Adjektiv 3. Dekl. zweiendig (i-Dekl.)
mollis e
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
mollis, e (aus * molduis, zu altindisch mr̥dū-ḥ), beweglich, biegsam, geschmeidig, weich
I)eigentlich und übertragen
A)an sich biegsam, gelenk, geschmeidig, elastisch, weich
1)eigentlich
a)von Gliedern des Körpers
commissurae et artus (digitorum)Cic.
internodiaOv.
colla, cruraVerg.
glomeratio crurumPlin.
besonders von den geschmeidigen Gliedern Tanzender
cernere saltantes et mollia membra moventesLucr.
si vox est, canta, si mollia brachia, saltaOv.
und Gehender
tener et mollis incessusSen.
in incessu molliorOv.
poetisch
molles fugae, v. Lauf im ZirkusClaud.
b)von Bäumen
iuncusVerg.
virgultaPetron. poët.
c)vom Haar: geschmeidig, weich, wallend
capilliHor.Ov.
d)von Gerätschaften
pilenta, elastische, sanft schwebende, nicht stoßendeVerg.
oscilla, beweglicheVerg.
riget lorica molli catenā, gelenken, elastischenVal. Flacc.
im üblen Sinn
arcus, schlaffer B.Ov.
e)vom Wasser usw.: sich leicht bewegend, ruhig fließend, sanft dahinwallend
mollis aquae naturaLucr.
undaeLucr.
flumenCatull.
Euphrates ibat iam mollior undis, ruhiger, nicht mehr wild tobendVerg.
f)von der Luft: sich leicht bewegend = säuselnd, sanft wehend
auraeOv.
zephyriOv.
2)übertragen
a)von Werken der Kunst
α)in der Bildhauerkunst: in wellenförmiger Linie sich bewegend, nicht steif, weich gehalten, zart gehalten (Gegensatz durus, rigidus)
Calamidis signa dura, sed tamen molliora quam CanachiCic.
duriora Callon atque Hegesias, iam minus rigida Calamis, molliora adhuc supra dictis Myron fecitQuint.
β)in der Beredsamkeit und Poesie: weich, fließend
oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueasCic.
molle et Xenophonteum genus sermonisCic.
molles levesque versus (Gegensatz duriusculi)Plin. ep.
mollissimum rhythmorum genusQuint.
molle atque facetum adnuerunt Vergilio gaudentes rure CamenaeHor.
b)von Örtlichkeiten, die sich ohne merkliches Steigen oder Fallen erheben oder senken: sanft, allmählich sich erhebend, sanft aufsteigend oder sanft fallend
fastigiumCaes.
clivusVerg.Quint.und andere
litus m. et apertumCaes.
tramesOv.
curvamen, sanft, allmählich sich bildendePlin. ep.Vergleiche Fabri Liv. 21, 37, 3; Heß Tac. Germ. 1
B)äußeren Eindrücken nachgebend, geschmeidig, elastisch, weich, zart (Gegensatz durus)
1)eigentlich
a)von Gegenständen und Gliedern des Körpers
tactus vero tumor inaequalis est et mollis et lubricusCels.
cum superior caro mollis sitCels.
maxilla est molle osCels.
torpuerunt molles ante genaeOv.
mollis cutisCels.
m. cervix, m. manus, m. latusOv.
si venter m. est, wenn der Leib weich anzufühlen istCels.
dagegen im üblen Sinne
venter m., ein schlaffer, eingefallener LeibHor.
und
facies decora fulta molli pede, zart und schwachHor.
Sprichwörtlich
in molli carne vermes nascuntur, in mürbem Fleische entstehen leicht Würmer = Phlegmatische sind leicht Beleidigungen ausgesetztPetron. 57, 3
substantivisch: mollia, ium, neutrum, Weichlinge, Mollusken, eine Art FischePlin. 11, 267
b)von Lagerstätten
feretrum, weich (durch untergelegte Sträucher)Verg.
torusOv.
cubile seu molle seu durumCels.
c)vom Boden usw.
α)weich (Gegensatz durus)
viridi caespite mollis humusOv.
mollia prata (λειμῶνες μαλακοί, Hom.), die weichen, grasreichenVerg.
litoraOv.
m. saxa facereOv.
amoenum ac molle iter, etiamsi est spatii amplioris, minus fatigat quam durum aridumque compendiumQuint.
β)locker, sandig (Gegensatz densus)
arenaOv.
planitiesPlin.
mollius solumCurt.
d)von Gras, Kräutern usw.
molli gramine membra levatOv.
herbae tenerae semper atque molles, schlank und zartPlin. ep.
hyacinthusVerg.
arista, die weiche, glatteVerg.
e)von Stoffen
lanaCels.
aurumVerg.
mollissima ceraCic.
substantivisch: mollia, ium, neutrum, das Weiche (Gegensatz dura)Calp. ecl. 5, 71
f)von Früchten, von Speisen: gleichsam der Zunge nachgebend, weich, mürbe, mild
castaneaeVerg.
fragaOv.
substantivisch: mollia panis, das Wollige, Weiche, die Krume (Gegensatz crusta panis)Plin. 13, 28
g)von flüssigen Stoffen
cibus, qui mollem alvum praestet, erweichend auf den Leib wirktCels.
und so substantivisch: mollia, ium, neutrum, weicher Stuhlgang (Gegensatz dura alvus)Cels. 2, 8. p. 45, 33 D.
caseus (Gegensatz aridus)Cels.
pituita (Gegensatz sicca et arida)Cels.
2)übertragen von äußeren Eindrücken auf die Sinne: nicht hart, nicht rau, nicht scharf, sanft, gelinde, mild
a)für das Gefühl
teneris labellis molles morsiunculaePlaut.
tactus manuum mollior sitCels.
boves novelli tactu corporis mollissimoColum.
ut remedia, quae naturā sunt aspera, molli manu lenianturQuint.
und so sprichwörtlich
quodam modo molli brachio aliquem obiurgare de aliqua re, gleichsam durch sanften Anstoß mit dem Arme zurechtweisenCic. ad Att. 2, 1, 6
habenaCels.
ceratumCels.
dura molli cavantur aquāOv.
aestasVerg.
caelumFlor.
regioFlor.
b)für den Geruch
odor mollissimusPlin.
c)für den Geschmack
cibus interdum mollis interdum acerCels.
m. merumHor.
mollissima vinaVerg.
II)bildlich
A)für äußere Eindrücke empfänglich, ihnen leicht zugänglich, leicht nachgebend, nachgiebig, zartfühlend, empfindsams. Seyffert Cic. Lael. 75. p. 459²
1)im Allgemeinen
mollis animus ad accipiendam et ad deponendam offensionemCic.
infimā auriculā molliorCic. (und so sprichwörtlich in hoc titulo imā, quod aiunt, auriculā mollior, empfindlicherAmm. 19, 12, 5)
nec rigidā mollior aesculoHor.
purpureus molli in ore fiat pudor, zartfühlendOv.
mollissimae aures, zartes (durch Lobhudeleien leicht verletzliches) GehörPlin. pan.
aber
molles auriculae, den Schmeicheleien leicht zugänglichHor.
mollis in obsequium, leicht geneigt usw.Ov.
mollior deaOv.
homo mollissimo animo, leicht zu rührenCic.
cor, pectus, vultusOv.
anni, das zarte AlterOv.
mollis (ohne Energie) consulLiv.
molles, ubi ira resedit, animiLiv.
quas (magnas res) qui impedire vult, quod desiderium non facile ferat, is et infirmus est mollisque naturā et ob eam ipsam causam in amicitia parum iustusCic.
fastidiosae mollesque mentes, empfindliche, leicht reizbareCic.
mit Infinitiv
mater fortasse rogari mollior, für Bitten zugänglicher, weicher gestimmtClaud. nupt. Hon. et Mar. 39
2)insbesondere
a)nicht abgehärtet, empfindlich, verwöhnt, verweichlicht, verzärtelt, unmännlich, energielos
mollissimus enim hic (bos), ut durissimus primusVarro
iam et locis mollioribus et accolarum ingeniisLiv.
contempto cultorum molliore et locis simili genereLiv.
mollia et fluida corpora GallorumLiv.
ut est mollis ad talia gensLiv.
mollis et minime resistens ad calamitates perferendas mens eorum (Gallorum) estCaes.
solutus et mollis in gestuCic.
philosophus tam mollis, tam languidus, tam enervatus, tam omnia ad voluptatem corporis referensCic.
apparet (Maecenatem) mollem fuisse, non mitemSen.
in dolore mollioresCic.
molles SabaeiVerg.
molles viriHor.
und insbesondere
molles viri = pathiciLiv. 33, 28, 2
und substantivisch
molles et impudiciVitr. 2, 8, 12
neque fornicarii neque molles neque masculorum concubitoresPs. Augustin. app. serm. 288, 2
molles columbae, unkriegerischeHor.
und so
in his mollibus castris (ergänze amoris)Ov.
disciplinaCic.
educatioQuint.
vitaOv.
mollis teneraque voxQuint.
b)nachgiebig = furchtsam, zaghaft, schwach
consulLiv.
sententiaCic.
pecusVerg.
lepusHor.
B)von dem, was einen leichten, sanften Eindruck macht, auf sanften Empfindungen beruht: sanft, behaglich, angenehm
1)im Allgemeinen
mollem ac iucundam efficere senectutemCic.
hic primus inflexit orationem et eam mollem teneramque reddidit, sanft, gefälligCic.
molliores flexiones in cantuCic.
translationes quam mollissimae, möglichst wenig auffallendeCic.
m. gestatioPlin. ep.
umbraVerg.
quiesLucr.
otiumOv.
inertiaHor.
somnusTibull.
neutrum adverbial
mollia ridereOv.
molle subriderePers.
2)insbesondere
a)sanft, leidenschaftslos, gelassen, glimpflich, mild, schonend
placidus mollisque, von Personen (Gegensatz vehemens acerque)Cic.
oratio Caesaris, quae sane mollis et liberalis fuitCic.
m. oratio philosophorumCic.
m. nomenCic.
cuncta ad imperatorem in mollius relata, glimpflicher, in milderem LichtTac.
mollia iussa, imperiaVerg.Hor.
mollia dictaVerg.
subicit haud mollia dictuSil.
b)empfindsam, sanft einschmeichelnd, sanft, zärtlich, rührend
sermoSall.
querelaeHor.
verbis mollibus lenire aliquemHor.
vincuntur molli pectora dura preceOv.
m. carmenHor.
illud mollissimum carmen, gar rührende StelleCic.
besonders von elegischer, erotischer Poesies. Burmann Prop. 1, 7, 19; 2, 1, 41
versusOv.
modiHor.
c)nicht rau, nicht hart, sanft geebnet
mollior et magis trita viaQuint.
volo id quam mollissimā viā consequi, auf die schonendste WeiseLiv.
sola viri molles aditus et tempora noras, wusstest, wo und wann er seine gute Stunde hatteVerg.
mollia tempora fandi, bequeme, günstigeVerg.
und so
veniet mollior hora votis tuisOv.
☞Ablativ Singular auch mollePetron. 57, 3
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
mollis, e, adjective with comparative and superlative MAL-, yielding, pliant, flexible, supple, soft, tender, delicate, gentle, mild, pleasant
iuncusVerg.
comaeVerg.
aurum, flexibleVerg.
tiliaeOv.
flumenCatull.
cervixOv.
commissuraeCic.
in litore molli, of soft sandCaes.
harenaOv.
castaneaeVerg.
mollissima vinaVerg.
lanaOv.
arcus, unstrungOv.
feretrum, made soft by a layer of leavesVerg.
mollissima ceraCic.
genae, delicateOv.
manusOv.
Zephyri, gentleOv.
Euphrates mollior undis, calmerVerg.
litus, accessibleCaes.
fastigium, gentleCaes.
clivusVerg.
iugum montisTac.
Prov.
me molli bracchio obiurgare, i.e. with forbearanceCic.
Figuratively, tender, delicate, susceptible
mollibus annis, in tender youthOv.
os, easily blushingOv.
mollissima cordaIuv.
Soft, effeminate, unmanly, weak
philosophusCic.
SabaeiVerg.
TarentumHor.
disciplinaCic.
vitaOv.
querellaeHor.
mensCaes.
sententiaeCic.
Romanos molliores facere ad paciscendumLiv.
in dolore mollioresCic.
viri, given to lustLiv.
plural masculine as substantive
vos pellite molles, the effeminateOv.
Soft, pleasant, mild, easy, gentle
lex molliorCic.
oratioCic.
verbaHor.
iussa, easyVerg.
versus, amatoryOv.
ridere mollia, smile gentlyOv.
pilenta, having a gentle motionVerg.
mollissima fandi Tempora, most favorableVerg.
hora mollior, more favorableOv.
alqd quam mollissimā viā consequi, with the utmost forbearanceLiv.
As substantive neuter, softness, smoothness
molle atque facetum Vergilio adnuerunt CamenaeHor.
Weak, untrustworthy
consulLiv.
voluntas erga nos civiumCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu