o-Dekl. (n.)
fātum ī n
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
fātum, ī, neutrum (for, fari), der Ausspruch
I)der Götterspruch, der Weissagespruch, die Weissagung
fata SibyllinaCic.
fata, quae Veientes scripta haberentCic.
fata implereLiv.
II)prägnant
A)die durch das ewige Gesetz der Natur unwiderruflich festgesetzte WeltordnungCic. de div. 1, 125Sen. nat. qu. 2, 36, 1
und daher
B)das durch die unabänderliche Weltordnung vorherbestimmte, verhängte Lebensschicksal, Lebenslos der Menschen, die Bestimmung, das Geschick, die Schickung, das Verhängnis, griechisch εἱμαρμένη und μοιρα
1)im Allgemeinen
fato rerum prudentia maiorVerg.
omnia fato fieriCic.
sic erat in fatis, so stand es im Buch des Schicksals geschriebenOv.
fatum mihi instat tristeHor.
bona peractis iungite fataHor.
fatorum novorum exempla transiIuven.
Ilio tria fuisse fataPlaut.
pro captu habent sua fata libelliTer. Maur. 1286
alicui fatum est mit folgendem InfinitivCic. de fat. 5 und 28Sall. Cat. 47, 2
und alicuius fatum est mit InfinitivHyg. fab. 125. p. 108, 11 Schm.
sunt et mea contra fata mihi mit folgendem InfinitivVerg. Aen. 9, 137
alicuius oder alicui fatum est mit folgendem AcICic. de div. 2, 20Hyg. fab. 54 in.
alicui fatum est mit folgendem ut und KonjunktivHyg. fab. 63 in.
fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut etc.Cic. Balb. 58
si fata fuissent, ut caderemVerg. Aen. 2, 433
fuit eius fati, ut etc.Capit. Ver. 8, 1
esse in fatis, ut etc.Suet. Vesp. 4, 5
Zuweilen von dem verhängnisvollen Beschluss, Willen der Gottheit
sic fata Iovis poscuntVerg.
huic fato divûm proles virilis nulla fuitVerg.
metonymisch: von dem, was jemands Geschick bestimmt, entscheidetPlaut. Bacch. 953Iustin. 20, 1, 16
personifiziert: Fata, die Schicksalsgöttinnen, die ParzenProp. 4, 7, 51Stat. silv. 5, 1, 259; Theb. 8, 26Claud. in Ruf. 1, 176Iuven. 10, 252Fronto de nepot. amiss. p. 233, 7 N.Gell. 3, 16, 9Fulg. myth. 1, 7Corp. inscr. Lat. 2, 3727Vergleiche Preller Röm. Mythol.³ 2, 194
2)insbesondere
a)die Bestimmung = das natürliche, bestimmte Lebensziel, die Zeit und Stunde zum Sterben, der eintretende Todvergleiche Krebs-Schmalz Antib.⁷ 1, 582
omen fati, Ahnung seines TodesCic. Phil. 9, 9
maturius exstingui vulnere vestro quam fato suoCic.
fato cedereLiv. oder concederePlin. pan., aus dem Leben scheiden, sterben
magnis concedere fatisVal. Flacc.
in fatum concedereICt.
fato fungi, seine B. vollenden, aus dem Leben scheiden, sterbenVal. Max. Quint.
und so
fato suo fungiOv.
fato perfungiLiv. Tac.
so auch
fato obireTac.
finem vitae sponte an fato implevitTac.
fata proferre, das Leben verlängernVerg.
metonymisch: die Asche des verbrannten LeichnamsProp. 1, 17, 11
b)emphatisch: das Geschick = das Missgeschick, Verderben, gewaltsamer Tod
impendet fatum aliquodCic.
urbs ex faucibus fati ereptaCic.
fata celerrimaVerg.
fata seraHor.
metonymisch: wie Verderben, von Verderben bereitenden Personen
duo illa rei publicae paene fata (Gabinius et Piso)Cic. Sest. 93
☞Nebenform fatus, siehe fātus Nummer II
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
fātum, ī, neuter Participle neuter of * for, an utterance, prophetic declaration, oracle, prediction
Apollo fatis fandis dementem invitam cietCic.
ex fatis quae Veientes scripta haberentCic.
Oblitus fatorumVerg.
That which is ordained, destiny, fate
necessitas fatiCic.
fato fieri omniaCic.
plenum superstitionis fati nomenCic.
neque si fatum fuerat, effugissetCic.
praeter fatum, beyond the natural course of eventsCic.
tibi cura Caesaris fatis dataHor.
Quo nihil maius terris Fata donavereHor.
caecaHor.
insuperabileOv.
fata regunt hominesIuv.
fatorum arcanaOv.
fuit hoc sive meum sive rei publicae, ut, etc.Cic.
si fata fuissent, ut caderemVerg.
eo fato ne, etc.Cic.
huic fato divōm proles Nulla fuit, i.e. willVerg.
fatis contraria nostris Fata PhrygumVerg.
Prov.
fata viam invenient, nothing can resist fateVerg.
Bad fortune, ill fate, calamity, mishap, ruin
exiti ac fati diesCic.
suum fatum querebanturCaes.
extremum rei pCic.
Fate, death
Hortensi vox exstincta fato suo estCic.
fato obireTac.
omen fatiCic.
inexorabileVerg.
perfunctos iam fatoLiv.
se fati dixit iniqui, most unfortunateOv.
fatum proferre, i.e. to prolong lifeVerg.
ad fata novissima, to the lastOv.
A pest, plague, ruin
duo illa rei publicae paene fata, Gabinius et PisoCic.
A symbol of fate
Attollens umero fata nepotum (represented on the shield)Verg.
fata inponit diversa duorum, the lotsVerg.
Person., The FatesProp.Iuv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu