konsonant.-Konj. (i-Erw.)
coepere
coepiō coepī coeptum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
coepio (archaistisch coipio), coepī, coeptum, coepere (die Präsens-Formen nur in der vorklassischen Periode; die Perfekt-Formen aktiv und passiv sehr häufig in allen Perioden), verbum transitivum und intransitivum (von com und apio), eigentlich etwas an mehreren Seiten anfassen, ~ angreifen; daher anfangen, beginnen, unternehmen
I)transitiv
A)aktiv
a)Präsens-Fomen
meist mit Akkusativ
mane coepiamCaecil. com. 90
neque pugnas neque ego litis coepioPlaut. Men. 960
ubi nil habeat, alium quaestum coepiatPlaut. truc. 232
lubido extemplo coeperest conviviumPlaut. Pers. 121
ille quicquid coeperetTer. adelph. 397
mit Infinitiv
coepiam seditiosa verba loquiCato oratt. fr. inc. 17 (bei Paul. ex Fest. 59, 10)
b)Perfekt-Formen coepi, coeperam etc.
mit Akkusativ oder absolut
id quod coepiPlaut.
coepit cum talia vates, folgendermaßen (zu reden) anhobVerg.
iter, quod coeperunt percurruntCurt.
quae coeperamusQuint.
si quicquam hodie hic turbae coeperisTer.
magnis operibus perfectis obsidium coepit per L. Catilinam legatumSall. fr.
obsidium coepit per praesidiaTac.
huiusmodi orationem coepitTac.
und mit Infinitiv aktiv
c. orareNep.
coepi velle (ich habe mich dem Wunsch hingegeben, es kam mir das Gelüst an), mit folgendem InfinitivCic. ep. 7, 5, 1Spätlateinersiehe Hildebr. Apul. met. 4, 31. p. 292
vergleiche Gegensatz
coepit nolle quae pepigerat Apul. flor. 18. p. 30, 7 Kr.)
dicere coepiCic., und bloß coepiVerg.Liv.und andere, ich begann zu reden, ich hob anvergleiche Fabri Sall. Iug. 109, 4
aber
ut coepi dicere und bloß ut coepi, wie gesagt (stehende Formel, um die unterbrochene Rede wieder aufzunehmen)Cic. Rosc. Am. 91 und ad Att. 13, 28, 2
so auch
ut coeperam dicere oder ut dicere coeperamPetron. 75, 10Augustin. tract. in Io. 124, 2Fulg. contin. Virg. p. 149 M.
und mit ab und Ablativ
cum ab iis coeperim (ergänze dicere), quae etc.Cels. 3, 2. p. 16, 15 D.
mit Infinitiv passiv, gewöhnlich mit solchen, die reflexive Bedeutung habenvergleiche Dietsch Sall. Cat. 51, 40. p. 236 sq.
si quae rapinae fieri (zu geschehen) coeperuntCic.
afflictari lamentarique coepisse (sich dem heftigsten Klagen und Jammern hingeben)Cic.
paupertas probro haberi (zu gelten) coepitSall.
fiducia augeri (sich zu mehren) nostris coepitSall. fr.
doch auch mit reinem Infinitiv passivsiehe Nipperd. Quaest. Caes. p. 19
coepit defricariCornif. rhet.
Maenius urbanus coepit haberiLiv.vergleiche Fabri Liv. 21, 58, 10
amphora coepit instituiHor.
si coepisset audiriCurt.
corpus ut moveri a Miseno coepitSuet.
Aeolis ab Aeoliis incoli coepitMela.
c)Partizip Futur coepturus
mit Akkusativ
Romanos omnibus instructiores rebus coepturos bellumLiv. 42, 47, 3
nemine opinante, quidnam coepturus essetSuet. Cal. 46
mit ab und Ablativ
nos rite coepturi ab Homero videmurQuint. 10, 1, 46
B)passiv: nur in den Perfekt-Formen
coeptus sum
ita cum Syphace Romanis amicitia coepta estLiv.
Gegensatz
coeptum (est) per eos, qui agi volebant; desitum est per hunc, qui decessitCic. pro Corn. 1. fr. 37 K.
besonders mit folgendem Infinitiv passiv
lapides iaci coepti suntCaes.
consuli coepti sumusCic.
abici arma ac dedi hostes coeptiLiv.
fuga ex acie duce amisso fieri coepta estLiv.
postquam armis disceptari coeptum sit de iure publicoCic.
coeptum est referri de inducendo senatus consultoCic.
apud Cadmeam cum Lacedaemoniis pugnari coeptum estNep.
selten mit Infinitiv aktivisch
surrexit et de damnatione ferventer loqui est coeptumCael. in Cic. ep. 8, 8, 2
cum instructa (erat) acies coeptumque in hostem progrediGell. 1, 11, 3
Partizip
coeptum bellumSall.
c. opusOv.
P. Decii non coeptae modo ante, sed cumulatae novā virtute laudesLiv.
c. cum Antiocho bellumLiv.vergleiche Fabri Liv. 24, 48, 13
simulque coeptus diesTac.
coeptae in rebus prosperis amicitiae Fronto
im Ablativus absolutus
coeptā luceTac.
nocte coeptāTac.
coeptā hiemeTac.
mit ab und Ablativ (zur Angabe des Ursprungs), herrührend
templum ab Agrippina coeptumSuet.
limes a Tiberio coeptusTac.
horti a Lucullo coeptiTac.vergleiche Walther Tac. ann. 1, 50 in.
II)intransitiv: anfangen, beginnen, den Anfang nehmenvergleiche Korte und andere zu Sall. Iug. 31, 4
sic odium coepit glandisLucr.
quoniam coepit Graecorum mentioIuven.
ubi silentium coepitSall.
ubi dies coepitSall.
cum ver coepitSen.
quando coepisset febrisCels.
und mit Adverb oder mit ab oder ex und Ablativ (zur Angabe des Ursprungs): herrühren
unde ea coeperintCels.
a quo iurgium coepitQuint.
a Tiberio Graccho seditiones graves coepereTac.
quibus ex virtute nobilitas coepitSall.
proditio coepit e domo ScaeviniTac.
mit cum und Ablativ
artis eius originem cum olympiadum initio coepissePlin. 36, 11
pictura aut statuaria, quarum utraque cum Phidia coepitPlin. 36, 15
☞Eine Perfektform coepivi will A. Spengel (Philol. 32, 366) bei Plaut. Cas. 3, 5, 23 und 57; cist. 4, 2, 19 und merc. 533 herstellen. coëpitLucr. 4, 619Plaut.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
(coepiō), coepī, coeptus, ere com- + 1 AP-, to begin, commence
non Prius olfecissem, quam ille quicquam coeperet?Ter.
mecum cogitareTer.
cum ver esse coeperatCic.
Fluctus coepit albescereVerg.
oppugnareCaes.
alia fieri coepereSall.
cum Lacedaemoniis pugnari coepitNep.
urbanus haberiHor.
res agi coepta estCic.
ante petitam esse pecuniam, quam esset coepta deberiCic.
obsidione coepti premi hostesLiv.
bello premi sunt coeptiNep.
mitescere discordiae intestinae coeptaeLiv.
si quicquam hic turbae coeperisTer.
illud, quod coepimus, videamusCic.
illa quae coepta sunt ab istoCic.
coeptum bellum foretSall.
se non ante coepturum, quam, etc.Liv.
perge quo coepisti (sc. ire)Cic.
dimidium facti, qui coepit, habetHor.
ita coepit tyrannus (sc. dicere)Liv.
Ilioneus placido sic pectore coepitVerg.
coepit cum talia vates (sc. fari)Verg.
Participle coeptus, begun, commenced, undertaken
consilium fraude coeptumLiv.
iussis Carmina coepta tuisVerg.
quaedam (animalia) modo coepta, in process of creationOv.
mors, soughtOv.
Of things, to begin, be begun, take a beginning, commence, originate, arise
post, ubi silentium coepit ... verba facit, etc.Sall.
cum deditio coepitSall.
pugna coepitLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu