Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
sinister sinistra sinistrum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
sinister, tra, trum
I)link, zur linken Seite oder Hand befindlich (Gegensatz dexter)
A)adjektivisch
manusNep.
oculusPlin. ep.
calceusSuet.
ripaHor.
parsCaes.
Komparativ: sinistorior, us (Gegensatz dexterior, us)
sinisterior funalis equusSuet.
rotaOv.
parsVarro
dexterius et sinisterius cornuGalba in Cic. ep.
Superlativ: sinistimus, a, um (Gegensatz dextimus)Fest. 339 (a), 1Prisc. 3, 19 und 22
B)substantivisch
1)sinistra, ae, feminin
a)die linke Hand, die Linke (Gegensatz dextra)Caes.und andere
beim Stehlen benutzt
natae ad furta sinistraeOv.
daher: von den Gehilfen eines Diebes
Porci et Socration, duae sinistrae PisonisCatull.
b)die linke Seite
supra infra, dextra sinistrāCic.
ad sinistramPlaut.
sub sinistrāCaes.
miles dextrā ac sinstrā muro tectusCaes.
sinistrā mit Akkusativ: links an
dextrā sinistrāque ianuamC. Aelius Gallus bei Gell. 16, 5, 3
dextrā ac sinistrā fornicemFest. 206 (b), 18
2)sinistrum, ī, neutrum: die linke Seite, nur mit Präposition
a sinistroQuint.
in sinistrumQuint.
in sinistroTac.
3)sinistrī, ōrum, maskulin: der linke Flügel der Schlachtreihe (Gegensatz dextra pars)Liv. 9, 27, 9
II)übertragen
1)linkisch, verkehrt, ungeschickt
moresVerg.
liberalitasCatull.
institutaTac.
naturaCurt.
interpretatioTac.
2)unglücklich, widerwärtig
signaOv.
pugnaProp.
fama, übler LeumundIuven.
und so
ut laeta [günstiger] apud plerosque, ita apud quosdam sinistra famaTac.
eo de homine sinistra in urbe famaTac.
aber
sinistra ex urbe fama, üble Gerüchte aus der St.Tac.
notus pecori sinisterVerg.
sinistro pede proficisci, zur unglücklichen StundeApul.
mit Genitiv
fidei sinister, der nicht Wort hält, treulosSil. 1, 56
substantivisch: sinistrum, ī, neutrum, das Böse, Arge
si qua (matrona) est studiosa sinistriOv. trist. 2, 257
3)als terminus technicus der Religionssprache
a)bei den Römern, deren Augen, nach Süden gewandt, die östliche Seite zur Linken hatten = glücklich, glückliche Anzeigen gebend
avisPlaut.
cornixVerg.
tonitrusOv.Cic. de div. 2, 74 und 82
b)bei den Griechen, die nach Norden gewandt, die östliche Seite zur Rechten hatten = unglücklich
omenOv.
avibus sinistris, zur unglücklichen StundeOv.
und so auch zuweilen bei Römern
auspiciaVal. Max.
fulmenCic. Phil. 2, 99
☞Vulgärlateinische Nebenform senesteriorCorp. inscr. Lat. 14, 1473
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
sinister, tra, trum, adjective, with comparative a double comparative of uncertain origin, left, on the left, on the left hand, at the left side
in sinistro cornu, on the left wingCaes.
angulus castrorumCaes.
ripaHor.
tibiaPhaedr.
manusNep.
As substantive feminine (sc. manus)
sinistrā inpeditāCaes.
natae ad furta sinistraeOv.
a sinistrā, on the leftCic.
miles dextrā ac sinistrā muro tectusCaes.
plural masculine as substantive (sc. ordines)
sinistris additae vires (opp. dextra pars)Liv.
sinisterior rotaOv.
In augury (because the Roman augurs faced south, with the propitious East on the left), favorable, auspicious, fortunate, lucky
ita nobis sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra, melioraCic.
cornixVerg.
tonitrūsOv.
(As in Greek augury, where the face was northward), unlucky, unfavorable, inauspicious
Di, precor, a nobis omen removete sinistrumOv.
avibus sinistrisOv.
sinistrum fulmen nuntiareCic.
Figuratively, wrong, perverse, improper
moresVerg.
naturaCurt.
Unlucky, injurious, adverse, unfavorable, bad
Notus pecori sinisterVerg.
interpretatioTac.
As substantive neuter
(matrona) studiosa sinistri, of evilOv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu