opus est
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
2. opus, neutrum indeklinabel, das Werk = die nötige Sache, das Bedürfnis, nur in den Verbindungen
I)opus est: es ist nötig, notwendig, vonnöten, mit Dativ der Person
mit Angabe der nötigen Sache
α)im Nominativ
dux nobis et auctor opus estCic.
opus sunt bovesVarro
nobis exempla opus suntCic.
sponsae aurum, vestem, ancillas opus esseTer.
deciens nummos mihi opus esseCic.
si quid ipsi Caesare opus esset, wenn er etwas von C. bedürfteCaes.
in eam rem fidem suam, si quid opus esse putaret (nötigenfalls), interponeretCic.
illud te rogo, sumptu ne parcas ulla in re, quod ad valetudinem opus sitCic.
quaecumque ad proximi diei oppugnationem opus sunt, noctu comparanturCaes.
quorsum est opus?Hor.
quae curando vulneri opus suntLiv.
β)im Ablativ
sive forte opus sit cuneo aut globoCato fr.
silentio opus estAfran. fr.
auctoritate tuā nobis opus estCic.
expedito homine opus estCic.
tacito cum opus est, clamasCornif. rhet.
quid verbis opus est? was bedarf es noch der Worte? (bei Abbrechung einer weiteren Erörterung)Plaut.
in cuius laudes exsequendas Cicerone laudatore opus fueritLiv. epit.
und so immer mit Ablativ des Partizip Perfekt Passiv
non opus est recitatoCato fr.
rescripto nihil opus est, Antwort ist nicht nötigFronto
quid opus sit facto?Nep.
facto, non consulto in tali periculo opus esseSall.
cur properato opus essetCic.
opus est puellā servatāOv.
sibi opus esse domino eius conventoLiv.
γ)selten im Genitiv
quanti argenti opus fuitLiv.
ad consilium pensandum temporis opus esseLiv.
magni nunc erit oris opusProp.
sive illi laterum seu fuit artis opusPriap.
δ)im Akkusativ
puero opus est cibumPlaut.
opus est calcis modium unumCato
Vergleiche über Nummer α bis δ Diom. 316, 27 sqq.
ε)im 2. Supinum
sed ita dictu opus estTer.
quod scitu opus estCic.
ζ)im Infinitiv oder AcI
quid tibi opus vixissePlaut.
quid opus est affirmare?Cic.
opus sit nihil deesse amicisCic.
quid opus est caveri lege ne puniatur infans, si pulsaverit patrem?Sen. rhet.
non opus est nunc intro te irePlaut.
mit NcI
tu, quae istic opus erunt administrari, prospiciesBrut. in Cic. ep. 11, 11, 2
η)mit ut oder ne und Konjunktiv
mihi opus est, ut lavemPlaut.
tibi opus est, aegram ut te assimulesPlaut.
ad hoc efficiendum intellegebant opus esse, non ut etc …. nec ut etc …. sed ut etc.Tac. dial. 31 in.
reus, cui opus esset ne reus videreturPlin. ep. 7, 6, 3
θ)mit bloßem Konjunktiv
seu sit opus quadratum acies consistat in agmenTibull. 4, 1, 101
quamquam non est opus affingas aliquid aut adstruasPlin. ep. 9, 33, 11
quam (avaritiam tuam) refrenes aliquantulum opus estAugustin. ep. 12
opus est multum vestiariis, quia frigus pati non potesAugustin. serm. 38, 25
ι)absolut
sic opus estOv. met. 1, 279
II)opus habere aliqua re: etwas nötig habenColum. 9, 1, 5Itala 1. Thess. 5, 1 (bei Ambros. de fid. 5, 17, 213) und andere Eccl.
vergleiche jedoch
nos non dicimus ›opus habeo, opus habebam‹, sed ›opus est mihi, opus erat mihi‹Diom. 316, 33