konsonat. Dekl. (3. Dekl.)
occāsiō occāsiōnis f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
occāsio, ōnis, feminin (von occāsum, dem Supinum von occĭdo), eigentlich das »Sich-Zutragen, der Zufall«; daher die Gelegenheit, der günstige Zeitpunkt, griechisch ευκαιρία
I)im Allgemeinen
absolut oder mit Genitiv oder mit ad und Akkusativ oder mit folgendem Infinitiv oder mit folgendem ut und Konjunktiv
occ. ampla calumniaeCic.
occ. tam bonaPlaut.
occ. bellissimaPetron.
occ. tanta, tam brevis, tam optata, tam insperataTer.
occ. aggrediendi commodaCornif. rhet.
occ. victoriae opportunaVell.
summa eludendi occ.Ter.
occ. minor, minimaSuet.
occ. raraQuint., rarissimaPlin. ep.
occ. tua, sua, die dir, ihm günstige G.Liv.Planc. in Cic. ep.Curt.s. Mützell Curt. 4, 6 [27], 13. p. 252
mit subjektivem Genitiv
occ. solitudinis, die begünstigende EinsamkeitTac.
occ. temporis, G., die die Zeit bietet, günstiger AugenblickCaes.
mit objektivem Genitiv (zu)
victoriaeCaes.
fugaeCurt.
dimicandiCaes.
vincendiCurt.
rei (bene) gerendae, ein Unternehmen glücklich auszuführenCaes.
abstinere non ullā belli occasioneSuet.
mit ad und Akkusativ
infida ad occasiones, bei sich darbietenden G.Tac.
occasio adest mit folgendem Infinitiv
nunc adest occasio bene facta cumularePlaut. capt. 423
laeti occasionem sceleris exsequendi admotam (nahe gerückt sei)Curt.
amittere eius modi oder utriusque rei occasionemCic. Liv.
non amittere occasionem negotii bene gerendiCaes.
amissā proximi temporis occasione, den nächsten günstigen AugenblickAuct. b. Alex.
aperire occasionemLiv.
aucupari fortuito oblatam occasionemAuct. b. Afr.
arripere occasionemIustin.
capere occasionemPlaut.Auct. b. Afr.
captare occasionemCic.Liv.
captare malorum eperum occasiones, nach G. Böses zu tun haschenCels.
captare maiorum rerum occasionesSuet.
dare nullam umquam occasionemSuet.
dare aliquam occasionem sui opprimendiNep.
datur occasio aequo loco dimicandiCaes.
datur alicui occasio criminandi Servi apud patresLiv.
dare alicui occasionem mit folgendem ut und Konjunktiv
si quando tempus ipsum aut res aut locus dederit occasionem nobis aliquam, ut dicamus aliquid ad tempus apteCic. part. or. 30
occasione datā, bei (gegebener) GelegenheitCic. Nep.
deesse occasioni, eine Gelegenheit ungenutzt lassen
ne cui deesset occasioniLiv.
neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti desLiv.
ad opprimendos adversarios ne occasioni temporis deessetCaes.
dimittere talem occasionem victoriaeCaes.
dimittere occasionem a fortuna datam liberandae GraeciaeNep.
dimittere occasionem navigandi, rei bene gerendaeCaes.
dum licet, dum occasio estLiv.
si fuerit occasioCic.
quem si interficere voluisaet, quantae quotiens occasiones quam praeclarae fuerunt!Cic.
erat occasio rei gerendaeCaes.
brevis consulendi est occasioCaes.
praediorum comparandorum occasio aut nulla aut rarissima estPlin. ep.
abiendi tibi etiam nunc occasio estPlaut. fr.
legendi semper occasio est, audiendi non semperPlin. ep.
quoniam occasio ad eam rem fuit meā virtute partaPlaut.
est occasio mit folgendem Infinitivs. Brix Plaut. capt. 421
nunc est illa occasio inimicum ulcisciPlaut.
wechselnd mit Genitiv des Gerundiums
summa eludendi occasiost mihi nunc senes et Phaedriae curam adimere argentariamTer. Phorm. 885
est occasio mit folgendem ut und Konjunktiv
fuit occasio, si vellet, iam pridem argentum ut daretPlaut. Pseud. 285
rara haec occasio est, ut referri possint divini honoresQuint. 3, 7, 17
facere aliquam occasionemLiv.
depugnare, si occasio tuleritPlanc. in Cic. ep.
habere occasionem recuperandi suaLiv.
habere regnandi occasionemCic.
habere maiores occasiones ad opitulandumPlanc. in Cic. ep.
habere occasionem mit folgendem ut und Konjunktiv
non habeo ullam occasionem, ut apud te falsa fabulerPlaut. Epid. 645
imminere occasioni alloquendi regemCurt.
hāc impulsi occasioneCaes.
nancisci occasionemAfran, com. fr.Auct. b. Afr.
nancisci amplam occasionem calumniaeCic.
nancisci aliquam occasionem dimicandiCaes.
sibi oblatam esse occasionem ad occupandam AsiamCic. oder rei gerendaeHirt. b. G.
occasione oblatā, bei (dargebotener) G.Suet.
omittere occasionemCic.
occasio, quae obvenitPlaut.
cuius irae explendae matura obvenit occasioCurt.
nullam omittere occasionem mit folgendem quin und KonjunktivSulp. Sev. dial. 1, 4, 6
ostentare alicui occasionemTer.
petere ex incommodo alieno suam occasionem, im Trüben fischenLiv.
praetermittere occasionemLiv.
nullam occasionem profectionisAuct. b. Afr.
non praetermittere occasionem ad oppidum recuperandumAuct. b. Hisp.
praetermittere non nullas eius rei occasionesCaes.
praebere eius rei occasionemQuint.
praebere alicui faciliorem occasionem perficiendi conataSuet.
privare aliquem tantae laudis occasioneCic.
quaerere tempus atque occasionem frandis ac doliCaes.
quaerere undique criminandorum patrum apud plebem occasionesLiv.
(eos) nequiquam postea praetermissam occasionem quaesiturosLiv.
rapere occasionem de dieHor.
non facile occasionem postea reperiemusCaes.
occasionem repperisti, ubi perconteris mePlaut.
teneo quam optabam occasionem neque omittamCic.
hanc igitur occasionem oblatam tenete (haltet beim Schopf fest)Cic.
quin tu urges istam occasionem et facultatem (ei, so benutze doch diese schickliche G.), quā melior numquam reperieturCic.
uti occasioneIustin., hāc occasioneCels., occasionibusQuint.
uti occasione rapiendae dominationisSuet.
strenue uti occasione vincendiCurt.
uti occasione et beneficio fortunae ad nostros opprimendosCaes.
per occasionem, mit (bei) GelegenheitSall. Liv.
per omnem occasionemSuet.
per has occasiones, per easdem occasionesCels.
so auch
ex occasione (Gegensatz ex destinato, vorsätzlich)Suet.
aperuerunt ad occasionem locumLiv.
ad occasionem aurae evehi, bei günstigem WindSuet.
II)insbesondere
A)die Gelegenheit, einen Handstreich auszuführen
occasionis esse rem, non proelii, es handle sich um einen Handstreich, nicht um eine SchlachtCaes. b. G. 7, 45, 9
piratis omnes occasiones indicareSen. contr. 1, 6, 10
occasionibus imminereFrontin. 2, 5, 22
occasiones quaerereSen. de ira 3, 21, 1
B)die Gelegenheit, etwas zu haben, das Vermögen, der sich zur Benutzung darbietende Vorrat
oleae rara occ. estColum.
nec esset cortinis attollendis lapidum occasioPlin.
C)eine schickliche Art, sich aus etwas herauszuhelfen, ein anständiger Vorwand (griechisch ἀφορμή)Quint. 3. 8, 47 (dazu Spalding); 12, 10, 13, auch im PluralQuint. 6, 1, 5
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
occāsiō, ōnis, feminine ob+1 CAD-, an opportunity, fit time, occasion, convenient season, favorable moment
tantaTer.
tuaLiv.
aliis occasio defuitCic.
pugnandiSall.
inrumpendi in urbemCurt.
sibi ad occupandam Asiam oblataCic.
occasionem amittere, let slipCic.
adripere, seizeLiv.
rapere de dieHor.
non deesse occasioni, not to be unequal toCaes.
a fortunā data liberandae GraeciaeNep.
intellegere occasiones, discernTac.
occasione datā, should an opportunity offerCic.
per occasionem, on a favorable opportunitySall.
levia proelia ex occasione huius aut illius partis oriebanturLiv.
Summa occasiost mihi Phaedriae curam adimereTer.
Person., Opportunity (as a goddess)Phaedr.
A pretext, excuse, plausible explanation
Quantulacunque est occasio, sufficit iraeIuv.
In war, a dash, raid, surprise
occasio, non proeliumCaes.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu