Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
varius a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. varius, a, um (vario), mannigfaltig, mannigfach, wechselnd
I)eigentlich
a)der Farbe nach (= ποικίλος, βαλιός): mannigfarbig, nuanciert, buntfarbig, bunt, buntgefleckt, scheckig, getigert
uvaeCatull.
columnae, von buntem MarmorHor.
v. autumnus purpureo colore, der die Früchte purpurn färbtHor.
floresTibull.
caelum, von Sternen buntOv.
vomitus aut varius aut nigerCels. (vergleiche Nummer b)
thorax varius ex unionibus beryllisqueIul. Val.
vom tierischen Körper und dessen Teilen
sues unicolores potius quam variaeVarro
lyncesVerg.
serpensOv.
lingua nigra aut variaVarro
vestra latera loris faciam ut valide varia sint, braun und blauPlaut. Pseud. 145Plaut. mil. 216
b)dem Stoff nach, den Bestandteilen nach mannigfaltig, ~ verschiedenartig, aus verschiedenen Stoffen zusammengesetzt
cibusCels.
vomitus varius et multorum colorumCels.
v. alvusCels.
als terminus technicus der Landwirtschaft
terra, oben nass und unten trockenColum. 2, 4, 5
so auch
sulcusCato r.r. 61
II)übertragen: der inneren Beschaffenheit nach mannigfaltig, mannigfach, verschiedenartig, abwechselnd, nuanciert
A)von Leblosem
a)überhaupt
varium poëma, varia oratio, varii mores, varia fortuna, voluptas etiam varia dici soletCic.
facies totius negotii variaSall.
varia genera morborumCels.
variae et quasi multiformes (qualitates)Cic.
multiplices variique sermonesCic.
varia et diversa studiaCic.
varium ius et dispar condicioCic.
caelum Neapolitanum plane commodum (gut) sed vehementer variumFronto
b)von Meinungen: verschiedenartig, voneinander abweichend
in reliquis variae sententiae suntCels.
quales sint (di), varium est, herrschen verschiedene MeinungenCic. de nat. deor. 2, 13
c)von Begebenheiten usw.: abwechselnd, von wechselndem Erfolg (begleitet), sich bald auf diese, bald auf jene Seite neigends. Dietsch Sall. Iug. 43, 3. p. 316
fortunae varii eventusCaes.
victoriaSall.und andere
bellum, mit wechselndem Erfolg geführtSall.
so auch
anceps variumque bellumFlor.
B)von Personen
a)geistig: mannigfach begabt, nach verschiedenen Seiten hin gebildet, in verschiedenen Zweigen des Wissens bewandert
varius et multiplex et copiosus fuitCic.
laudabam eius ingenium, quam varium, quam flexibile, quam multiplex essetPlin. ep.
b)dem Charakter nach = ποικίλος: oft die Farbe wechselnd, unbeständig, wankelmütig, launenhaft (Gegensatz constans)
animusSall.
Antonius ingenio variusFlor.
varium et mutabile semper femina, ein launenhaftes WesenVerg.
im Wortspiel mit Nummer I, a
pater tuus, homo constantissimus, te nobis varium reliquit (von wechselnder Farbe = braun und blau geschlagen und = unbeständig)Cic. bei Quint. 6, 3, 48
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
varius, adjective
Of color and appearance, variegated, party-colored, mottled, diverse, various
vestisTer.
lyncesVerg.
floresOv.
columnae, of variegated marbleHor.
auctumnus Purpureo colereHor.
Sparsa quoque in vario passim miracula caelo videt, diversifiedOv.
Figuratively, diverse, different, manifold, changing, varying, changeable, various
varium poëma, varia oratio, varii mores, varia fortuna; voluptas etiam varia dici soletCic.
curricula multiplicium variorumque sermonumCic.
rationesCic.
iusCic.
bellum variā victoriā fuitSall.
varias esse opiniones intellego sunt qui putant, etc., i.e. differences of view (i.e. with substantial agreement)Cic.
quales sint (dii), varium est, various opinions prevailCic.
Of abilities, versatile
Plato varius et multiplex fuitCic.
Of character, fickle, inconstant, changeable, untrustworthy
quam non varius fuerit in causāCic.
varius incertusque agitabatSall.
in omni genere vitaeNep.
varium et mutabile semper Femina, a fickle thingVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu