i-Konjugation
venīre
veniō vēnī ventum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
venio, vēnī, ventum, venīre (βαίνω = *βανjω, altindisch gámati, geht, gotisch qiman, althochdeutsch quëman), kommen (Gegensatz abire, discedere, manere)
I)eigentlich
A)im Allgemeinen
a)von lebenden Subjekten
α)überhaupt
istincCic.
hucCic.
istucCic.
forasPlaut.
redeant, unde venerintLiv.
qui unā venerantCic.
ab domo (Heimat)Liv.
ad aliquemCic.
ad urbemCic.
in Cariam ex insulaPlaut.
in astuTer.Nep.
in TusculanumCic.
in conspectumCaes.Nep.
in conspectum alicuiusHirt. b.G.
sub aspectumCic.
sub oculosSen.Quint.
sub ora viri caelo, von TaubenVerg.
mit bloßem Akkusativ loci
domum ad aliquemCic.
domum alicuius saepe salutandi causāMat. in Cic. ep.
sexto die Delum AthenisCic.
poetisch
tumulumVerg.
fines AusoniosVerg.
ScythiamVerg.
mit Angabe mit wem?
cum equitatuCaes.
ceteros cum custodibus in aedem Concordiae venire iubet, lässt er unter Bedeckung in den T. der C. bringenSall.
mit Angabe wem?
novus exercitus domo accitus Etruscis venitLiv. 9, 33, 2 (vergleiche unten Nummer b)
mit Angabe des Zwecks
huc ad ludosPlaut.
ad aliquem ad cenamPlaut.
v. auxilio (Dativ), subsidio (Dativ)Caes.und andere
ad causam dicendamLiv.
ad eum oratum, ut etc.Caes.
eam veni quaesitumPlaut.
socios ad senatum questum venisse mit folgendem AcIMetell. Numid. fr.
ad istum emptum venerunt illum locum senatoriumCic.
mit Infinitiv
aurum peterePlaut.
speculariLiv.
Libycos populare penatesVerg.
unpersönlich
dum ad flumen Varum veniaturCaes.
ad quos ventum eratCaes.
ventum in insulam estCic.
Lilybaeum veniturCic.
venitur ad tempusVell.
ubi eo ventum estCaes.
β)in feindlicher Absicht kommen, anrücken
veniens hostisVerg.
strictam aciem venientibus offertVerg.
unpersönlich
veniri ad se existimantesCaes.
b)von Leblosem
nostra navis huc ex portu Persico venitPlaut.
venit in os salsi umor saporisLucr.
sub aspectumCic., in conspectumCels., sub oculosQuint.
frumentum Tiberi venitLiv.
a te litterae non veneruntCael. in Cic. ep.
ventus a mediterraneis regionibus veniensCels.
de ipso caelo subito venturum oraculumApul.
Rhodanus fluvius ex Alpibus veniens per Lemannum lacum meatMart. Cap. 6. § 635
venientia carra, die auf ihn zulaufendenTreb. Poll. trig. tyr. 8, 5
eminus veniens telumDonat. Ter. Andr. 1, 3, 3
unda ex adverso veniensibid.
mit Dativ wem?
dominae mihi venit epistula nostraeProp.
dum tibi litterae meae veniant, zukommt, zugestellt wirdCic.
priori Remo augurium venisse fertur, soll erschienen seinLiv.
B)insbesondere
1)kommen = zurückkehren
RomamLiv.
cum veniesOv.
2)(poetisch) kommen = hervorkommen
a)überhaupt
veniens solHor.
venientes lacrimaeVerg.
b)kommen, hervorkommen = wachsen
veniunt felicius uvaeVerg.
ipsae (arbores) veniunt sponte suāVerg.
ut hederae veniant suā sponte meliusProp.
II)übertragen
A)im Allgemeinen
a)von lebenden Subjekten
α)überhaupt
ut videndum sit, quem ad modum velis venire ad extremum (orationis)Cic.
ut ad id aliquando, quod cupiebat, veniretCic.
venimus ad summum fortunaeHor.
β)in feindlicher Absicht auftreten
contra alienum pro familiari et necessarioCic.
contra summam amici existimationemCic.
contra iniuriamCic.
contra rem alicuiusCic.
b)von Leblosem
α)überhaupt
aliquid venit in buccam, kommt einem in den Mund, fällt einCic.
v. in mentemCic.
v. in animum, Fronto, sub sensumVarro LL.
oratorum laus ita ducta ab humili venit ad summum, ut iam senescat brevique tempore ad nihilum ventura videaturCic.
veniens in corpore virtus, erscheinendeVerg.
β)von der Zeit: kommen = erscheinen, herannahen, sich nähern
ubi ea dies, quam constituerat, venitCaes.
venisse tempus victoriaeCaes.
cum tristes misero kalendae venereHor.
veniet eorum laudi suum tempusQuint.
motus temporum venientis (künftigen) anniCic.
non sumus omnino sine cura venientis anni (wegen des k.J.)Cic.
ea pars rei publicae vicit, nec in praesens modo, sed in venientem etiam annum M. Fabium et L. Valerium consules deditLiv.
veniens aetas, die kommende Zeit (= die Nachkommenschaft)Ov. fast. 6, 639
ventura (künftigen) bellaVerg.
und so
venturorum nepotum prolesOv.
Partizip substantivisch: ventūra, ōrum, neutrum, die ZukunftLucan. 6, 591
γ)als medizinischer terminus technicus von physischen Zuständen, Übeln: kommen, eintreten, sich einstellen
si sudor non venitCels.
plenus somnus venitCels.
si subito venerit febrisCels.
ubi remissio venitCels.
donec sanitas venitCels.
venit malum, morbusCels.
B)insbesondere
1)venire in aliquid: in eine Lage oder einen Zustand kommen, geraten, gelangen, von Personen und Leblosem
in calamitatemCic.
in consuetudinemCic.
in consuetudinem proverbii, in proverbium, zum Sprichwort werdenLiv.
in morem, zur Sitte, zur Gewohnheit werdenLiv. Ov.
in contentionemCic.
in discrimenCic.
in dubiumCic.
in odiumCic.
in invidiamNep.
in partem alicuius rei, an etwas teilhabenCic.
in sermonem, ins Gerede kommenCic.
aber
veni in eum sermonem, ut dicerem, geriet ich daraufCic.
in eam opinionemCael. in Cic. ep.
in nonnullam spemCic.
alicui in amicitiamCaes.
in contemptionemCaes.
summum in cruciatum, dem qualvollsten Lose anheimfallenCaes.
in fidem ac potestatem alicuiusCaes.
in periculumCaes.
in cognitionem alicuiusQuint.
in controversiamCels.Quint.
eo iam dementiae venimus, ut etc.Sen.
eo discordiae ventum (est), ut etc.Tac.
huc arrogantiae venerat, ut etc.Tac.
neque huc puto malignitatis ventum, ut etc.Val. Max.
cum speramus eo rem venturam, ut etc.Hor. ep. 2, 1, 126
saepe in eum locum (bis auf den Punkt) ventum est, ut etc.Caes. b.G. 6, 43, 4
2)in der Rede, in der Darstellung: zu etwas kommen, gelangen, übergehen
ut iam a fabulis ad facta veniamusCic.
ab his ad maxillam venturusCels.
venio ad recentiores litterasCic.
ad Arcesilam Carneademque veniamusCic.
unpersönlich
ad ea veniendum est, quaeCels.
3)woher kommen
a)= abstammen, von Personen
Bebrycia de genteVerg. Aen. 5, 373
b)= entstehen
α)von Zuständen
maius commodum ex otio meo quam ex aliorum negotiis rei publicae venturumSall.
prava ex falsis opinionibus veniuntQuint.
vitium peius, quod ex inopia, quam quod ex copia venitQuint.
β)von der Zeit
anni venientes, die erst ankommenden, aufsteigenden, zunehmenden Jahre des Alters (bis ins 45. Jahr), Gegensatz recedentesHor. de art. poët. 175
4)kommen = eintreten, sich ereignen, sich zutragen
haec ubi veniuntCic.
si quando similis fortuna venissetLiv.
quod longe aliter venitLiv.
mors quidem omnium par est; per quae venit, diversa suntSen.
si quid in Samnio adversi venissetLiv.vergleiche Nipperd. Tac. ann. 14, 43
5)jemandem kommen, zukommen, an jemanden gelangen, jemandem zufallen, zuteil werden
isti morbus interdum venitPlaut.
hereditates mihi negasti venireCic.
illi et gloriam et regnum venturumSall.
utrumque bellum Plautio sorte venitLiv.s. Weißenb. Liv. 29, 20, 4; aber Iustin. 13, 4, 10 Jeep sorte evenit
ultro illi et gloriam et regnum venturumCic.
umbra loco deerat … umbra venit locoOv.
von Übeln: jemanden treffen, betreffen, selten mit ad oder in und Akkusativ
ad quem autem dolor veniat, ad eundem etiam interitum venireCic.
ne qua in rem publicam clades veniatLiv.
gewöhnlich mit Dativ
quae sibi duobus proeliis venerantSall.
scis mihi multa venire malaProp.
venit arboribus luesVerg.
6)= provenire: vonstatten gehen, Erfolg haben
id quo promptius veniretTac. ann. 12, 32 extr.
☞Archaistisches Futur veniboPompon. com. fr. 65, venibuntCommodian. apol. 900
Synkopiertes Imperfekt venibatTer. Phorm. 652
Synkopierter Genitiv Plural Partizip Präsens venientumVerg. georg. 4, 167; Aen. 1, 434 und 6, 755
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
veniō, (imperfect venībatTer.; Participle present genitive plural venientūmVerg.), vēnī, ventus, īre BA-, to come
imus, venimus, VidemusTer.
ut veni ad urbem, etc.Cic.
cum venerat ad se, homeCic.
Delum Athenis venimusCic.
Italiam fato profugus, Laviniaque venit LitoraVerg.
novus exercitus domo accitus Etruscis venit, for the EtruscansLiv.
Non nos Libycos populare penatīs VenimusVerg.
in conspectumCaes.
dum tibi litterae meae veniant, reaches youCic.
hereditas unicuique nostrum venit, fallsCic.
Lilybaeum venitur, i.e. the parties meet at LilybaeumCic.
ad me ventum est, ut, etc., it has devolved upon meCic.
(Galli) veniri ad se confestim existimantes, that they would be attackedCaes.
ventum in insulam estCic.
ubi eo ventum est, on arriving thereCaes.
Figuratively, to come
contra rem suam me nescio quando venisse questus est, appearedCic.
contra amici summam existimationem, i.e. to strike atCic.
si quid in mentem venietCic.
tempus victoriaeCaes.
non sumus omnino sine curā venientis anni, for the coming yearCic.
veniens in aevomHor.
veniens aetas, the futureOv.
cum matronarum ac virginum veniebat in mentem, when I thought ofCic.
With in (rarely ad) and accusative of a condition or relation, to come into, fall into, enter
venisse Germanis (Ambiorigem) in amicitiam, to have obtained the alliance ofCaes.
in calamitatemCic.
in proverbi consuetudinemCic.
ut non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed, etc., had fallen into contemptCaes.
sese in eius fidem ac potestatem venire, i.e. surrender at discretionCaes.
in sermonem venisse nemini, i.e. has talked withCic.
veni in eum sermonem, ut dicerem, etc., happened to sayCic.
summam in spem per Helvetios regni obtinendi venire, to indulge a confident hopeCaes.
prope secessionem res venit, almost reached the pointLiv.
ad ultimum dimicationis rati rem venturamLiv.
Cum speramus eo rem venturam, ut, etc.Hor.
saepe in eum locum ventum est, ut, etc., to such a point thatCaes.
ad tuam veniam condicionem, will acceptCic.
ad summum fortunae, to attainHor.
With ad, of a topic in speaking, to come to, reach, turn to
a fabulis ad factaCic.
ad recentiores litterasCic.
To come, spring, arise, be produced, grow, descend
Hic segetes, illic veniunt felicius uvae, i.e. growVerg.
arbores sponte suāVerg.
To come, result, occur, happen
in ceteris rebus cum venit calamitasCic.
quod (extremum) cum venit (i.e. mors)Cic.
si quando similis fortuna venissetLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu