Pronominaladjektiv
uterque utraque utrumque
(Gen. utrīusque, Dat. utrīque)
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
uter-que, utraque, utrumque, Genitiv utrīusque, Dativ utrīque, jeder von beiden, beide, einzeln gedacht
a)Singular
uterque alio quodam modoCic.
uterque cum exercitu veniretCaes.
sermones utriusque linguaeCic.
utraque tyrannis, der beiden DionyseNep.
uterque Neptunus, der beiderseitige N. (sowohl der επιθαλάσσιος, als der επιλίμνιος)Catull.
uterque Phoebus, die auf- und untergehende Sonne, Morgen und AbendOv.
uterque polus, Nord- und SüdpolOv.
oceanus, der östliche und westlicheOv.
solis utraque domus, Orient und OkzidentOv.
parens, Vater und MutterOv.
fortuna, großes und geringes VermögenNep., Glück und UnglückTac.
in utramque partem, nach beiden Seiten, auf beide FälleCic.
hāc in utramque partem disputatione habitā, dafür und dagegen, pro und contraCaes.
uterque utrique est cordiTer.
uterque utrique esset in conspectuCaes.
cum iam tempus esset deducendi ab Samnio exercitus aut utrius que aut certe alteriusLiv. 10, 44, 6
aut alteri aut invicem utrique de iure fit controversiaQuint. 7, 7, 9
hic qui utrumque probat, ambobus debuit utiCic. de fin. 2, 20
mit Genitivus partitivus
uterque nostrûmCic. Augustin.
horum uterque occĭditCic.
uterque consulumLiv.
uterque legatorumVell.
duae res vehementissime in praetura desideratae sunt, quae ambae in consulatu multum Murenae profuerunt: una, exspectatio muneris etc., altera, quod ii etc. Horum utrumque ei fortuna ad consulatus petitionem reservavitCic. Mur. 37
mit Plural des Prädikatss. Nipperd. Tac. ann. 15, 28; Heräus Tac. hist. 2, 97, 5
uterque ambiguiTac.
uterque insaniuntPlaut.
curemus uterqueTer.
eodem die uterque eorum ex castris stativis exercitum educuntCaes.
substantivisch
non parva multitudo utriusque, beiderlei GeschlechtsAugustin. epist. 29, 11
b)Plural: eigentlich zur Bezeichnung zweier Mehrheiten
quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esseCic.
hi utriqueSall.
a quibus utrisque (Darstellern und Dichtern) aliquid summittiturCic.
cognoscere quid boni utrisque (den Seinigen und den Feinden) aut contra essetSall.
dann auch zur nachdrücklichen Bezeichnung zweier Einheiten: alle beide
binos habebam (scyphos); iubeo promi utrosqueCic.
duae fuerunt Ariovisti uxores; utraeque in ea fuga perieruntCaes.
utraeque resTer.
☞Genitiv utrĭusque (mit kurzem i) gemessenLucr. 4, 501 (503) und 1204 (1212)Hor. carm. 3, 8, 5Ov. fast. 3, 571Mart. 3, 27, 3
Genitiv utriquePlaut. aul. 129; capt. 398Ter. Andr. 546vergleiche Luchs Genetivbildung der lateinisch Pronom. S. 8
archaistischer Genitiv und Dativ Femininum utraeque nach Charis. 158, 30 (Genitiv utraeque auch Ven. Fortun. carm. 7, 5, 23)
Genitiv Plural auch utrûmqueCic. Verr. 5, 129Commodian. instr. 1, 16, 4aber nicht utriumque, da Wilmanns Corp. inscr. Lat. 8, 9366 utrarumque ergänzt hat
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
uter-que, utraque, utrumque (genitive utrīusque, sometimes utriusqueHor.Ov.; genitive plural utrūmqueCic.). pronoun
Singular, each, either, each one, one and the other, one as well as the other, both (of two regarded severally)
parique fastigio steterit in utrāque fortunāNep.
Docte sermones utriusque linguae, Greek and LatinHor.
sub utroque Phoebo, i.e. the rising and the setting sunOv.
tempus deducendi exercitūs aut utriusque aut certe alteriusLiv.
sed nterque (sapiens appellatus est) alio quodam modoCic.
uterque cum equitatu veniretCaes.
In apposition
uterque, mater et pater, domi erantTer.
ego utrumque meum puto esse, et quid sentiam ostendere et quod feceris defendereCic.
With genitive participle (of a pronoun or a substantive with a pronoun demonstrative or relative; poet. also with a substantive alone)
uterque nostrum id sibi suscipiendum putavitCic.
domus utriusque nostrum aedificatur strenueCic.
utriusque harum rerum expersCic.
Poet.
et haec utinam Viscorum laudet uterque!Hor.
In the phrase, in utramque partem, in either way, in both directions, on both sides, both ways, for and against
Vemens in utramque partem es nimis, Aut largitate nimiā aut parsimoniāTer.
utramque in partem multa dicuntur, pro and conCic.
suam sententiam in utramque partem esse tutam, on either assumptionCaes.
With plural predic.
uterque eorum ex castris exercitum educuntCaes.
uterque cum illo gravīs inimicitias exercebantSall.
In reciprocal uses, one . . . the other, each . . . the other, either . . . the other, one another
uterque utrique est cordiTer.
est utraque res sine alterā debilisCic.
plural, of two parties or collections, each party, each side, both
quoniam utrique Socratici et Platonici volumus esseCic.
his utrisque (Atrebatis et Viromanduis) persuaserantCaes.
Aetolorum utraeque manūs Heracleam sese incluseruntLiv.
utraque oppidaLiv.
utraeque nationes Rheno praetexunturTac.
Of two subjects, both together, both at once, both, one as well as the other
binos habebam (scyphos), iubeo promi utrosqueCic.
duae fuerunt Ariovisti uxores . . . utraeque in eā fugā perieruntCaes.
hi utrique ad urbem imperatores erant (Q. Marcius et Q. Metellus)Sall.
palmas utrasque tetenditVerg.
utrisque consulibus Italia decreta estLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu