Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
amīcus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
amīcus, a, um, Adjektiv mit Komparativ und Superlativ (Stamm AM, wovon auch amo und amor), der da liebt, der mit Wort und Tat unterstützt, für den Nutzen und das Wohl einer Person arbeitet
I)adjektivisch: befreundet, freundlich gesinnt, wohlwollend, gewogen, geneigt, günstig (Gegensatz inimicus)
a)von lebenden Wesen und deren Gemüt usw.
α)absolut
amicus oder amicissimus animusCic.
amicae civitatesCaes.
amice lector! Mart.
homines sibi conciliare amicioresCic.
praesidium quam amicissimum, möglichst treu ergebene BedeckungCaes.
vir benevolentissimus atque amicissimusCic.
ex alienissimis sociis amicissimos reddereCic.
agmen amicum (von Freunden)Ov.
vultus, des FreundesVerg., freundlichesOv.
viresOv.
von Tieren
amici pavones et columbaePlin. 10, 207
β)mit inter se oder erga aliquem oder mit Dativ
ut amici inter nos simusTer.
si umquam erga te animo esse amico sensisti eumTer.
amicus amicoAcc. fr.KomikerPetr.siehe Brix Plaut. mil. 660
homo amicus nobis iam inde a pueroTer.
velim ut tibi amicus sitCic.
mihi nemo est amicior AtticoCic.
regem nec inimiciorem ulli populo quam Carthaginiensi nec amiciorem quam populo Romano esse affirmabantLiv.
amica luto susHor.
amicus patriae, amicus legibus Treb. Poll.
non fortunae, sed hominibus solebat esse amicusNep.
ut ego amicior invenirer Phrygum et Cilicum aerariis quam nostroCic.
neque illi amiciores rei publicae quam egoCic.
und besonders
amicum esse sibi, sich selbst nicht gram (kein Stiefbruder) seinHor. sat. 1, 2, 20
und
esse amicum rebus suis, mit seiner Lage zufrieden seinSen. de vit. beat. 6, 2
und
aliquem sibi reddere amicum, mit sich befreunden, zufrieden machenHor. ep. 1, 18, 101
b)von Leblosem
portusVerg.
ventusOv.
imbresVerg.
silentia lunaeVerg.
dictaVerg.
amicius arvumOv.
quid inter tam dissimiles amicum esse poterat? welch freundschaftliches Verhältnis konnte bestehen zwischen usw.Vell. 2, 45, 1
amicum est mihi (= φίλον εστί μοι), mit folgendem AcI, es ist nach meinem SinnHor. carm. 2, 17, 2
nihil homini amicost opportuno amiciusPlaut. Epid. 425
secundum te nihil est mihi amicius solitudine, ist mir lieberCic. ad Att. 12, 15
II)substantivisch
A)amīcus, ī, maskulin
a)der Freund, mit dem man die heiligen Gefühle der Liebe und Achtung teilt, sowie überhaupt der gute Freund
verbunden
amicus atque aequalis suusTer.
amicus bonusNep.
vetusCic.
intimusCic.
magnus, intimerCur. bei Cic.
fidus, infidusCic.
firmus ac fidelisCic.
melior et fideliorLiv.
carusHor.
verusCic. und (Gegensatz mendax) Hor.
summus, der besteTer.
Superlativ
Cato amicissimus meus, mein allerbester FreundCic.
amici est mit folgendem Infinitiv, es verrät FreundschaftCic. de amic. 14
für patronus = GönnerHor. Iuven.
für socius = Genosse, GefährteOv. met. 13, 69
und wie unser Freund = Verehrer von etwas
veritatisCic.
b)in politischen Verhältnissen
α)der politische Freund, Anhänger
amici clientesque GracchorumVell. 2, 7. § 1; 2, 7. § 3
β)der auswärtige Staatsfreund
oft verbunden
socius amicusque, socius atque amicusCic.Sall.und andere
c)Plural amici
α)die Umgebung des Fürsten (Würdenträger, Hofleute)Sall.und andere
β)= εταιροι ἱππεις, die Hetären, die Leibwache (der makedonischen Könige) zu Pferd
prima cohors amicorumCurt. 6, 7 (26), 7
aliquem in cohortem amicorum recipereCurt. 6, 2 (5), 11
γ)die Umgebung des römischen Prätors in der Provinz (cohors praetoria)Suet. Caes. 70 und 79, 3und andere
δ)die Schar der Höflinge des KaisersSuet. Cal. 19, 2und andere
B)amīca, ae, feminin, die Freundin
a)im edlen Sinn: von der Frau gegen die Frau, die Freundin, GespielinKomikerOv.Iuven.
b)im unedlen Sinn (ursprünglich anständige Bezeichnung für meretrix, paelex, concubina, die aber bald die schlimme Bedeutung »Mätresse« gewann, sodass sogar im Rechtsstil concubina ehrbarer lauteteMassur. bei Paul. dig. 50, 16, 144): wie εταίρα, die Geliebte, das Kebsweib, die Beischläferin, Mätresse, Buhle,KomikerCic.und andere
☞Altlateinisch amecus, amecaPaul. ex Fest. 15, 6 und ameicusPlaut. Poen. 1213
Nominativ Plural amiceiCorp. inscr. Lat. 1, 204. col. 1, 7
Genitiv Plural ameicorumibid. 1, 203, 7, synkopiert amicûmTer. heaut. prol. 24
Dativ und Ablativ Plural amiceisCorp. inscr. Lat. 1, 1203 und 1422 oder ameiceis ibid. 1267
Dativ Plural amicabusProb. inst. (IV) 82, 17
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
amīcus, adjective with comparative and superlative AM-, loving, friendly, kind, favorable
tribuni nobis amiciCic.
tyrannoNep.
luto susHor.
mihi nemo amicior AtticoCic.
rex amicissimus rei publicaeCic.
erga te animo esse amicoTer.
male numen amicum, unfriendlyVerg.
coniunctissimus et amicissimusCic.
Figuratively, of things, kindly, pleasing, acceptable, favorable
imbresVerg.
sidus, propitiousHor.
voltusOv.
portūs, of friendsVerg.
tempus, welcomeHor.
nihil est mihi amicius solitudineCic.
Brevitas mihimet amicissimaCic.
Nec dīs amicum est te Abire, is it pleasingHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu