Adjektiv 3. Dekl. einendig (i-Dekl.)
sapiēns sapientis
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
sapiēns, entis, Ablativ ente, Partizipial-Adjektiv (von sapio), weise, einsichtig, einsichtsvoll, vernünftig, verständig, klug
I)im Allgemeinen (Gegensatz brutus, stultus)
von Personen
virCic.
rex aequus ac sapiensCic.
puellaOv.
quis sapientior ad coniectuam rerum futurarum?Cic.
Cyrus ille Perses iustissimus fuit sapientissimusque rexCic.
mit Genitiv
sapiens rerum humanarumGell. 13, 8, 2
eligendae mortisAugustin. epist. 204, 7
von Tieren
mus pusillus quam sit sapiens bestiaPlaut.
animalia sapientioraPlin.
von Leblosem
excusatioCic.
vitaNep.
consiliumOv.
vera et sapiens animi magnitudoCic.
sapientior aetasOv.
sapientissima arborum, vom Maulbeerbaum, weil er nach geendigter Kälte ausschlägtPlin.
substantivisch: der Einsichtsvolle, Vernünftige, Verständige, Kluge (Gegensatz brutus, stultus, demens)
dictum sapienti sat estPlaut.
insani sapiens nomen feratHor.
sapiens ex bruto numquam potest oririLact.
als Beiname der Juristen L. Atilius, M. Cato und andererCic.
II)prägnant: wie σοφός, voll höherer Einsicht in den Gang und Wert der Dinge, weise, substantivisch = der Weise (verschieden von prudens, dem Weltklugen)Cic.
septem sapientes, die bekannten sieben Weisen der GriechenVal. Max.; dafür oft bloß septemCic.
☞Genitiv Plural in Prosa jetzt nach den besten Handschriften überall sapientium in den neuesten Texten; bei Lukrez und Horaz sapientumLucr. 2, 8Hor. sat. 2, 3, 296Vergleiche Neue-Wagener Formenl.³ 2, 138 und Index
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
sapiēns, entis (ablative sing. adjective ente or entī, as substantive usually ente; genitive plural entium, poet. also entūmHor.), adjective with comparative and superlative Participle of sapio, wise, knowing, sensible, well-advised, discreet, judicious
sapientissimum esse dicunt eum, cui, etc.Cic.
homo iudicio suo valde sapiensCic.
rexCic.
sapientissimus rexCic.
quis sapientior ad coniecturam?Cic.
servus non paulo sapientiorHor.
puellaOv.
temperatioCic.
verbaTer.
ConsiliumOv.
sapientissimum iudicium senatūsCic.
As substantive masculine, a sensible person, discreet man, man of sense
dictum sapienti sat estTer.
sapiens causas reddetHor.
Fecundae leporis sapiens sectabitur armos, a connoisseurHor.
In philosophy, wise, sage, knowing the truth
qui quietus animo . . . is est sapiensCic.
sapientium praeceptaCic.
te, Laeli, sapientem appellantCic.
eos septem quos Graeci sapientes nominaveruntCic.
Ironically
sapientum octavusHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu