velle
nōlle
nōlō nōluī
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
nōlo, nōluī, nōlle (ne und volo)
I)nicht wollen (Gegensatz velle)
mit Akkusativ
nolo amplius quam centum iugeraNep.
quae etiam si noluntCic.
mit doppeltem Akkusativ
quia patres ordinem publicanorum in tali tempore offensum nolebantLiv.
quorum se similem nolensTert. de spect. 15
mit folgendem AcI
nolo esse falsā famā gnatum suspectum tuomTer.
pluribus praesentibus eas res iactari nolebatCaes.
scelerum ministros perverti ab aliis nolebatTac.
mit folgendem Infinitiv
nolo ego hanc adeo efflictim amareNaev. fr.
nolo mihi bene essePlaut.
nobilem adulescentulum non tam allicere volui, quam alienare noluiCic.
debitores patrem familias domi suae occīdere nolleCic.
aliquem videre nolleGell.
non parēre noluit, er wollte nicht ungehorsam seinNep.
nolentes prodireFlor.
nolendo credere infidelitatis crimine non carebantAugustin. epist. 186, 38
mit folgendem ut und KonjunktivAugustin. de civ. dei 4, 24 in.Avian. fab. 29, 21
mit folgendem Konjunktiv
nolo amesPlaut. Pers. 245 und öftersiehe Holtze Synt. 2, 167
nolo me in via cum hac veste videatTer. eun. 906; heaut. 701
nolo accusator in iudicium potentiam afferatCic. Mur. 59
non vis alam hominemSen. contr. 1, 1, 9
nolo in aliud horae diffluant, quas etc.Augustin. conf. 11, 2. no. 2
besonders im Imperativ mit dem Infinitiv eines Verbums als nachdrücklichere Umschreibung für ne mit dem Imperativ
noli putare, lass dir nicht beigehen zu glauben = glaube ja nichtCic.
Diocletiane, iocari noli! Vopisc.
nolite existimare, glaubt ja nichtCic.
nolitote dubitareCic.
dolere noli, frater! Inscr.
pleon., noli me velle ducereNep.
nolite velle expeririLiv.
mit einem Verneinungswort, ohne dass die Verneinung aufgehoben würde
miles nolle successum, non patribus, non consulibusLiv.
nolui deesse ne tacitae quidem flagitationi tuaeCic.
non nolle, nicht abgeneigt sein
cum se non nolle dixisset, als er seine Geneigtheit dazu erklärt hatteCic.
quae scire te non nolle arbitramur, was zu wissen, wie wir glauben, dir nicht unlieb istCic.
neque ipsi nolunt, sind einverstandenCic.
si ego non nolimApul.
nisi nolle, nur wollen
eo deliciarum pervenimus, ut nisi gemmas calcare nolimusSen.
velit nolit und dergleichen, siehe 1. volo
quod nolim, was ich nicht gern wollte (sähe), was der Himmel verhüten mögeCic.
so auch
quod nolisTer.
nollem, ich wollte nicht, wünschte oder möchte nicht
nollem factum, es tut mir leid, wenn usw.Ter.
nollem dixissemCic.
nollem idem alio loco dixisset etc.Cic.
elliptisch
nollem (ergänze factum, siehe vorh.)Ter. heaut. 82
Numantiam funditus sustulerunt; nollem Corinthum (ergänze sustulissent)Cic. de off. 1, 35
sed nolo pluribus (ergänze verbis rem exsequi)Liv. 34, 32, 14
Partizip Präsens im Ablativus absolutus
me nolente, ohne, gegen meinen WillenQuint.
nolente senatuLucan.
nolentibus nobis, unwillkürlichSen.
nolentibus AtheniensibusVal. Max.
II)prägnant: nicht wohlwollen, nicht günstig sein
alicuiCic. ep. 1, 1, 3
☞Archaistischer Imperativ noleiCorp. inscr. Lat. 1, 1081 und 1453
Nicht zusammengezogene vorklassische Formen nevisPlaut., nevoltTitin. com. fr.Plaut., nevellesPlaut.Vergleiche Brix Plaut. trin. 1156; Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 456
Ablativus Gerundivi nolendoTert. adv. Marc. 1, 27
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
nōlō, nōluī, —, nōlle ne+volo, to wish . . . not, will . . . not, not to wish, to be unwilling
(mulieres) Nolunt, ubi velis; ubi nolis, cupiunt ultroTer.
etiam si nolintCic.
pluribus praesentibus eas res iactari nolebatCaes.
nollet carmine quemquam DescribiHor.
nolo vincatCic.
nollem dixissemCic.
nolo pluraCic.
nolo ego istam in te modestiamLiv.
Imperative, with an infinitive
noli putare, do not believeCic.
nolite, iudices, existimare, etc.Cic.
noli vexareIuv.
nolite velle (pleonastically).Cic.
Followed by a negative, which continues the negation
nolui deesse ne tacitae quidem flagitioni tuaeCic.
nolle successum, non patribus, non consulibusLiv.
In the phrase, nollem factum, I am sorry for itTer.
Elliptically
nollem (sc. factum)Ter.
sed nolo pluribus (sc. verbis rem exsequi)Liv.
videbis, si erit, quod nolim, arcessendus, ne, etc., and may heaven forbid itCic.
With a negative, to be willing, have no objection
cum se non nolle dixissetCic.
To wish ill, be adverse
cui qui nolunt, iidem, etc. Cic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu