiwohnenSuet.
exsequiarum officium implereIustin.
quae causa officii? nubit amicusIuven.
officio togae virilis interfui, habe der Zeremonie, als jemand das männliche Kleid bekam, beigewohntPlin. ep.
relicto novorum consulum officio, nachdem man die Aufwartung bei den neuen Konsuln abgebrochenSuet.
inter officia prosequentiumSuet.
remissis quattuor triremibus Massiliensibus, quae officii causā ab domo prosecutae erantLiv.
suprema officia, der letzte Liebesdienst (durch Geleit der Leiche)Tac.
so auch off. tristeOv.
β)im obszönen Sinn: der Dienst = BeischlafSen. exc. contr. 4. praef. § 10
saepe est experta puella officium totā nocte valere meumProp.
ter Libas officio continuata meo est, ist dreimal nacheinander von mir bedient wordenOv.
quae multas saepe hereditates officio aetatis extorseratPetron.
3)der Dienst = das Amt, die Verrichtung, das Geschäft, die Amtsverrichtung, das Amtsgeschäft
a)eigentlich (griechisch πραξις)
maritimum, SeedienstCaes.
publicum, Gegensatz privatumQuint.
legationisCaes.
officium militiaeque laborOv.
officium admissionisSuet.
officia palatina, kaiserl. HofämterAur. Vict. epit. 14, 11
officia civilia, öffentliche GeschäfteSuet.
officia praetorum et consulumSpart.
officium recipereSen.
officio distringiPlin. ep.
quidam ex officio admissionis, einer vom Dienste der Anmeldung zur Audienz = ein KammerherrSuet.
b)metonymisch: Beamte
officiorum omnium militesLact. de mort. pers. 31, 3
officia palatina, kaiserl. HofbeamteTreb. Poll. Gall. 17, 8 (vergleiche Nummer a)
cum officio et comitate angelorumTert. adv. Val. 16
und Gerichtsbeamte, AmtspersonalICt.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
officium, ī, neuter for opificium, opus+2 FAC-, a service, kindness, favor, courtesy
pro recentibus Gallici belli officiis, help given inCaes.
summo officio praeditus homo, exceedingly obligingCic.
officio te certasse prioremVerg.
Officiis dilecta suis, loved for her kindly servicesOv.
A ceremonial observance, ceremony, attendance
officium cras mihi peragendum, a ceremonial visitIuv.
tempus per officiorum ambitum transiguntTac.
An obligatory service, obligation, duty, function, part, office
patrisTer.
functus officioLiv.
in deos hominesque fungi officiisLiv.
a pueris nullo officio adsuefactiCaes.
vita cum officio coniunctaCic.
amicitiaeCic.
satisfacere officio, performCic.
officium suum deserere, neglectCic.
de officio decedisCic.
in officio manereCaes.
offici neglegentiorCic.
An official duty, service, employment, business, work
officia inter se partiunturCaes.
maritimum, naval serviceCaes.
fama aucti officii, i.e. of extending his authorityTac.
A sense of duty, dutifulness, conscience
quicquid in eum iudici officique contulerisCic.
utrum apud eos officium valeretCaes.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu