a-Dekl.
tenebrae tenebrārum f Pl.
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
tenebrae, ārum, feminin (dissimiliert aus *temebrae für *temesrae; dies zu *temus, eris, vergleiche temere und altindisch támisrā, Finsternis), die Finsternis (Gegensatz lux, lumen)
I)eigentlich und übertragen
1)eigentlich
a)überhauptCic.und andere
taetris tenebrisCic.
b)die Finsternis der Nacht, die Nacht
quo modo redissem luce, non tenebrisCic.
Antigonus tenebris obortis ignes conspicatur, als es finster (Nacht) geworden warNep.
primis tenebris movitLiv.
quo cum primis se intendentibus tenebris pervenissentLiv.
ferunt Ti. Caesari fuisse naturam ut expergefactus noctu paulisper haud alio modo quam clarā luce contueretur omnia, paulatim tenebris se obducentibusPlin.
2)übertragen
a)die Finsternis = die Blindheit
occĭdit extemplo lumen tenebraeque sequunturLucr.
tenebras et cladem lucis ademptae obicitOv.
quorum caeca lumina in altissimis tenebris erant, eorum oculos in pristinum restituebat aspectumLact.
b)das Dunkel vor den Augen bei Ohnmacht usw.
tenebrae oboriuntur, genua inediā succĭdunt, es wird dunkel oder schwarz vor den AugenPlaut.
obortae sunt subito tenebraeSen. rhet.
tenebris nigrescunt omnia circumVerg.
c)das Todesdunkel
iuro me tibi ad extremas mansurum tenebrasProp.
vergleiche
certum est mihi ante tenebras (= noctem) persequi tenebras (= mortem)Plaut.
3)metonymisch: der dunkle, finstere Ort, das Loch, der Schlupfwinkel
von der Unterwelt
malae OrciCatull.
infernaeHor.Verg.
StygiaeVerg.
absolutVerg.Ov.
von einem Gefängnis
clausi in tenebrisSall.
aliquem aeternis tenebris vinculisque mandareCic.
ex tenebris et carcere procedereCurt.
in robore et tenebris expirareLiv.
von einem Badeort
GrylliMart.
von einem Schlupfwinkel
ubi sint tuae tenebraeCatull.
cum illa coniuratio ex latebris atque ex tenebris erupissetCic.
von einem Bordell
homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorumCic.
II)bildlich
1)die Dunkelheit, Verborgenheit, Niedrigkeit
quae iacērent omnia in tenebris, nisi etc.Cic.
vestram familiam obscuram e tenebris in lucem evocavitCic.
neque te ex viri amplissimi dignitate, sed ex tuis tenebris extrahamCic.
o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)!Cic.
2)die Finsternis, das Dunkel
vos denique in tantis tenebris erroris et inscientiae clarissimum lumen menti meae praetulistisCic.
si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris eruerisCic.
latent ista omnia crassis occultata et circumfusa tenebrisCic.
tenebris ignorantiae circumfusiLact.
densissimis tenebris involuta mortalium mensVal. Max.
tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum relinqueruntCic.
obducere tenebras rebus clarissimisCic.
qualibus in tenebris vitae quantisque periculis degitur, in welch finsterem SchicksalLucr.
offundunt tenebras (sie führen hinters Licht) et veritatem caligine obducuntLact.
si quid tenebrarum offudit exsilium, in trübe Stimmung versetztCic.
aber
tenebras offundere iudicibus, die R. mit Blindheit schlagenCic. fr
tenebras dispulit calumniaePhaedr.
3)der Dunst, Schwindel
quas tu mihi tenebras trudis?Plaut. Epid. 476
qui linguae vitaeque tenebras sequuntur, dem Dunst in Worten und Werken nachjagenGell. 10, 22, 1
☞Singular tenebraApul. met. 5, 20Lampr.Commod. 16, 2Ven. Fort. carm. 10, 17, 36Gramm, inc. de idiom. gen. (IV) 582, 54Gloss. II, 546, 35 und öfter
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
tenebrae, ārum, feminine darkness, gloom
obscurato sole tenebrae factaeCic.
tenebras et solitudinem nactiCic.
tenebris, odore foeda faciesSall.
neve velit (Sol) tenebras inducere rebusOv.
tenebris nigrescunt omniaVerg.
tenebras et cladem lucis ademptae Obicit, i.e. blindnessOv.
The darkness of night, night
redire luce, non tenebrisCic.
primis tenebris movitLiv.
tenebris, during the nightOv.
tenebris obortisNep.
A gloomy place, prison, dungeon, lurking-place
clausi in tenebrisSall.
postremo tenebrae, vinclaCic.
Lurking-places, haunts
emersus ex diuturnis tenebris lustrorumCic.
Quanti nunc tenebras unum conducis in annum, i.e. a dark lodgingIuv.
The shades, infernal regions
InfernaeVerg.
quid tenebras timetis?Ov.
Figuratively, darkness, gloom, obscurity
clarissimis rebus tenebras obducereCic.
tenebras dispulit calumniaePhaedr.
quaeso, quid hoc est? mihi enim tenebrae suntCic.
rei publicaeCic.
si quid tenebrarum offudit exsiliumCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu