a-Konjugation
mōnstrāre
mōnstrō mōnstrāvī mōnstrātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
mōnstro (archaistisch mōstro), āvī, ātum, āre (eigentlich monestro [wie monstrum eigentlich monestrum] von moneo), zeigen, weisen
I)durch Gesten
digito non longe frutices horridosApul.
digito indice ad hocHor.
im Passiv
monstror digito, die Leute weisen mit dem F. auf mich [als einen berühmten Mann, Dichter usw.]Pers.
und so
monstror digito praetereuntiumHor.
monstror omni in turbaMart.
hostibus simul suisque monstrati, mit Stolz gezeigtTac.
daher metonymisch
vetusto nomine et propinquitate monstratus, ein Gegenstand der öffentlichen AufmerksamkeitTac.
alicui viamEnn. fr.
erranti comiter viamEnn. fr.
brevius iterCurt.
iter ad parentes tuosApul.
leporum secreta cubilia (von Hunden)Nemes. cyn.
proceram palmam Deli monstrantCic.
scio, ubi sit, verum hodie numquam monstraboTer.
II)mit Worten
A)im Allgemeinen: etwas zeigen, weisen, in etwas unterweisen, etwas lehren, etwas angeben, andeuten, auf etwas hindeuten, hinweisen, etwas an die Hand oder unter den Fuß geben
crimina (Beschuldigungen)Plin. pan.
fesso militi Cremonam, auf Kr. (vertröstend) hinweisenTac.
indiciis recentibus abdita rerumHor.
illud Democriti salutare praeceptum, quo monstratur tranquillitasSen.
monstratus fatis VespasianusTac.
mit Infinitiv
inulas ego primus amaras monstravi incoquereHor. sat. 2, 8, 52
eadem illa ratio scrobes fodere monstravitPlin. 17, 139
arare quoque ac serere frumenta glandem vescentibus monstraruntIustin. 2, 6, 5
mit folgendem Relativ- oder indirektem Fragesatz
si scis, monstra quod bibam (gib mir Geduldstränkchen an), qui (damit ich) usw.Plaut.
tu istic si quid librarii mea manu non intellegent, monstrabisCic.
res gestae quo scribi possent numero, monstravit HomerusHor.
unpersönlich
si voles advertere animum, comiter monstrabiturEnn. fr.
B)insbesondere
1)anzeigen = verordnen, bestimmen
arasVerg.
piaculaVerg.
ignesOv.
alicui radicem vel herbamHor.
2)wegen eines Verbrechens anzeigen, angeben
ab amicis monstrariTac.
m. aliquem ad exitiumTac.
3)ratend zeigen, anraten, antreiben
benePlaut.
mit Infinitiv
conferre manum pudor iraque monstratVerg. Aen. 9, 44
mit ut und Konjunktiv
quotiens monstravi tibi, viro ut morem gerasPlaut. Men. 780
4)zeigen, dartun, erweisen mit AcI
Erasistratus calculos per urinam pelli eo monstratPlin. 22, 88
im Passiv mit NcI
qui adversus ea fecisse monstreturUlp. dig. 3, 1, 1. § 6
irreligiosi esse monstraminiArnob. 3, 16
☞Altlateinische Form mostrosiehe Brix Plaut. trin. 342
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
mōnstrō, āvī, ātus, āre monstrum, to point out, exhibit, make known, indicate, inform, advise, teach, instruct, tell
(alqd) Indice digitoHor.
erranti viamEnn. ap. Cic.
via, quā semita monstratVerg.
iterCurt.
palmamCic.
scio ubi sit, verum numquam monstraboTer.
res gestae Quo scribi possent numero, monstravit HomerusHor.
monstrate, Vidistis si quam sororumVerg.
Summos posse viros nasci, etc.Iuv.
inulas amaras incoquereHor.
Quod monstror digito praetereuntiumHor.
alii ab amicis monstrabantur, were betrayedTac.
To ordain, institute, appoint
monstratus fatis VespasianusTac.
monstratas excitat aras, appointedVerg.
ignīsOv.
To advise, urge, stimulate
monstrat amor patriae (sc. ut hoc faciant)Verg.
conferre manum pudor iraque monstratVerg.
unde nisi intus Monstratum (sc. est), i.e. by natural instinctHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu