sed (set)
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
3. sed (altlateinisch set), Konjunktion (verwandt mit sēd = se, sine)
I)aber, allein
1)überhaupt: zur Berichtigung und Beschränkung des im vorigen Satz ausgesprochenen UrteilsCic.und andere
verbunden
sed tamenCatull.
sed enimCic.Verg.Ov.
sed enimveroLiv.
sed autemPlaut.Verg.
2)insbesondere
a)zur Steigerung des Vorhergehenden: aber, aber auch, aber freilich
clavas? sed probas, aber tüchtigePlaut.
gewöhnlich verbunden: sed etiam, aber auch, ja auch
avarissimae, sed etiam crudelissimaeCic.
consilium defuit, sed etiam obfuit, ja auchCic.
so auch
sed etSuet.
sed … quoqueSuet. Cal. 20
b)bei Übergängen: aber, dochPlaut.Cic.und andere
daher
α)beim Einlenken, Zurückkehren zu einem früheren Gegenstand: aber, doch
sed redeamus ad HortensiumCic.
sed perge, ut coeperasCic.
β)beim Zurückführen der Rede auf das durch eine Parenthese unterbrochene Thema: aber, nun, sage ich
ut peroravit (nam … peregerat), sed ut peroravit etc.Cic.
c)beim Abbrechen, Innehalten der Rede: aber, doch
sed haec hactenusCic.
sed satis verborum est: cura, quae iussiPlaut.
II)zur Beschränkung oder Berichtigung eines vorhergehenden negativen Satzes: sondernCic.und andere
zwei- und mehrmals wiederholt (besonders in erregter Rede)Cic.und anderesiehe Madvig Cic. de fin. 2, 45; Drak. Liv. 3, 11, 2; Ruperti Tac. ann. 1, 10, 2
besonders häufig in der Verbindung non modo (non solum, non tantum) … sed etiam (et oder quoque), nicht nur (allein, bloß) … sondern auchCic.Caes. und andere
aber: non modo (solum) … sed, nicht nur (allein, bloß) … sondern sogar
negotiis non interfuit solum, sed praefuitCic.
non modo utilitatis, sed dignitatisCic.
so auch: non modo … sed ne … quidem, nicht nur … sondern selbst nichtCic.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
sed, or (old) set, conjunction old ablative of sui; cf. 2 se
After a negative clause and introducing a direct opposition, but, on the contrary, but also, but even, but in fact
Non cauponantes bellum, sed belligerantesEnn. ap. Cic.
oti fructus est non contentio animi, sed relaxatioCic.
nemo iudicium reprehendit, sed legemCic.
Introducing a climax, usually in the formula, non modo or non solum . . . sed, or sed etiam, not only, not merely . . . but, but also, but even, but indeed
non modo falsum illud esse, sed hoc verissimumCic.
iudicetur non verbo, sed re, non modo non consul, sed etiam hostis Antonius, not only not . . . but evenCic.
omnia eius non facta solum, sed etiam dicta meminissetCic.
neque vero se populo solum, sed etiam senatui commisit, neque senatui modo, sed etiam, etc.Cic.
multiplicatusque terror non infimis solum, sed primoribus patrumLiv.
After non (in the sense of non modo)
qui se non opinari, sed scire, non audivisse, sed vidisse dicitCic.
non infimam plebem accendere sed ipsa capita plebisLiv.
After ne . . . quidem (more emphatic than non modo)
tu porro ne pios quidem, sed piissimos quaeris, I will not say virtuous men, but the most virtuousCic.
Restrictive, but, yet, however
est ille quidem valde severus, sed abhorret ab huius saeculi licentiāCic.
paulo sedatiore tempore est accusatus, sed eādem fere legeCic.
difficile factu est, sed conabor tamenCic.
plerique patriae, sed omnes famā atque fortunis expertesSall.
In a transition
non impedio, praesertim quoniam feriati sumus. Sed possumus audire aliquid, an serius venimus?Cic.
sed ad instituta redeamusCic.
sed, si placet, in hunc diem hactenusCic.
Often after a parenthesis, but, now, I say
quos Metellus (facio iniuriam viro mortuo), sed ille consul, tum, etc.Cic.
With quid autem, in impatient questions
sed quid pertimui autem belua? but why in the world?Ter.
Sed quid ego hae autem nequiquam ingrata revolvo?Verg.
With vero, but in fact, but actually
nec iam cum Aquilio, sed vero cum Paullis confe. rendum!; cf. sed enim vero cum detestabilis res sit, quid, etc.?Liv.
Elliptically, with enim
sed revertor ad crimen; sed enim haec illius viri mentio vocem meam fletu debilitavit, but (I speak with difficulty), for, etc.Cic.
Progeniem sed enim Troiano a sanguine duci Audierat, but (she was in dread), for she had heard, etc.Verg.
In a climax, without a preceding negative, but, but in fact, but also
hic mihi primum meum consilium defuit, sed etiam obfuitCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu