konsonant.-Konj. (i-Erw.)
incipere
incipiō coepī coeptum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
in-cipio, cēpī, ceptum, ere (in und capio), eigentlich anfassen, angreifen; daher etwas anfangen, beginnen, mit etwas den Anfang machen (Gegensatz desinere, relinquere, desistere)
I)transitiv
A)im Allgemeinen
α)mit Akkusativ
iterPlaut.
bellum (Gegensatz bellum deponere)Sall.
proeliumSall.
pugnamLiv.
opusLiv.
facinusSall.
quid incipiam?Ter.
Passiv
proelium incipiturSall.
saxis glandibusque proelium incipiturTac.
satis cito incipi victoriamTac.
inceptam oppugnationem relinquereCaes.
per ver incipiendus erat (annus)Ov. fast. 1, 150
quod finitur inceptum estLact.
β)absolut (Gegensatz desinere, deponi)
sapere aude, incipeHor.
puto illum pridie incipere, postero die finire (aufhört)Petron.
ut (epistula) saepe incipere, saepe desinere videaturPlin. ep.
ut incipiendi ratio fuerit, ita sit desinendi modusCic.
mit ab und Ablativ
a fineSen., ab ultimoSen. rhet.
ab iisdem verbis plura acriter et instanter incipiunt et in iisdem desinuntQuint.
si non ab eo, quo modo desitum erit, deinceps incipieturCic.
optime manus a sinistra parte incipit, in dextra deponiturQuint.
mit bloßem Ablativ womit?
verbum petant, quo incipiantQuint. 10, 7, 21
B)prägnant: zu reden, zu singen beginnen, anfangen
absolut
sic statim rex incipitSall.
incipe, Damoeta; tu deinde sequere, MenalcaVerg.
incipit ›mi Pamphile etc.‹Ter.
mit ab und Ablativ
incipiam ab honore publicoVarro LL.
a Iove incipiendumCic.
unde igitur potius incipiam quam ab ea civitate, quae tibi una in amore atque deliciis fuit, aut ex quo potius numero quam ex ipsis laudatoribus tuis?Cic. II. Verr. 4, 3
II)intransitiv: anfangen, den Anfang nehmen, beginnen (Gegensatz desinere)
tum incipere ver arbitrabaturCic.
incipiente febriculāCic.
die incipiente (Gegensatz die iam in vesperum declinante)Colum.
mox Idumaea incipitPlin.
mit Ablativ womit? wo?
frigoribus incipit annusOv. fast. 1, 149
tertius Europae sinus Acroceraunicis montibus incipit, finitur HellespontoPlin. 4, 1
mit Ablativ wann?
quamquam censuissent patres, ut principium anni inciperet mense DecembriTac. ann. 13, 10
mit cum (zugleich mit) und Ablativ
cum hoc (aequinoctio) corus incipitPlin. 2, 126
mit Adverb wo?
si explorandum est, ubi controversia incipiatQuint. 7, 1, 8
mit Infinitiv
iter ingrediEnn. fr.
iter facereCaes.
aegrotareVarro fr.
inc. bella gerereCic.
loqui, das Wort ergreifenCic.
diaetā curareCic.
maturescere, von GetreideCaes.
ictus erat, quā crus esse incipitOv.
ut homines mortem vel optare incipiant vel certe timere desistantCic.
antequam incipiat marcescereVeget. mul.
☞Archaistischer Konjunktiv Perfekt incepsitPaul. ex Fest. 107, 20
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
incipiō, cēpī, ceptus, ere 1 in+capio, to take hold, take in hand, begin
ut incipiendi ratio fuerit, ita sit desinendi modusCic.
Incipe, et consere dextram (i.e. the fight)Verg.
unde incipiam?Cic.
sic rex incipit (i.e. to speak)Sall.
Incipe, Mopse, priorVerg.
sic incipit (with direct quotation)Hor.
Incipit huic, in answer toOv.
sapere aude, IncipeHor.
priusquam incipias, consulto opus estSall.
novi Negoti (alqd)Ter.
tam pravaSall.
bellumLiv.
Maenalios versūsVerg.
Nuptiarum gratiā haec sunt facta atque inceptaTer.
duobus inceptis verbisCic.
incepta oppugnatioCaes.
proelium incipiturSall.
iter inceptum celerantVerg.
Inceptos iambos Ad umbilicum adducereHor.
In re incipiundāTer.
a tantis princeps incipiendus eratOv.
a Iove incipiendum putatCic.
ab illis incipit uxorIuv.
unde potius incipiam, quam ab eā civitate?Cic.
ante quam dicere incipioCic.
rem frumentariam expedireCaes.
cum primum pabuli copia esse inciperetCaes.
effariVerg.
dormire, fall asleepIuv.
To have a beginning, begin, originate, arise
tum incipere ver arbitrabaturCic.
Narrationis incipit mihi initiumTer.
incipiente febriculāCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu