e-Konjugation

timēre

timeō  timuī  –

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

timeo, uī, ēre

I)etwas oder jemanden fürchten, vor etwas oder jemanden sich fürchten, in Furcht sein, besorgt sein (Gegensatz sperare, contemnere)

1)mit Akkusativ

aliquemCic. Nep.

inter seNep.

insidias, periculumCurt.

mortemOv.

quin tuta times!Ov.

quid timeas scioTer.

nihil minus quam tale quidquam timensLiv.

Passiv

deus frustra timeturOv.

timetur argentumMart.

pila timetur Parthis (= a Parthis)Lucan.

unpersönlich

omni a parte timetur, ist man in FurchtOv.

mit Dativ: für wen?

noxiam vini aegrisPlin.

patronum iustitiae suaeQuint.

furem caulibus aut pomisIuven.

mit pro und Ablativ

quid pro quoque timendum sitBrut. in Cic. ep. ad Brut. 1, 16, 2

mit folgendem ne und Konjunktiv, mit folgendem ne non oder ut und Konjunktiv

hoc timet, ne deseras seTer.

metuo et timeo, ne hoc tandem propalam fiat nimisPlaut.

timens, ne suo corpori posset accĭdereCic.

neque timerent, ne circumvenirenturCaes.

timeo, ne non impetremCic.

timeo, ut sustineasCic.

quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poteratLiv.

mit folgendem quo minus und Konjunktiv

quid in me tirone timeat, quo minus mecum velit sermonem conferre, non satis intellegoAugustin. epist. 34, 6

mit folgendem AcI = fürchten, mit Angst erwartens. Müller u. Weißenb. Liv. 2, 7, 9

ni cedenti instaturum (esse) alterum timuissentLiv.

vergleiche im Passiv

propinqua nox et uxorii cubiculi memoria timebanturTac.

mit folgendem Infinitiv = sich scheuen

nomen referre in tabulasCic.

tantae magnitudinis flumini exercitum obicereCaes.

sciscitariLiv.

cenareHor.

se demittere in narrationemSen. rhet.

finderePlin.

haud timeam dixisseOv.

times sola intrareOv.

non times pauper fieriLampr.

mit folgendem indirekten Fragesatz

misera timeo, quid hoc sit negotiiPlaut.

quid agatur, timeoCic.

quid possem, timebamCic.

quo sint eruptura, timeoCic.

so auch mit folgendem quorsumTer. Nep.

zugleich mit Dativ: für wen?

nunc nostrae timeo parti, quid hic respondeatTer.

im Passiv mit folgendem Partizip Futur Aktiv

ne timeretur eis velut erepturus civitatemLiv. epit. 86

2)absolut

ne timePlaut.

neuter timet, neuter timeturPlin. ep.

liberalius, quam timebamusCic.

et timere et admirari (nos) fingimusQuint.

eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quare timeret, neque sine causa timendum putaretCaes.

tantum sit causa timendiOv.

aliquem subit timendi pudorPlin. ep.

do pignora certa timendo (durch meine Besorgnis)Ov.

mit Dativ: für wen?

sibiCaes.

comitiVerg. Ov.

eius vitaeTer.

libertatiSall.

unpersönlich

urbi timeturLucan.

mit pro und Ablativ

timuere dei pro vindice terraeOv.

qui pro illo nimium timetSen.

pro eo timebamCurt.

timens pro capite amicissimoPlin. ep.

pro Aristippi animaAugustin.

mit folgendem de (wegen, in Ansehung) und Ablativ

de re publica valde timeoCic.

unpersönlich

cum de salute regis timereturCurt.

mit folgendem ab (von seiten) und Ablativ

a quo quidem genere ego numquam timuiCic.

cum timemus fraudem a proximis, insidias a servisSen.

mit Ablativ: womit?

timuit exterrita pennis ales, gab seine Furcht mit den Flügeln (durch Flattern) zu erkennenVerg. Aen. 5, 505

II)prägnant: jemanden zu fürchten haben = es mit jemanden aufnehmen müssen, mit jemanden kämpfen müssen

non omnia monstra tim.Sen. apoc. 5, 3 (wo das handschriftliche timuerit herzustellen ist)

monstra saeva aut ferasSen. Herc. fur. 455 (458)

ferasSen. Herc. Oet. 270 (272)

pro telis gerit quae timuit et quae fuditSen. Herc. fur. 40 (44) sq.

et uterque timuitSen. Herc. fur. 793 (797)

Partizipial-Adjektiv timēns und timendus

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

timeō, uī, —, ēre 2 TEM-, to fear, be afraid, be fearful, be apprehensive, be afraid of, dread, apprehend

timentibus ceteris propter ignorationem locorumCic.

timentes confirmatCaes.

cottidie aliquid fit lenius quam timebamusCic.

de re publica valdeCic.

a quo quidem genere ego numquam timuiCic.

pro eoCurt.

timuere dei pro vindice terraeOv.

tibi timui, for youTer.

sibiCaes.

nihil magis quam perfidiam timemusCic.

quos aliquamdiu inermes timuissentCaes.

nomen absentisCaes.

numinis iramOv.

Peius leto flagitiumHor.

furem Caulibus, a thief for his cabbagesIuv.

de suo ac legionis periculo nihilCaes.

quod pro quoque timendum, aut a quoque petendum sitCic.

timeo quidnam eloqui possimCic.

misera timeo,incertum’ hoc quorsum accidatTer.

haec quo sint erupturaCic.

tantae magnitudinis flumini exercitum obicere, etc.Caes.

inventis utiHor.

latebras intrareOv.

ni cedenti instaturum alterum timuissentLiv.

neque timerent, ne circumvenirenturCaes.

timuit, ne non succederetHor.

timeo, ut sustineas, I am afraid you cannot stand itCic.

ut satis commode supportari posset (res frumentaria), timere dicebantCaes.

To show fear, express terror (poet.)

timuit exterrita pennis Ales, expressed its fear, i.e. flutteredVerg.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu