dem Stamm eigene Dekl.
īgnis īgnis m
(Gen. Pl. -ium)
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
īgnis, is, Ablativ e und ī, maskulin (altindisch agnī-h), das Feuer
I)eigentlich
A)im engeren Sinn
1)im Allgemeinen
ignis aëre puriorOv.
ignis multusCaes.
vivus ignis, lebendiges Feuer = brennende KohlenVell.
e cavernis maris ignium eruptioSen.
versare in igne, am FeuerHor.
ignem concipere oder comprehendere, Feuer fangenCic.Caes.
ignem accendereVerg.
ignem ab igne capere, Feuer (Licht) am Feuer (Lichte) anzündenCic.
operibus ignem inferreCaes.
aliquem igni cremare, necare, interficereCaes.
dare alimenta igniCurt.
dare aliquid igniVal. Flacc., ignibusProp.
ferro ignique siehe ferrum Nummer II, 2.
aestivi ignesProp.
illi sempiterni ignes, quae sidera et stellas vocatisCic.
malleoli ignesque, FeuerstoffeAuct. b. Alex.
bildlich von verderbenbringenden Zuständen oder Personen: die Flamme, der Brand
quem ille obrutum ignem reliquerit, ita ut toties novum ex improviso incendium daret, eum se exstincturumLiv.
ne parvus hic ignis incendium ingens exsuscitetLiv.
et Syphacem et Carthaginienses, nisi orientem illum ignem oppressissent, ingenti mox incendio arsurosLiv.
2)insbesondere
a)die Feuersbrunst
pluribus simul locis, et iis diversis, ignes coorti suntLiv. 26, 27, 5
idem annus gravi igni urbem affecit (suchte heim)Tac. ann. 6, 45
b)das Wachtfeuer
ignes ThessaliHor.
ignes fieri prohibuitCaes.
ignibus exstinctisLiv.
c)der Feuerbrand
Plural
ignibus armata ingens multitudo facibusque ardentibus tota collucensLiv.
instrumenta necis ferrumque ignesque paranturOv.
d)die Flamme des Scheiterhaufens, der brennende Scheiterhaufen
in ignem ponereTer.
alienis ignibus ardentOv.
ignes supremi, BegräbnisflammeOv.
e)der Feuerstrahl = Blitzstrahl, der Blitz
ignis coruscusHor.
Plural
ignes trisulci, rutiliOv.
elisi nubibusOv.
saevi (von einem Blitz)Ov.
f)das Feuer, Licht der Gestirne
ignes curvati lunae, feurige SichelHor.
ignes minores, die kleineren Lichter des Himmels, die SterneHor.
B)im weiteren Sinn
a)die Glut, Hitze
ignes solisOv.
und so
siderei, PhoebeiOv.
diurni, die TagesglutOv.
aërisOv.
b)das Feuer, der Glanz, Schimmer, das Funkeln der GestirneHor., der EdelsteineMart., der MetalleClaud., der AugenCic. Tim. 49
c)das Feuer der Wangen, die RöteCic. Tim. 40 M Stat. Ach. 1, 516
daher
sacer ignis, die sogenannte »Rose«, das »Antoniusfeuer«, oder sonst heftige Entzündungen des KörpersVerg.
von der Rose (erysipelas) unterschiedenCels.
II)übertragen
1)im Allgemeinen
quidam divinus ignis ingenii et mentisCic. fr.
huic ordini novum ignem subieci, das heißt Grund zum HassCic.
igni spectatus, der die Feuerprobe ausgehaltenCic.
ebrietas ignis in igne fuit, der Rausch goss Öl in das FeuerOv.
2)insbesondere: das leidenschaftliche Feuer, die Glut
a)die Glut der Begeisterung
aetherii ignesOv. fast. 1, 473
laurigeri ignes Stat Ach. 1, 509
b)das Feuer, die Glut der Liebe, die LiebeHor.Ov.
castissimi ignes PorciaeVal. Max.
secundus, Liebe, EhePrud.
miseram tuis dicens ignibus uriHor.
metonymisch: die Flamme = die geliebte Person selbstPrisc. de XII vers. Aen. § 62Hor. epod. 14, 13
meus ignisVerg. ecl. 3, 66Ov. am. 2, 16, 11
tuus ignisOv. am. 3, 9, 50
c)die Zornesglut, Wut
exarsere ignes animoVerg. Aen. 2, 575
saevos irarum concipit ignesVal. Flacc. 1, 748
☞Ablativ igne und ignisiehe Neue-Wagener Formenl.³ 1, 340 und 341 und Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 333
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
īgnis or (once in H.) īgnīs, is (ablative īgnī; rarely īgne), masculine 1 AG-, fire
ignem ex lignis fieri iussitCic.
ignīs restinguereCic.
templis ignīs inferreCic.
subditis ignibus aquae fervescuntCic.
casurae inimicis ignibus arcesVerg.
ignīs fieri prohibuitCaes.
ignem operibus inferreCaes.
urbi ferro ignique minitariCic.
gravis, a conflagrationTac.
ignibus significatione factā, signal-firesCaes.
ut fumo atque ignibus significatur, watch-firesCaes.
quorundam igni et equus adicitur, the funeral pyreTac.
fulsere ignes, lightningsVerg.
missos Iuppiter ignīs Excusat, thunderboltOv.
inter ignīs Luna minores, i.e. starsHor.
clarior ignis Auditur, the crackling of fireVerg.
Eumenidum, torchesIuv.
emendus, i.e. fuelIuv.
sacer, St. Anthony's fire, erysipelasVerg.
aqua et ignis, i.e. the necessaries of life.Cic.
Fire, brightness, splendor, brilliancy, lustre, glow, redness
curvatos imitatus ignīs lunaeHor.
nox caret igne suo, starlightOv.
positi sub ignibus Indi, the sunOv.
Figuratively, fire, glow, rage, fury, love, passion
exarsere ignes animoVerg.
huic ordini ignem novum subiciCic.
caeco carpitur igni, secret loveVerg.
tectus magis aestuat ignisOv.
socii ignes, i.e. nuptialsOv.
A beloved object, flame
Accede ad ignem huncTer.
meusVerg.
pulchriorHor.
An agent of destruction, fire, flame
ne parvus hic ignis incendium ingens exsuscitet (i.e. Hannibal)Liv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu