a-Dekl.

tenebrae tenebrārum  f Pl.

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

tenebrae, ārum, feminin (dissimiliert aus *temebrae für *temesrae; dies zu *temus, eris, vergleiche temere und altindisch támisrā, Finsternis), die Finsternis (Gegensatz lux, lumen)

I)eigentlich und übertragen

1)eigentlich

a)überhauptCic.und andere

taetris tenebrisCic.

b)die Finsternis der Nacht, die Nacht

quo modo redissem luce, non tenebrisCic.

Antigonus tenebris obortis ignes conspicatur, als es finster (Nacht) geworden warNep.

primis tenebris movitLiv.

quo cum primis se intendentibus tenebris pervenissentLiv.

ferunt Ti. Caesari fuisse naturam ut expergefactus noctu paulisper haud alio modo quam clarā luce contueretur omnia, paulatim tenebris se obducentibusPlin.

2)übertragen

a)die Finsternis = die Blindheit

occĭdit extemplo lumen tenebraeque sequunturLucr.

tenebras et cladem lucis ademptae obicitOv.

quorum caeca lumina in altissimis tenebris erant, eorum oculos in pristinum restituebat aspectumLact.

b)das Dunkel vor den Augen bei Ohnmacht usw.

tenebrae oboriuntur, genua inediā succĭdunt, es wird dunkel oder schwarz vor den AugenPlaut.

obortae sunt subito tenebraeSen. rhet.

tenebris nigrescunt omnia circumVerg.

c)das Todesdunkel

iuro me tibi ad extremas mansurum tenebrasProp.

vergleiche

certum est mihi ante tenebras (= noctem) persequi tenebras (= mortem)Plaut.

3)metonymisch: der dunkle, finstere Ort, das Loch, der Schlupfwinkel

von der Unterwelt

malae OrciCatull.

infernaeHor.Verg.

StygiaeVerg.

absolutVerg.Ov.

von einem Gefängnis

clausi in tenebrisSall.

aliquem aeternis tenebris vinculisque mandareCic.

ex tenebris et carcere procedereCurt.

in robore et tenebris expirareLiv.

von einem Badeort

GrylliMart.

von einem Schlupfwinkel

ubi sint tuae tenebraeCatull.

cum illa coniuratio ex latebris atque ex tenebris erupissetCic.

von einem Bordell

homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorumCic.

II)bildlich

1)die Dunkelheit, Verborgenheit, Niedrigkeit

quae iacērent omnia in tenebris, nisi etc.Cic.

vestram familiam obscuram e tenebris in lucem evocavitCic.

neque te ex viri amplissimi dignitate, sed ex tuis tenebris extrahamCic.

o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)!Cic.

2)die Finsternis, das Dunkel

vos denique in tantis tenebris erroris et inscientiae clarissimum lumen menti meae praetulistisCic.

si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris eruerisCic.

latent ista omnia crassis occultata et circumfusa tenebrisCic.

tenebris ignorantiae circumfusiLact.

densissimis tenebris involuta mortalium mensVal. Max.

tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum relinqueruntCic.

obducere tenebras rebus clarissimisCic.

qualibus in tenebris vitae quantisque periculis degitur, in welch finsterem SchicksalLucr.

offundunt tenebras (sie führen hinters Licht) et veritatem caligine obducuntLact.

si quid tenebrarum offudit exsilium, in trübe Stimmung versetztCic.

aber

tenebras offundere iudicibus, die R. mit Blindheit schlagenCic. fr

tenebras dispulit calumniaePhaedr.

3)der Dunst, Schwindel

quas tu mihi tenebras trudis?Plaut. Epid. 476

qui linguae vitaeque tenebras sequuntur, dem Dunst in Worten und Werken nachjagenGell. 10, 22, 1

Singular tenebraApul. met. 5, 20Lampr.Commod. 16, 2Ven. Fort. carm. 10, 17, 36Gramm, inc. de idiom. gen. (IV) 582, 54Gloss. II, 546, 35 und öfter

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

tenebrae, ārum, feminine darkness, gloom

obscurato sole tenebrae factaeCic.

tenebras et solitudinem nactiCic.

tenebris, odore foeda faciesSall.

neve velit (Sol) tenebras inducere rebusOv.

tenebris nigrescunt omniaVerg.

tenebras et cladem lucis ademptae Obicit, i.e. blindnessOv.

The darkness of night, night

redire luce, non tenebrisCic.

primis tenebris movitLiv.

tenebris, during the nightOv.

tenebris obortisNep.

A gloomy place, prison, dungeon, lurking-place

clausi in tenebrisSall.

postremo tenebrae, vinclaCic.

Lurking-places, haunts

emersus ex diuturnis tenebris lustrorumCic.

Quanti nunc tenebras unum conducis in annum, i.e. a dark lodgingIuv.

The shades, infernal regions

InfernaeVerg.

quid tenebras timetis?Ov.

Figuratively, darkness, gloom, obscurity

clarissimis rebus tenebras obducereCic.

tenebras dispulit calumniaePhaedr.

quaeso, quid hoc est? mihi enim tenebrae suntCic.

rei publicaeCic.

si quid tenebrarum offudit exsiliumCic.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu