Pronominaladjektiv
tōtus a um
(Gen. tōtīus, Dat. tōtī)
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. tōtus, a, um, Genitiv tōtīus, Dativ tōtī (verwandt mit tūmeo), ganz
I)von einem Gegenstand, der nicht geteilt ist
a)ganz
terraCic.
monsCaes.
corpusCurt.
Italia, Eutr
res publicaCic.
exercitusCaes.Eutr.
nox Caes
annusCurt.
gregem universum voluit totum avortere, die gesamte Heide (nicht bloß einzelne Stücke) im ganzen (auf einmal)Plaut.
quin aedes totae perpetuae ruant, das ganze Haus in seiner vollen Ausdehnung, von einer Ecke zur anderenPlaut.
substantivisch: tōtum, ī, neutrum, das Ganze, Gegensatz dimidiumTer. adelph. 241Sen. apoc. 8, 3, Gegensatz parsMacr. somn. Scip. 2, 14, 21Arnob. 2, 49
Plural: tota, Gegensatz partesCic. top. 68
b)ganz = mit Leib und Seele
sum vester totus, euch ganz ergebenCic.
totus doleo, gaudeo, ich bin lauter Schmerz, FreudePlaut.
totus in amore estTer.
totus in illisHor.
in prece totus eramOv.
fratris Thais tota estTer.
plebs Hannibalis tota estLiv.
totos Antiochi Aetolos esseLiv.
tota tibi est (puella)Tibull.
totus pietatis estPlin. ep.
totus dei, ganz begeistertVal. Flacc.
totus animi, ganz aus Seele bestehendPlin.
c)ganz, völlig
sex menses totosTer.
besonders hyperbolisch, wenn es nicht darauf ankommt, eine Zeit genau anzugeben
toto triennio, obgleich hier nur zwei Jahre und einige Monate gemeint sindSuet. Tib. 51, 2
substantivisch: totum, ī, neutrum, das Ganze
totum in eo est, ut etc.Cic.
daher
ex toto, gänzlich, ganz und garOv.Cels.Colum.aber Cic. ep. 15, 4, 6 Baiter et tot sociis
in toto, bei der ganzen Sache, überhauptCic.
in totum, im ganzen (Gegensatz particulatim, im einzelnen)Sen. ep. 94, 31; daher = gänzlich, ganz und garLiv. epit.Colum. oder = überhauptColum.
II)von einem Gegenstand im Gegensatz zu seinen Teilen: aller, alle, alles zugleich, sämtlich
equitatusAuct. b. Alex.
Plural
tota armentaVerg.
totos miseruitApul.
totis copiisCaes.
totis horisPlaut.
totis diebusIustin.
totis noctibusPlin.
totis noctibus diebusquePetron.
totis viribusLiv. Iustin.
totas in horasProp.
nam plerique laudabunt facundiam tuam, plurimi ingenium, toti pudoremSidon. epist. 9, 14 extr.; vergleiche Oros. 1, 16, 2 Zang
☞Genitiv tōtĭus gemessenLucr. 1, 984und andere
Genitiv archaistisch totiAfran. com. 325
Dativ totae und toto
omni totae familiaePlaut. fr. bei Varro LL. 7, 103
totae (Genitiv oder Dativ) reiCornif. rhet. 4, 61
totae civitatiApul. met. 11, 16
toto orbiProp. 3, 11, 57
toto exercituiCaes. b.G. 7, 89, 5
toto oppidoHirt. b.G. 8, 34, 4
toto corporiCurt. 6, 5 (19), 27
toto generiHyg. fab. 5
toto familiae patrimonioApul. met. 10, 28
toto Romano populoibid. 11, 17
Über den Unterschied zwischen omnis und totus und über das lange o siehe Serv. Verg. Aen. 1, 185
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
tōtus, genitive tōtīus, dative tōtī (masculine tōtōCaes.Nep.Curt.Prop.) 1 TV-, all, all the, all at once, the whole, entire, total
cui senatus totam rem publicam commiseratCic.
ut totā mente atque artubus omnibus contremiscamCic.
totā nocte ierunt, all that nightCaes.
per totam urbemSall.
urbe totāCic.
totā in AsiāCic.
in toto orbe terrarumCic.
in totā vitāCic.
totos dies perpotabat, entire daysCic.
civitas provinciis totis dabaturCic.
qui se totos tradiderunt voluptatibusCic.
totis viribus adgressus urbemLiv.
In place of an adverb, altogether, wholly, entirely, full
in amore est totus, absorbedTer.
Nescio quid meditans nugarum, totus in illis, engrossedHor.
totus et mente et animo in bellum insistit, applied himself whollyCaes.
virtus in usu sui tota posita estCic.
sum totus vesterCic.
falsum est id totumCic.
As substantive neuter, all, the whole, opp. dividuomTer.
totum in eo est, ut, etc., all depends on thisCic.
Ex toto, wholly, completely, entirely, altogether, totally
non ex toto domum suam aversari deos dixitCurt.
Nec tamen ex toto deserere illa potesOv.
In toto, upon the whole, in general, generally
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu