konsonant.-Konjugation
currere
currō cucurrī cursum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
curro, cucurrī, cursum, ere (currus, vergleiche mittelhochdeutsch hurren, sich rasch bewegen), laufen, rennen, rennen und jagen, im Lauf (auch zu Pferd, Wagen, Schiff) eilen, und im Passiv curritur unpersönlich = man läuft, rennt, eilt (Gegensatz stare, ingredi, ire, ambulare, reptare)
currens (miles), Gegensatz is qui statVeget. mil.
si stas, ingredere; si ingrederis, curre; si curris, advolaCic.
neque currentem se nec cognoscit euntem (weder im Laufen erkennt er sich [= seine alte Kraft] wieder, noch im Gehen); genua labant etc.Verg.
multum ambulandum est, currendum aliquandoCels.
senex infirmi corporis est, qui cum ambulare vult curritSen.
aves, quae magis currunt, quam volantCels.
frequentior currentibus quam reptantibus lapsusPlin. ep.
exercitatio ambulandi currendique necessaria estCels.
claudis non modo gradiendi, sed etiam currendi facultatem dareLact.
currendo se rumpere alicuius causāPlaut.
superare currendo omnes (von einem Hund)Ov.
c. propereTer.
c. solito velociusOv.
c. spiritu retentoCels.
c. rigidā cervice et extento capite (von Pferden)Fronto
singulis cruribus saltatimGell.
catervatim (noch immer in einzelnen Haufen)Liv.
recte (aufrecht), von AffenPlin.
und (bildlich)
incomposito dixi pede currere versusHor.
dicta erat aegra mihi; praeceps amensque cucurriOv.
ne qua periret redemptionis hora, praeceps cucurritPs. Quint. decl.
per invia saxaCurt.
per totum conclave pavidi currunt (von Mäusen)Hor.
c. per flammam, auch sprichwörtlich, wie unser »für jemanden durchs Feuer laufen« = sich jeder Mühe und Gefahr unterziehen Cic. Tusc. 2, 62
c. tenuissinus et adversis funibusSen.
und (bildlich)
non datur ad Musas currere latā viāProp.
ebenso
latā viāCic.
bildlich
proclivi currit oratio, venit ad extremum, haeret in salebraCic. de fin. 5, 84
c. circum loculosHor.
ad alicuius vehiculum vel equum Eutr.
ad essedum alicuius per aliquot passuum miliaSuet.
unde (= a quo) uxor media currit de nocte vocataHor.
nunc huc, nunc illuc, et utroque sine ordine curroOv.
cogito, quonam ego curram illum quaeritatumPlaut.
tu pueris curre obviamTer.
intro huc curroPlaut.
quo celeriter curraturPlaut.
c. in PalatiumSuet.
in ordines suosCurt.
raptim in eam sententiamCic.
ad litusOv.
ad murosLiv.
protinus ad regemCurt.
cursim ad Numisium Afran. fr.
c. ad me et volare Fronto
c. titulo officii ad exsequiasIustin.
ad necem (vom Hirsch)Phaedr.
ad complexum meae Tulliae, ad osculum Atticae, in die Arme, an den Hals fliegenCic.
ad complectendum eumCurt.
ad consulendos hariolosPhaedr.
usque sub OrchomenonOv.
canis currens post cervum, hinter dem H. herlaufendAugustin.
c. domumPlaut.
c. PuteolosCic.
ad matrem NeapolimCic.
im Passiv unpersönlich
curritur ad meTer., ad praetoriumCic.
curritur certatim ad hoc opusCic.
curritur ex omnibus locis urbis in forumLiv.
c. alicui subsidio (zu H.)Cic. Prop.
pro se quisque currere ad sua tutandaLiv.
ad vocem praeceps amensque cucurri, ich stürzte sinnlos der Stimme nachOv. met. 7, 844
mit Akkusativ der Strecke
uno die MCCCV stadia (von einem Läufer)Plin. 7, 84
eosdem cursus c. (bildlich = denselben Weg einschlagen)Cic. agr. 2, 44
beim Passiv mit Nominativ
campus curritur Quint. 1, 4, 28
Imperativ curre mit folgendem Imperativ
curre, nuntia venire Afran. fr.
curre, obstetricem arcesseTer.vergleiche Ribbeck Coroll. ad comic. Rom. fr. p. LXIX
curro mit Infinitiv = laufen, um zu usw., eilen, sich beeilen, zu usw.
ecquid currit pollinctorem arcessere?Plaut. asin. 910
quis illam (dexteram) osculari non curreret?Val. Max. 5, 1. ext. 1
Sprichwörtlich
currentem hortari, incitare oder instigare oder addere calcaria sponte currenti, einen an sich schon Eifrigen zu noch größerem Eifer aufmuntern, antreiben (griechisch σπεύδοντα ὀτρύνεινvergleiche unser »dem Vogel noch Flügel ansetzen«)Cic. ad Att. 5, 9, 1; 6, 7, 1Cic. ad Q. fr. 1, 1, 16. § 45Plin. ep. 3, 7, 15; 1, 8, 1
auch mit dem Zusatz ut dicitur, ut aiunt
currentem, ut dicitur, incitaviCic. Phil. 3, 19
facilius est currentem, ut aiunt, incitare quam commovere languentemCic. de or. 2, 186
aliquem ad pacem currentem, ut aiunt, incitareCic. ep. 15, 15, 3
So nun besonders
a)vom Wettlaufen, Wettrennen: laufen, rennen
qui currere coeperint Cornif. rhet.
currentes equiPlin. ep.
exerceri plurimum currendo et luctandoNep.
c. bene, male (von Rennpferden)Ov.
c. in sacro certamineLampr.
›circus maximus‹ dictus, quod ibi circum metas equi curruntVarro LL.
bildlich
per hunc circulum curritur, darum dreht sich allesSen. ep. 77, 6
mit Akkusativ der Strecke
qui Stadium curritCic. de off. 3, 42
b)von der Schifffahrt: fahren, segeln
iniecto ter pulvere curras (magst du weiter fahren) Hor.
c. bene minimam ad auram (von Fahrzeugen)Ov.
c. per placidas aquas (von Fahrzeugen)Ov.
per omne mare (von Personen)Hor.
Colchā aquā (von Fahrzeugen)Ov.
in immensum salum (von Fahrzeugen)Ov.
extremos ad Indos (vom Kaufmann)Hor.
c. trans mare (von Personen)Hor.
mit Akkusativ des Weges usw.
c. Caphaream aquam (von Fahrzeugen)Ov.
c. cavā trabe vastum aequor (von Personen)Verg.
currit iter tutum non secius aequore classisVerg.
c)vom Lauf, Umlauf des Rades
si mea sincero curreret axe rotaOv.
und (vom Töpferrad)
currente rotā urceus exitHor.
d)vom Lauf des Wassers, besonders eines Flusses: laufen, rinnen
aqua currensProp.Pallad. (Gegensatz aqua stans)
currentes aquaeOv.
prope currens flumenOv.
rivus palustri et voraginoso solo currens Auct. bei Hisp.
c. per ultima Indiae (von einem Fl.)Curt.
in aequora, in mare vastum (von einem Fl.)Verg.Ov.
mit Akkusativ der Strecke
et sciat indociles currere lympha vias, wie unlenksam die Quelle die Wege sich bahntProp.
ex Aetnae verticibus quondam effusis crateribus per declivia incendio divino torrentis vice flammarum flumina cucurreruntApul.
e)vom Flug
medio ut limite curras, Icare, moneoOv. met. 8, 203
f)vom Lauf der Himmelskörper: umlaufen, den Umlauf halten
quae (loca) proxima sol currendo deflagratVitr.
quaecumque vides supra nos currereSen.
libera currebant et inobservata per annum sideraOv.
g)von Dingen, die sich in einer Richtung um oder über oder durch etwas hinziehen
non quo multa parum communis littera currat, sich hinzieht, erscheintLucr.
chlamys aurata, quam plurima circum purpura Maeandro duplici Meliboea cucurrit, um den sich ein meliböischer Purpurstreifen in doppelten mäandrischen Krümmungen herumzogVerg.
infula currit per crinesStat.
linea transversa currat per mediumPlin.
limes currit per agrumPlin.
supercilia usque ad malarum scripturam currentiaPetron.
privatis generum funiculis in orbem, in obliquum, in ambitum (sich schlängelnd) quaedam coronae per coronas curruntPlin.
von Tönen
vox currit conchato parietum spatioPlin. 11, 270
varius per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor (Gemurre)Verg. Aen. 11, 296 sq.
carmina dulci modulatione currentiaLact. 5, 1, 10
von körperlichen Zuständen
frigus per ossa cucurritOv.
rubor calefacta per ora cucurritVerg.
h)von den Augen: rollen
oculi currentes, huc illucque directi et furiose respicientesCassiod. hist. eccl. 7, 2. p. 281 (a) ed. Garet.
i)von der Zeit und von Zeitereignissen: schnell dahineilen, enteilen, schnell verlaufen
currit ferox aetasHor.
hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiemsOv.
nox inter pocula curratProp.
quasi saeculum illud eversionibus urbium (unter Z. von St.) curreretFlor.
currentes ex voto prosperitatesAmm. 20, 8, 6
facile est, ubi omnia quadrata currunt, alles am Schnürchen läuftPetron. 43, 7
und von Personen: eine Zeit dahinrollen lassen, durchlaufen
talia saecula curriteVerg. ecl. 4, 16
k)(bildlich, siehe oben aus Cic. de fin. 5, 84) vom raschem Gang der Rede usw.: rasch fortschreiten, fortlaufen
perfacile currens oratioCic.
historia currere debet et ferriQuint.
acria currere, delicata fluereQuint.
trochaeum ut nimis currentem damnatQuint.
est brevitate opus, ut currat sententiaHor.
modulatus aliquis currentis facundiae sonitusGell.
illi (rhythmi) currunt usque ad μεταβολήνQuint.
☞Perfekt bei Spätlateinern auch curri
currissem Verus bei Fronto ep. ad Ver. 1, 3. p. 116, 19 N.
curristiTert. de fuga in pers. 12
currēreArnob. 4, 4 cod. P (Reiff. cucurrēre)
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
currō, cucurrī, cursus, ere 1 CEL-, to run, move quickly, hasten
propereTer.
per totum conclave pavidiHor.
fugiens hostemHor.
Plus homine, with superhuman speedOv.
ad vocem praecepsOv.
eosdem cursūsCic.
curritur ad praetoriumCic.
With accusative
qui stadium currit, runs a raceCic.
iter aequoreVerg.
aequorVerg.
Prov.
currentem incitare, to spur a willing horseCic.
asellum currere doceas, i.e. you labor to no purposeHor.
per flammam, to go through fireCic.
Poet., of rapid motion, to sail, fly, hasten, move rapidly
per omne mareHor.
mercator ad IndosHor.
medio ut limite curras, IcareOv.
Of things, to run, flow, roll, spread, extend
amnes in aequora curruntVerg.
fluminaOv.
currente rotāHor.
rubor per oraVerg.
rivis currentia vinaVerg.
Figuratively, to run, flow, trip, advance, move, pass away
proclivi currit oratioCic.
versus incomposito pedeHor.
nox inter pocula curratProp.
AetasHor.
With accusative, to run, traverse
eosdem cursūs, adopt the same policyCic.
Poet.
Talia saecla currite (i.e. currendo efficite)Verg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu