i-Konjugation
comperīre (conperīre)
comperiō comperī compertum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
com-perio, perī, pertum, īre (vergleiche peritus, periculum und reperio, experior), einer Sache oder Person von allen Seiten beikommen
a)einer Sache = etwas durch Sehen, Hören, Erkundigen usw. genau inne werden, deutlich ersehen, etwas genau, sicher erfahren, in Erfahrung bringen, von etwas sichere Nachricht erhalten (Gegensatz audire, bloß hören), bei Angabe »von wem?« oder »woraus?« mit ab oder ex und Ablativ; bei Angabe »durch wen?« mit per und Akkusativ, oder mit bloßem Ablativ
α)mit Akkusativ
hoc, idNep.
haec omniaCic.
facinusCaes.
indicia mortis comperisse manifesto et manu tenereCic.
haec certis nuntiis, certis auctoribus comperisseCic.
nihil testibus, nihil tabulis, nihil gravi aliquo argumento comperisseCic.
rem gestam c. ab aliquoNep.
quod ex multis audivi et comperiCic.
huic ille quid ex litteris comperisset aperitNep.
im Passiv im Ablativus absolutus
hāc re compertā manifestoque deprehensāCic.
und
hoc mulierum errore compertoCurt.
und sonst im Partizip Perfekt, oft = gewiss, zuverlässig
exponam vobis Oppianici facinus manifesto compertum atque deprehensumCic.
levem auditionem pro re comperta habereCaes.
non ego haec incertis iactata rumoribus affero, sed comperta et explorataLiv.
ea quoque, quae vulgata sermonibus de cultu ac desidia imperatoris, comperta oculis referrent RomamLiv.
und aliquid compertum habere
cum ea dicimus quae comperta habemus, quae vidimusCic.
id. se ab ipsis per eorum nuntios compertum habereCaes.
und aliquid alicui compertum est, parum compertum est
quae postquam Metello comperta suntSall.
nobis ea res pro magnitudine rerum parum comperta estSall.
quae praesentis Deae numine saepe comperta nobis maioribusque nostris referebanturLiv.
und Neutrum substantivisch
compertum narrareSall.
comperta narrareCurt.
comperta nuntiareTac.
res enim indicat nihil ipsos habuisse comperti, nihil cognitiCic.
pro comperto polliceri mit folgendem AcISuet.
und
pro comperto est mit folgendem AcICurt.
mit doppeltem Akkusativ, im Passiv mit doppeltem Nominativ
a quo cum quaereret Pyrrhus, qualem Romam comperisset (gefunden hätte)Eutr. 2, 12
omnia falsa atque insidiose ficta comperta suntCic. Mil. 67
β)mit AcI oder mit bloßem Infinitiv
quae ego cuncta esse fluxa in mea re crepera comperiAcc. fr.
posteaquam comperit eum posse vivereCic.
ubi certis auctoribus comperit minus V et XX milibus longe ab Utica eius copias abesseCaes.
ex captivo comperit Correum milia sex peditum delegisseCaes.
postquam per Ubios exploratores comperit Suebos sese in silvas recepisseCaes.
hanc gentem Clusium Romamque inde venisse comperioLiv.
Passiv compertum est
tum demum periculo atque negotiis compertum est in bello plurimum ingenium posseSall.
mox compertum a transfugis nongentos Romanorum pugnā in posterum extractā confectosTac.
Didymo accidisse compertum est, ut etc.Quint.
und compertum habeo
compertum ego habeo verba virtutem non addereSall.
certis indiciis compertum se habere nocte totā coetus in urbe factos esseLiv.
und Ablativus absolutus comperto, nachdem man genau erfahren
satis comperto Eordaeam petituros RomanosLiv.
comperto Plautum et Sullam maxime timeriTac.
γ)mit folgendem indirekten Fragesatz
id misericordiāne hospitis an pactione aut casu ita evenerit, parum comperimusSall.
an ab ipso id genus exercitationis sit inventum, parum comperiQuint.
und compertum habere
interrogatus a rege auditune an oculis comperta haberet, quae diceretLiv.
quae se absente acta essent, se quoque famā comperta habereLiv.
und Ablativus absolutus conperto, nachdem man genau erfahren
nondum conperto, quam regionem hostes petissentLiv. 31, 39, 4
nondum conperto, quam in regionem venissetLiv. 33, 5, 4
δ)mit bloßer Angabe »in Betreff wessen? (worüber?)« durch de mit Ablativ
de amore hocTer.
de scelere filiiNep.
de rebus Vagae actisSall.
nihil de hoc comperi, nihil suspicatus sum, nihil audiviCic.
ε)ganz absolut, mit aus dem Zusammenhang zu ergänzende Angabe »was?«
qui comperisti?Cic.
atqui certo comperiTer.
ubi comperi ex iis, qui fuere ei consciiTer.
ut postea ex captivis comperitCaes.
und im Passiv
si compertum est, wenn die Sache ergründet istCaes. b. G. 6, 19, 3
desinant ultra opinari mihique, qui compertum habeo, credantCaes. bei Suet. Caes. 66
b)einer Person: nur im Partizip compertus
α)= überführt
mit Genitiv »wessen?«vergleiche Fabri Liv. 22, 57, 2; Nipperd. und Otto Tac. ann. 1, 3; Benecke Iustin. 11, 11, 5
incestiVarr. fr. bei Prisc. 8, 18 (Varr. fr. p. 337 B.)
sacrilegiiLiv.
stupriLiv.Iustin.
nullius probriLiv.
nullius flagitiiTac.
noxaeApul. met. 10, 8
mit in (bei) und Ablativ
uxor in stupro generi compertaSuet. Tib. 35, 1
mit NcI
compertus publicam pecuniam avertisseTac. hist. 1, 53
β)= fleischlich erkannt
Bersaben quandam stupro compertam habuitSulp. Sev. chron. 1, 38, 1
☞Perfekt comperiiDiom. 372, 6, comperuiGloss. IV, 320, 3
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
comperiō, perī, pertus, īre 1 PAR-, to obtain knowledge of, find out, ascertain, learn
certoTer.
nihil de hocCic.
de scelere filiiNep.
aliquid ex multisCic.
nihil testibus, nihil tabulisCic.
ut postea ex captivis comperitCaes.
nil ad Pamphilum attinereTer.
hanc gentem Clusium inde venisseLiv.
certis auctoribus, copias abesse, etc.Caes.
id misericordiāne an casu eveneritSall.
unde causa (sit)Tac.
facinus manifesto compertumCic.
oculisLiv.
omnia falsa comperta suntCic.
compertus stupri, i.e. detected inLiv.
flagitiiTac.
nondum comperto quam regionem hostes petissentLiv.
compertus publicam pecuniam avertisseTac.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu