o-Dekl. (n.)
iūdicium iūdiciī n
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
iūdicium, iī, neutrum (iūdex, iūdico)
I)als publizistischer terminus technicus
1)die gerichtliche (richterliche) Untersuchung, die Gerichtsverhandlung, der Gerichtshandel, Prozess, das Gericht
iud. iniuriarum (wegen usw.)Cic.
tot iudicia de fide mala, tutelae, mandati, pro socioCic.
iud. inter sicarios (wegen Meuchelmords)Cic.
iud. privatum (über Mein und Dein)Cic.
iud. publicum, ein öffentlicher Prozess (wegen Verbrechen gegen einzelne oder den Staat, Gegensatz causa, Privatprozess; daher verbunden iudicia causaeque)Cic.
iudicium centumvirale, das ZentumviralgerichtCic.und andere
iudicium dare oder reddere, eine gerichtliche Untersuchung (eine Klage) gestatten (von Prätor)Cic.
iudicium reddere in aliquemCaes.
daher
qui iudicium dat = praetorCic.
i. exercere, eine gerichtliche U. anstellen und sie leiten, G. (in Kriminalsachen) halten, von PrätorCic.
daher
qui iudicium exercet = praetorCic.
i. constituere, siehe cōn-stituo Nummer II, 4, b, βBd. 1. S. 1558
i. committere, anstellenCic.
ad i. cogereCaes.
i. accipere, sich in eine ger. U. einlassenCic.
aliquem in i. deducere oder adducere oder vocare oder iudicio arcessere, verklagenCic.
in iudicium vocari de aliqua reCic.
iudicium nullum habuit, er ist niemals vor Gericht verklagt wordenNep.
ii, qui illud iudicium habebant, die jenen Prozess hattenCic.
iudicium, quod prope omnium fortunarum suarum C. Mustius habuit, der Prozess, in dem es fast das ganze Vermögen des C. Mustius galtCic.
iudicium centumvirale differrePlin. ep.
iudicium proferre (hinausschieben, aufschieben)Cic. (und so prolatio [Hinausschieben] iudiciiCic.)
effugere iudicium, dem Strafgericht entrinnenPetron.
2)metonymisch
a)der Prozess
i. habereCic.
i. vincere, den Pr. gewinnenCic.
b)die gerichtliche Rede
illa mala iudiciaQuint. 10, 1, 70
c)die Gerichtsbarkeit, das richterliche AmtSall.Vell.
d)das Gericht = der Gerichtsort, die Gerichtssitzung
in i. venireNep. Cic.
claudere iudiciumQuint.
e)die Richter
i. publicumVell.
i. sortiriCic.
i. implorareSall.
II)die Erkenntnis, Entscheidung, der Ausspruch, das Urteil, der Urteilsspruch
A)eigentlich: des Richters und der Obrigkeit überhauptCic. Liv.
populiLiv.
senatus, GutachtenCaes.
Paridis iudicium inter deasAuson.
in iudicium venire, zur E. kommenCic. Tac.
iudicium facere de aliqua re, ein richterliches Gutachten abfassenCic.
priores decem viri quaedam, quae sui iudicii videri possent, ad populum reiecerant, vor ihren Richterstuhl zu gehören schienLiv.
iudicia penes vos erunt de capite nostro fortunisqueLiv. 3, 53, 10
de quo non praeiudicium, sed plane iudicium iam factum putaturCic. div. in Caecil. 12
iudicia domi conflabant, pronuntiabant in foroLiv. 3, 36, 8
B)übertragen
1)das Urteil, die Meinung, der Ausspruch, die Entscheidung
a)überhaupt
iud. vulgiCic. Hor.
iud. erroris, irriges UrteilPhaedr.
erga se iudicia senatus, die für ihn so günstigen Urteile des S.Liv.
vester in me et amor et iudicium, eure L. zu mir und euer U. über michCic.
intellegentium iudicio, nach dem U. der KennerCic.
iudicio acri perpendĕreLucr.
optimum i. facere de aliquoCaes.
sui iudicii rem non esse, könnten in dieser Sache kein Urteil fällen, die Sache gehöre nicht vor ihren Richterstuhl (ihr Forum)Caes.
und so nihil possumus iudicare, nisi quod est nostri iudiciiCic.
vestrûm iudicium fecit, er hat das U. euch anheimgestelltTer.
i. difficile est, cuius laus prima sitIustin.
neque eius rei iudicium differre sustineoQuint.
pulchritudinis habere verissimum iudicium, das kompetenteste U. über die Sch. habenCic.
i. supremum, die E. durchs Testament, der letzte WilleVal. Max. Suet.
und so
i. patrisIustin.vergleiche Ruhnken Suet. Aug. 66
b)insbesondere: das nicht ausdrücklich durch Worte, sondern durch die Tat bekundete Urteil über jemandens. die Auslgg. zu Cic. de imp. Pomp. 43; Rosc. Am. 108
ex Chrysogoni iudicio, VerfahrenCic.
ut i. nostrum metus videaturCic.
de aliquo praeclara iudicia facereCic.
c)übertragen: die auf ein Urteil gegründete individuelle Meinung, Ansicht von einer Person oder Sache
neque iudicium tuum fallemusAuct. b. Alex.
iudicium animi mutareSall.
iudiciis fruar isdemHor.
prägnant
α)die ausgesprochene günstige Ansicht über jemanden, das ehrenvolle Zeugnis
patroniCic. ep. 13, 46
iudicia principisPlin. ep. 4, 15
β)die gehegte gute Meinung von jemanden, das gute Vorurteil
sollicitus de imperatoris erga se iudicioSpart. Hadr. 2, 8
nihil mihi gravius potest evenire quam ut vestrum iudicium Albinus potius haberet quam SeverusSever. bei Capit. Albin. 12, 6
2)metonymisch
a)die Urteilskraft, das Urteil, besonders in Bezug auf Beurteilung des Schönen in Kunst und Literatur = der Geschmack
i. intellegensCic.
i. subtileHor.
magni iudicii esseCic.
peracre iudicium habereCic.
alicui iudicium numquam defuitCic.
cum iudicio legereQuint.
nec ullā re magis eiusdem aetatis oratores praecurrit, quam iudicioTac. dial.
b)die Einsicht, Überlegung, daher bald = die Überzeugung, bald = der Bedacht, Vorbedachts. Benecke Cic. Lig. 7
iudicio aliquid facereCic.
Ambiorix copias suas iudicione non conduxerit, an etc., dubium estCaes.
non inertiā, sed iudicio fugisseNep.
in insaniam non casu incĭdere, sed iudicio pervenireSen. rhet.
successorem (als N.) asciri necessitate magis, quam iudicio (aus freier Wahl)Suet.
☞Ablativ ioudicio geschriebenCorp. inscr. Lat. 1, 197, 2 und öfter
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
iūdicium, ī, neuter iudex, a judgment, judicial investigation, trial, legal process, sentence
omnia iudicia reperta sunt, etc.Cic.
dignitatis meae, concerningCic.
de meā fideCic.
inter sicarios, for assassinationCic.
vocare in iudicium, summon into courtCic.
in Lurconis libertum iudicium ex edicto dedit, granted a trialCic.
iudicium accipere, undertake a trialCic.
pati, submit toCic.
iudicium summum habere, jurisdictionSall.
damnatus inani iudicio MariusIuv.
in iudicium venit, came into courtNep.
A judgment, decision, opinion, conviction
eius iudicio permitto omniaTer.
animiSall.
omnium mortaliumCic.
de alquo optimum facereCaes.
iudicium facere, quanti quisque sibi faciendus esset, decideCic.
de quo homine tanta et tam praeclara iudicia fecistis, i.e. have conferred so great honorsCic.
ut iudiciis fruar īsdem, principlesHor.
The power of judging, judgment, discernment
subtileHor.
si quid mei iudici est, if I can judge of itCic.
meo iudicio, in my judgmentCic.
id iudicio facere, i.e. with discretionCic.
copias iudicio conducereCaes.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu