Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
salvus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
salvus, a, um (vergleiche altindisch sár-vu-s, unversehrt, griechisch ὅλος = ὁλϝος, ionisch οὖλος), heil = wohlbehalten, wohlbewahrt, noch am Leben befindlich, gesund, unverletzt, unbeschädigt, gerettet, unverloren und dergleichen
I)im Allgemeinen
a)von PersonenCic.und andere
oft verbunden
salvus et servatus, salvus et sospesPlaut.
salvus atque incolumis (zum Beispiel exercitus, civis)Caes.
salvus et sanus (zum Beispiel filia)Plaut.
s. Penelope, keuscheProp.
salvus advenio, redeoPlaut., revertorCic.
mit einem Nomen im Ablativus absolutus: solange noch … am Leben ist (sind)
se salvoCic.
salvis suisLiv.
b)von Leblosem
num navis periit? Ac. salva est navisPlaut.
argentumPlaut.
clipeusCic.
epistula (Gegensatz ep. conscissa)Cic.
mit einem Nomen im Ablativus absolutus
utinam salvis rebus colloqui possemus, zu den guten ZeitenCic.
und so besonders im Ablativus absolutus: ohne Verletzung, unbeschadet
salvo officioCic.
salvis auspiciisCic.
salvā conscientia, salvā bonā conscientiāSen.
salvā magnitudine tuāPlin. ep.
salvo iure amicitiaeCic.
salvo eo, ut etc., mit Vorbehalt, dass usw.ICt.
salvo eo, quod, abgesehen davon, dass usw.Salv. de gub. dei 5, 3, 14
II)besondere Formeln der Umgangssprache
a)von Personen
α)salvus (salva) sum, mit mir steht es gut, ich bin geborgen, gerettet, mir ist geholfen und dergleichenKomiker
ebenso im Plural
salvi (salvae) sumusKomiker
β)in der Beteuerung
ne salvus sim, si etc., ich will nicht gesund sein, wenn usw.Cic. ad Att. 16, 13. litt. a. § 1
γ)als Begrüßungsformel: salvus sis! = salve!
daher mit diesem wechselnd
beim Kommen
Cr. O Mysis, salve. My. Salvus sis, CritoTer. Andr. 802
beim Gehen
Ge. Ibo atque hunc compellabo. Salvus sis. Pi. Et tu salvePlaut. Stich. 316
b)von Leblosem
α)salva res est, noch steht alles gut (mit ihm), es ist noch nichts verlorenTer. adelph. 643
in der Frage
sunt vestra salva? ist euere Sache in Ordnung?Petron. 58, 12
satin salve oder satin salvae? steht alles gut (bei dir)?Plaut. trin. 1177Ter. eun. 978Sall. hist. fr. 23 (27)Liv. 1, 58, 7; 3, 26, 9; 6, 34, 8; 10, 18, 11; 40, 8, 2Fronto epist. ad Ver. imp. 1, 4. p. 118, 7 NAuson. grat. act. XVII. 76. p. 29, 10 Schenkl
und so
salvaene, amabo?Plaut. Stich. 8 G.
β)salvum lotum! wohl gebadet!Spätlateinervergleiche Haupt opusc. 2, 448
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
salvos or salvus, adjective 3 SAL-, in good health, well, sound, safe, unharmed, uninjured
gaudeo tibi illam salvamTer.
tum illum . . . pedibus suis salvom revertisseCic.
numquam salvis suis exuitur servitus muliebris, while their friends are livingLiv.
Non uxor salvom te volt, non filiusHor.
Figuratively, safe, well, preserved, uninjured, in good condition
(rem publicam) salvam servareLiv.
ita me gessi, Quirites, ut salvi omnes conservareminiCic.
exercitusCaes.
civibus salvis atque incolumibusCaes.
res salva (opp. perdita)Ter.
epistula (opp. conscissa)Cic.
quid salvi est mulieri amissā pudicitiā?Liv.
utinam salvis rebus conloqui potuissemus, before all was lostCic.
Especially, with a substantive in ablative absolute, without violation of, saving
salvā legeCic.
salvo officioCic.
salvo iure nostrae veteris amicitiaeCic.
quod salvā fide possimCic.
Colloquial uses
salvos sum, si haec vera sunt, i.e. I am out of troubleTer.
tace, obsecro; salvae sumus, we are all rightTer.
ne sim salvus, si, etc., may I die, if, etc.Cic.
Erubuit; salva res est, all is wellTer.
satine salvae (sc. res sunt)? is all well?Ter.
Cr. o Mysis, salve. My. salvos sis, good luck to youTer.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu