konsonant.-Konj. (i-Erw.)
inicere
iniciō iniēcī iniectum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
in-icio, iēcī, iectum, ere (in und iacio)
I)hineinwerfen, -stürzen, -legen, -tun, -lassen
1)eigentlich
semenPlin.
ignes (ergänze in domum)Cic.
exhaustis tectis ignesLiv.
faces tectis oder castrisFlor. Tac.
viscera flammaeQuint.
manum foculoLiv.
eo (= in eas naves) militibus iniectis, an Bord gebrachtCaes.
inicere per clysterem und bloß inicere, klistierenCael. Aur. de morb. chron. 1, 4, 89 und 4, 3, 35
reflexiv
se in ignemTer.
se medium in agmenVerg.
se in hostesCic.
2)übertragen
a)sich in etwas versenken
animus se inicit in aliquid Cic. de nat. deor. 1, 54
b)einjagen, einflößen, beibringen, verursachen, veranlassen
alicui metumCaes.
alicui formidinemCic.
alicui timoremCic., terroremCic.
hostibus terrorem ac fugamLiv.
spemCic.
suspicionemNep.
admirationemNep.
scrupulumCic.
alicui mentem, ut audeat mit InfinitivCic.
tumultumCic.
rixamVell.
certamen iniustum inter primores civitatisLiv.
verba, drein reden, dazu sagenTer.
c)im Gespräch hinwerfen, einfließen lassen, verlauten lassen
alicui nomen alicuiusCic.
periculo mortis iniecto, mit dem Tod gedrohtTac.
mentionem de Capitolini furtisHor.
cum mihi in sermone iniecisset mit folgendem AcICic.
absolut
quia nuper iniecitCic.
Bruto cum saepe iniecissem de ὁμοπλοίαCic.
II)auf etwas, an etwas werfen, legen
A)im Allgemeinen
taedas ad fastigiaVal. Flacc.
securim alicuiCic.
ingentem vim telorum elephantisCurt.
pontem flumini, schlagenLiv.
terram alicuiVerg.
brachia collo, mit den Armen umschlingenOv.
ebenso
iniectis manibusProp.
B)insbesondere
1)anwerfen, anlegen, überwerfen, umwerfen
lorum in collumVell.
sibi vestemOv.
pallium alicuiCic. oder in aliquemPlaut.
frenos alicuiCic.
manicas alicuiPlaut.
alicui catenasCic.
vinculaVerg.
so auch
vincula animoCic.
laqueum, die Schlinge umwerfen, um ihn zu bindenLiv.
cervicibus laqueumSuet.
2)als terminus technicus des gewöhnlichen und des öffentlichen Lebens
inicere alicui manum
a)Hand an einen legen, um ihn festzuhalten, zum Stillstehen zu bringen
manum phrenetico, am Kragen packenPetron. 115, 5
daher bildlich
mihi veritas manum iniecitCic.
cum sibi iniecerat manumSen. rhet.
qui scribenti manum inicitVell.
b)seinen Rechtsanspruch an einem Gegenstand mit Gewalt durchsetzen, etwas als sein Eigentum ohne richterliche Entscheidung in Besitz nehmen, sich zueignen
manum virgini venientiLiv.
si nihil quisquam apud illum invenerit, quo (quoi?) manus iniciatSen.
in iuraOv.
und bildlich
manum ParcaeVerg.
manum splendidis coniugiis, eine gl. Heirat zu machen suchenVal. Max.
quieti eius manus inieci, habe ihn mit Gewalt aus seiner Ruhe herausgerissenPlin. ep.
c)bei Ladung vor Gericht
alicui manumPlaut. Pers. 70
aliquem manumPlaut. truc . 762
☞iniexit = inieceritPlaut. Pers. 70
iniacta = iniectaCatull. 64, 153 Schwabe
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
iniciō, (iniiciō), iēcī, iectus, ere 1 in+iacio, to throw in, put in, hurl upon, put on, cast on, set into
domus ardebat ignibus iniectisCic.
eo militibus iniectis (i.e. in navīs)Caes.
dextram accenso foculoLiv.
iniecto ter pulvereHor.
ignīs tectisLiv.
mihi terram, buryVerg.
se in medios hostīsCic.
sese medium in agmenVerg.
To form by throwing, heap up, build
velut aggere aut ponte iniectoLiv.
To insert, build in
eo super tigna sesquipedalia iniciuntCaes.
To put on, throw over, impose, apply
inici catenas imperatCic.
eique laneum pallium iniecitCic.
bracchia caelo, i.e. attackOv.
ipsis ex vincula sertisVerg.
iniecti umeris capilli, falling overOv.
In the phrase, manum inicere, with dative, to lay hands on, seize, take possession of
virginiLiv.
ipsa mihi veritas manum inicit, i.e. checksCic.
Iniecere manum Parcae (sc. iuveni)Verg.
Figuratively, to bring into, inspire, suggest, impress, infuse, occasion, cause
terrorem mortisCic.
cunctationemLiv.
stimulis irasVerg.
scrupulum hominiTer.
tumultum civitatiCic.
studium pugnandi exercituiCaes.
vobis causam deliberandi, furnishCic.
plaga iniecta petitioni, givenCic.
puellis curamHor.
in alqd se iniciens animus, dwelling on.Cic.
To throw out a hint, mention, suggest
Bruto cum saepe iniecissem de, etc.Cic.
meum nomen imperitisCic.
mentio de furtis iniectaHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu