a-Konjugation

spectāre

spectō  spectāvī  spectātum

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

specto, āvī, ātum, āre (Frequentativum von specio), intransitiv und transitiv: schauen = sehen, anschauen, ansehen, betrachten

I)eigentlich

A)im Allgemeinen

ut spectare aliquid velimus et visereCic.

spectat oculis devorantibus daucos, gaffst lüstern anMart.

taceas, me spectesPlaut.

ebenso

specta me modoPlaut.

specta, quam arte dormiuntPlaut.

per flabellumTer.

alte, in die Höhe schauenCic., und (bildlich) sich ein hohes Ziel setzenCic.

introPlaut.

huc ad mePlaut.

ad dextramPlaut.

in nos solosCic.

in humum, in caelumLact.vergleiche Bünem. Lact. 2, 1, 14

quoquo hic spectabitPlaut.

lumbi sedendo mi oculi spectando dolentPlaut.

spectatumne huc venimus?Liv.

unpersönlich

cum plausu congregari feros (pisces) ad cibum assuetudine in quibusdam vivariis spectaturPlin.

B)insbesondere

1)ein Schauspiel oder einen Schauspieler sehen, ein Schauspiel mit ansehen, ihm zusehen, beiwohnen

MegalesiaCic.

fabulam, ludosHor.

circensesSuet.

pugilesSuet.

spectavi comicos ad istum modum sapienter dicta dicerePlaut.

absolut

matronae tacitae spectentPlaut.

ut Turpione Ambivio magis delectatur, qui in prima cavea spectat, delectatur tamen etiam, qui in ultimaCic.

2)prägnant

a)mit dem Nebenbegriff der Bewunderung: bewundernd anschauen

gaude quod spectant oculi te mille loquentemHor.

b)mit dem Nebenbegriff des Prüfens: prüfend betrachten, prüfen, untersuchen

cui nunc hoc (argentum) dem spectandum scioPlaut.

spectatur in ignibus aurumOv.

im Bild

hunc igni spectatum arbitrantur, die Feuerprobe bestandenCic.

3)übertragen von Örtlichkeiten usw.: nach einer Gegend hinsehen, gerichtet sein, gelegen sein

ad orientem solemCaes. und bloß ad orientemVitr.

ad me idiemCaes.

ad fretumCic.

in ventum favoniumVarro

in EtruriamLiv.

vestigia omnia te adversum spectantia nulla retrorsumHor.

inter occasum solis et septemtrionesCaes.

solem occidentem et mare SiculumLiv.

bloß orientemLiv. Sall., occidentemCurt.

prora spectat sepulcrum, ist hingekehrt nach usw.Liv.

daher von Völkerschaften

Belgae spectant in septemtrionesCaes.

II)bildlich

A)im Allgemeinen: sehen, besehen, betrachten

specta rem modo, doch warte nur (als Drohung)Plaut.

audaciam spectaTer.

alterius spectare laboremLucr.

caeli signorum ordinem et pulchritudinemCic. fr.

voluptates procul sp. (Gegensatz propter intueri)Cic.

B)insbesondere

1)nach etwas hinsehen, sich umsehen, etwas erwarten, nach etwas streben, trachten, sich wohin neigen, wohin zielen auf etwas Rücksicht nehmen, etwas berücksichtigen

a)von Personen

magnaCic.

commune bonumLucr.

ea quae sunt in usu vitaque communiCic.

moresCic.

locum probandae virtutis suaeCaes.

fugamCic.

arma, an bewaffnete Abwehr denkenCurt.

und so

arma et rebellionemLiv.

mit folgendem ut und Konjunktiv

(me) spectasse semper, ut possem etc.Cic. ep. 5, 8, 3

qui spectant, ut pueritia splendeatSen. ep. 122, 7

mit folgendem ad und Akkusativ

ad imperatorias laudesCic.

ad suam magis gloriam quam ad salutem rei publicaeCic.

si ad vitulam spectasVerg.

b)übertragen auf abstrakte Subjekte: sehen, wohin zielen, sich neigen, auf etwas sich beziehens. Bünem. Lact. 3, 12, 33

et prima et media verba spectare debent ad ultimumCic.

ad arma, ad seditionem rem spectare, es lasse sich zum Kr., zum Aufr. anLiv.

und so

parva ex re ad rebellionem spectare res videbaturLiv.

ad perniciemCic.

ad bene beateque vivendumCic.

ad religionem, ad iusCic.

spectat aliquid eo oder huc, ut etc.Cic.

quo igitur haec spectat oratio?Cic.

quorsum haec spectat omnis oratio?Cic.

2)beurteilen, erproben

aliquem ex trunco corporisCic.

animum tuum ex animo spectavi meoTer.

non ex singulis vocibus philosophi spectandi suntCic.

quod non tam studiose in nobis quam in histrionibus spectari putoCic.

in dubiis hominem spectare periclisLucr.

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

spectō, āvī, ātus, āre, frequentative specio, to look on, look at, behold, gaze at, watch, observe, inspect, attend

alteCic.

populo spectanteHor.

limis per flabellumTer.

aliquidCic.

spectant oculi te mille loquentem, gaze uponHor.

me oculis protervisOv.

Italiam spectatum ireLiv.

Spectentur tergoOv.

Saepe tui, specto, si sint in litore passūsOv.

At plays or games, to look at, see, look on, attend

MegalesiaCic.

Fabula, quae volt spectata reponiHor.

Of places, to look, face, front, lie, be situated

(insulae) angulus ad orientem solem spectatCaes.

ad fretumCic.

Belgae spectant in septentrionemCaes.

Aquitania spectat inter occasum solis et septentriones, lies towards the north-westCaes.

vestigia Omnia te adversum spectantiaHor.

regio orientem spectansLiv.

Figuratively, to look at, behold, see, regard, consider

audaciam meretricumTer.

ad te unum omnis mea spectat oratioCic.

To look to, keep in view, bear in mind, aim at, strive for, meditate, consider

credo vos, magna quaedam spectantīs, gloriam concupisseCic.

nihil spectat nisi fugamCic.

ingenti consensu defectionem omnes spectareLiv.

res potius quam auctoresLiv.

domus quae spectat in nos solos, relies onCic.

quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetisCic.

summa iudici mei spectat huc, ut meorum iniurias ferre possimCic.

nomen illud spectavi, neminem isti patronum futurumCic.

ad imperatorias laudesCic.

ad vitulamVerg.

To tend, incline, refer, pertain, be directed, relate

et prima et media verba spectare debent ad ultimumCic.

ad vim spectare res coepitLiv.

hoc eo spectabat, ut diceret, etc.Cic.

quo igitur haec spectat oratio?Cic.

To examine, try, test, judge, prove

ut fulvum spectatur in ignibus aurum, sic, etc.Ov.

qui pecuniā non movetur . . . hunc igni spectatum arbitrantur, as tried by fireCic.

tuom animum ex animo meoTer.

quod ego non tam fastidiose in nobis quam in histrionibus spectari putoCic.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu