i-Konjugation
fierī
fīō factus sum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
fīo, factus sum, fierī (aus indogermanisch *bhu-ii̯ō zu Wurzel *bhu in fui, vergleiche griechisch φιτύω, ich erzeuge)
I)werden, entstehen = wachsen, erzeugt werden
Arabia, ubi absinthium fitPlaut.
lepores in Gallia fiunt permagniVarro
II)als Passiv von facio
A)eigentlich: gemacht, verfertigt werden
carinae fiebant levi materiāCaes.
ut illo statu Chabrias statuam sibi fieri volueritNep.
statuam sibi maiorem colosso fieri iussit, Solis habituTreb. Poll.
hic ubi fit doctā multa corona manuOv.
B)übertragen
1)im Allgemeinen
a)gemacht werden = geschehen, bewirkt usw. werden, entstehen
α)von Leblosem
fit clamor maximusCic.
fit fletus gemitusqueCic.
fit alicui furtum, wird an ihm begangenPlaut.
id ei loco nomen factum, erhielt den NamenLiv.
senatui suasit, ne pax cum Poenis fieretEutr.
factum! es ist geschehen = ja!Plaut.
bene factum! gut gemacht! brav!Plaut.
male factum! das war schlecht!Plaut.
dictum factum, siehe 2. dīco Nummer II, A
factum volo, ich bin damit zufriedenPlaut. Ter.
alicui factum (esse) velle, es gut mit jemanden meinenTer. Gell.
per aliquem fit mit folgendem quo minus und KonjunktivCic. ep. 1, 4, 2Liv. 9, 5, 3
ne quid existimes ab illo factum esse mit folgendem quo minus und KonjunktivCic. ad Att. 11, 12, 2; II. Verr. 1, 25
β)von Personen: werden
de scurra multo facilius divitem quam patrem familias fieri posseCic. Quinct. 55
nunc eo decĭdit (ist er so tief gesunken), ut exsul de senatore, rhetor de oratore fieretPlin. ep. 4, 11, 1
b)werden = geschehen
α)sich ereignen, eintreten
interea fiet aliquidTer.
nihil fitPlaut.
levia proelia fiebant, es kam zu usw.Liv.
potest quaedam fieri mutatioCels.
id interdum fitCels.
Pompeio melius est factumCic.
besonders mit Ablativ
quid illo fiet? was wird aus dem werden?Cic.
quid fiet artibus?Cic.
quid fieri signis velit, was mit den B. werden solleLiv.
daher
si quid eo factum esset, wenn ihm ein Unglück begegnen sollteCic.
mit folgendem de und Ablativ
quid de Tulliola mea fiet?Cic.
ut fit oder ita ut fit oder ut fieri solet, wie es zu geschehen pflegtCic.
so
ut fit plerumqueCic.
und
ut fere fitCurt.
quod fere fitCurt.
quod oder quoad eius fieri possit oder quoad fieri poterit (potuerit), soweit es sich tun lässtCic.s. Brix Plaut. mil. 1153
fit saepe, ut non respondeant ad tempusCic.
tertio die saepe fit, ne febris accedatCels.
fieri potest, ut recte quis sentiat, möglicherweise kann jemand usw.Cic.
potest fieri, ut fallar, ich kann möglicherweise mich irrenCic.
fieri non potest (unmöglich), ut eum in provincia tua non cognoverisCic.
fieri non oder nullo modo potest, quin etc.Cic.
quo fit, ut etc.Lucr.Hor. Quint.
quo fiebat oder factum est, ut etc.Nep.
ita fit, ut etc.Cic.
sic fiet, ut etc.Cels.
opinione factum est, ut etc.Acc. fr.
factum imprudentiā Biturigum, ut etc.Caes.
β)folgen, erfolgen, hervorgehen
ita fit, ut sapientia sanitas sit animiCic.
ex quo fit, uti etc.Lact.
γ)wie unser werden = sein
mihi non fit verisimile, es wird (= es ist) mir nicht wahrscheinlichTert.
nec potest fieri me quicquam superbiusCic.
2)insbesondere
a)etwas werden = zu etwas gemacht werden, ernannt werden
praetor fitNep.
consules facti suntCic.
cum multi pares dignitate fiant (dazu ernannt werden)Cic.
b)geschätzt werden
mihi demonstravit, me a te plurimi fieriCic.
c)geopfert werden
unā hostiā fieriLiv.
ter tibi fit libo, ter, dea casta, meroSulpicia sat.
quibus diis ut fieretLiv.
cum pro populo fieretCic.
d)als terminus technicus der Arithmetik: beim Rechnen herauskommen
pisces ter multiplicati quinquaginta fiunt centum quinquagintaAugustin. serm. 252, 8
☞Archaistisches Passiv fitur, fiebanturCato fr. bei Prisc. 8, 12, fiebanturAugustin. serm. 166, 11 Mai, fiarAugustin. spec. 27 Mai, fiareAuct. bei Serv. expl. in Donat. (IV) 553, 6, fiereturItala (Cant.) Ioh. 13, 2, fitum estLiv.Andr. fr. bei Non. 475, 17
Imperativ fiereAugustin. epist. 82, 29; de civ. dei 16, 37. p. 184, 13 D.²
Imperativ fiPlaut. Curc. 87; Pers. 38Hor. sat. 2, 5, 38Charis. 250, 29, fitoCato orat. 70 fr. 2 (bei Non. 475, 14, wo der Codex fite, fitePlaut. Curc. 89 und 150Dict. Cret. 2, 26
Infinitiv fiere*Enn. ann. 15 und 354Laev. bei Gell. 19, 7, 10, archaistisch fiereiPlaut. Poen. 725Corp. inscr. Lat. 1, 205, 1 und3
Partizip fiēnsItala (Gall.) Ioh. 7, 50 und Itala (Laud.) act. apost. 24, 3Ps. Soran. qu. medic. 108Diom. 381, 7 (fiens, fientes)
Partizip Futur fiendusCharis. 251, 3; daher: in prece fiendaCommodian. instr. 2, 34, 15
Ablativus Gerundii fiendoAugustin. de genesi ad litt. 5, 7
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
faciō, fēcī (old future perfect faxo; subjunctive faxim), factus, ere; imperative fac (old, face); passive fīō, fierī; passive imperative fī 2 FAC-, to make, construct, fashion, frame, build, erect, produce, compose
Lectulos faciundos deditTer.
navīsCic.
candelabrum factum e gemmisCic.
de marmore signumOv.
pontem in ArareCaes.
(fanum) a civitatibus factum, foundedLiv.
duumviri ad aedem faciendamLiv.
statuam faciendam locareCic.
(valvae) ad cludendum factaeCic.
comoediasTer.
sermonemCic.
epigrammaCic.
verbum, speakCic.
carminaIuv.
scutis ex cortice factisCaes.
auri pondera facti, wroughtVerg.
Of actions, to do, perform, make, carry on, execute
OpusTer.
officiumTer.
Si tibi quid feci quod placeatTer.
proelium, joinCaes.
iterCaes.
clamoresCic.
clamor fitCic.
eruptiones ex oppidoCaes.
gradumCic.
imperataCaes.
promissum, fulfilCic.
iudiciumCic.
deditionemSall.
fac periclum in litteris, put (him) to the testTer.
me advorsum omnia, oppose me in everythingTer.
omnia amici causāCic.
multa crudeliterNep.
initium, beginCic.
praeter aetatem Facere, work too hard for your yearsTer.
perfacile factu esse, conata perficereCaes.
To make, produce, cause, occasion, bring about, bring to pass
turbamTer.
ignem ex lignisCic.
iniuriamCaes.
causas moraeSall.
ducis admirationem, exciteLiv.
luxuriae modum, imposeSall.
fugam ex ripā fecit (i.e. fugavit)Liv.
somnum, induceIuv.
metum insidiarum, exciteLiv.
silentio factoLiv.
ne qua eius adventūs significatio fiat, become knownCaes.
faciam ut intellegatisCic.
facito, ut sciamCic.
putasne te posse facere, ut, etc.?Cic.
fieri potest, ut recte quis sentiat, it may happenCic.
ita fit, ut adsint, it happensCic.
faciendum mihi est, ut exponam, is incumbentCic.
me Facit ut te moneam, compelsTer.
facere non possum, quin mittam, etc., I cannot forbearCic.
di faxint ne sit alter (cui, etc.)Cic.
fac ne quid aliud cures, take careCic.
domi adsitis, faciteTer.
ita fac cupidus sis, ut, etc., be sureCic.
iam faxo sciesTer.
nulla res magis talīs oratores videri facit, quales, etc. (i.e. ut viderentur)Cic.
hoc me Flere facitOv.
To make, acquire, obtain, gather, accumulate, gain, take, receive, incur, suffer
remTer.
praedamCaes.
pecuniamCic.
stipendia, earnSall.
corhortīs, formCaes.
corpus, grow fatPhaedr.
viam sibi, forceLiv.
alqm suum, win as a friendTer.
terram suam, i.e. conquerCaes.
vitae iacturamCaes.
naufragiumCic.
damnumCic.
To make, render, grant, give, impart, confer
arbitriaHor.
potestatem dicendiCic.
sibi iure iurando fidem, give assuranceCaes.
Romanis animum, inspireLiv.
copiam pugnandi militibusLiv.
audientiam orationiCic.
cui si libido Fecerit auspicium, i.e. if the whim seize himHor.
cognomen colliLiv.
mihi medicinam, administerCic.
nobis otiaVerg.
alcui doloremCic.
desiderium decemviros creandiLiv.
To celebrate, conduct, give, perform, represent
cenasCic.
res divinasCic.
sacra pro civibusCic.
cui (Iunoni), make offeringsCic.
vitulā pro frugibus, make sacrificeVerg.
cum pro populo fieretCic.
ut fieret, edereLiv.
To practise, follow
naviculariamCic.
mercaturasCic.
To make, depict, represent, assert, say, pretend
in libro se exeuntem e senatuCic.
pugnam ex auroVerg.
me unum ex iis feci, qui, etc., pretended to beCic.
ex industriā factus ad imitationem stultitiaeLiv.
inpendere apud inferos saxum TantaloCic.
Fecerat et fetam Procubuisse lupamVerg.
facio me alias res agere, make as ifCic.
To suppose, assume, grant, admit (only imperative with object clause)
fac audisse (Glauciam)Cic.
fac ita esseCic.
fac (me) velleVerg.
To make, constitute, choose, appoint, render
senatum firmiorem vestrā auctoritateCic.
heredem filiamCic.
exercitum sibi fidumSall.
iter factum conruptius imbriHor.
hi consules facti suntCic.
ex coriis utres fierentSall.
Candida de nigrisOv.
si ille factus esset, had been chosen (consul)Cic.
alqm certiorem facere, informCic.
see certus
ne hoc quidem sibi reliqui facit, ut, etc., does not leave himself so much characterCic.
Passive, to become, be turned into, be made
fit Aurum ingens coluberVerg.
sua cuique deus fit dira cupido?Verg.
To put in possession of, subject to, refer to
omnia quae mulieris fuerunt, viri fiuntCic.
omnem oram Romanae dicionis fecitLiv.
dicionis alienae factiLiv.
To value, esteem, regard, appraise, prize
parum id facioSall.
te maxumiTer.
quos plurimi faciuntCic.
voluptatem minimiCic.
dolorem nihiliCic.
istuc Aequi bonique facio, am content withTer.
To do (resuming the meaning of another verb)
cessas ire ac facere, i.e. do as I sayTer.
oppidani bellum parareCic.
idem nostri facereSall.
‘evolve eius librum’Cic.
‘Feci mehercule’
bestiae simile quiddam faciunt (i.e. patiuntur)Cic.
aut facere aut non promisseCatull.
Sicuti fieri consuevit, to happenSall.
To do, act, deal, conduct oneself
Facere contra huic aegreTer.
tuis dignum factis feceris, will act like yourselfTer.
beneCic.
adroganterCaes.
per malitiam, with maliceCic.
aliterSall.
facere quam dicere malle, actSall.
mature facto opus est, prompt actionSall.
To act, take part, take sides
idem plebes facitSall.
idem sentire et secum facere SullamCic.
cum veritas cum hoc faciat, is on his sideCic.
nihilo magis ab adversariis quam a nobisCic.
eae res contra nos faciuntCic.
adversus quos fecerintNep.
To arrange, adjust, set
Vela, spreadVerg.
pedem, braceVerg.
To be fit, be useful, make, serve, answer, do
Ad talem formam non facit iste locusOv.
ad scelus omneOv.
Stemmata quid faciunt? availIuv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu