4 Plin. nat. 29, 57–96

(14) 57De anserum honore, quem meruere Gallorum in Capitolium ascensucapitolio afcenso (acc- d) VR¹d. deprehenso, diximus. eadem de10,51 causa supplicia annua canes pendunt, inter aedem Iuventatis et Summani vivi in furca sabuceasambucea Rd(?) v.a.J. armoarmo VRdT(P)S. arbore rv. -res E. fixifixis VR.. sed plura de hoc animali dici cogunt priscorum mores. 58Plautus in Saturione ap. Paul. Diac. p. 45, 3. – Seren. 854. Pl. iun. 107, 24. – Cic. de nat. deor. II 50, 126. – Catulos lactenteslactantes VR. adeo puros existimabant ad cibumcibus V¹. -bos V²., ut etiam placandis numinibusnominibus V. hostiarum vice uterentur iis. Genitae Manaegenito mane v.a. H. catulo res divina fit, et in cenis deum etiametiamnum v.a.D. nunc ponitur catulinacatilina V². caelina V¹. tadina d.. aditialibusaditialibus VRdG. adiicia- B. addital- E. -ita ta- v.a.B. cfr. X 45. quidem epulis celebremcelebrē v(J). -res ll.S(D). fuisse Plauti fabulae indicio sunt. sanguine canino contra toxica nihil praestantiuspraestius V. putantputant VRdTfH. -atur Ev(D).; vomitionesuomi- tione V. quoque hoc animal monstrasse homini videtur, et alios usus ex eo mire laudatoslaudatus V. referemus suis locis. nunc ad institutuminstitutum R.cfr. IV 91. -utis V. -uti fS. statutum d(?)Ev(D). (an potius instituti operis? cfr. XXXV 15. 29. 53. XXXII 1. II 55. 118). ordinem pergemus.

(15) 59Pl. iun. 111, 3. 4.Adversus serpentium ictushictus rin ras. efficacia habentur fimum pecudis recens in vino decoctum inlitumque, mures dissecti inpositiet impositi d(?)v.a.S.. quorum natura non est spernenda, praecipuepraecipua V. in adsensuadsensu VG(S). -sus E. adfcensu Rd(?)v(H). siderum, ut diximus, cum lunaelumine lunae Ev.a.S(D). lumine fibrarumfibratum V.11,96 numero crescente atque decrescente. tradunt Magi iocinere muris datodato dv. -tur VR. -ti E. porcis in fico sequi dantem id animalsi qui tantem id animali E., in homine quoque similiter valere, sed resolvisolui V¹R¹T.an resolui uim? cfr. XXVII 144. XXVIII 82. 116. XXIV 24. cyatho olei poto.

(16) 60Isid. XII 3, 3. – Aristot. h. a. IX 6 extr. – Cicero in Admirandorum libro (?). cfr. Plaut. Stich. III 2, 43. – Pl. iun. 108, 1. Diosc. II 27. περὶ ἰοβ. 19 extr. Nicand. ther. 689.Mustelarum duo genera; alterum silvestre, distansdistans VdTf(P)H. -trans R. -tant Ev(D). cft. Isid. magnitudine, Graeci vocant ictidas. harum fel contra aspidas dicitur efficax, cetero venenum. haec autem, quae in domibus nostris oberrat etet om.VR¹. catulos suos, ut auctor est Cicero, cottidie transfert mutatque sedem, serpentes persequitur. ex ea inveterata sale denari pondus inin om.E.an in uini? cfr. Diosc. cyathis IIItribus ll. v. daturdatus E. -tis r. percussispercussus E. aut ventriculus coriandro fartusfaftus E. partus d. inveteratusqueinueteratusque Ev(D). cfr. Diosc. -atus rS. et in vino potus, et catuluset catulus Erv. cfr. § 104. et catulū r. e catulo J. ex catulis D. mustelae etiam efficaciusetiam efficacius om.E..

(17) 61Diosc. II 36. eupor. II 120. – § 62: cfr. Plin. XXXII 124. – Colum. VI 18, 2. Geop. XIII 17. Marc. 16, 95. Diosc. II 36. Geop. XVI 19.Quaedam pudenda dictu tanta auctorum adseveratione commendantur, ut praeterireprae- teriri d. fas non sit, siquidem illa concordia rerum aut repugnantia medicinae gignuntur, veluti cimicum, animalis foedissimi et dictu quoque fastidiendi, natura contracontra om.V¹R¹. serpentium morsus et praecipue aspidum valere dicitur, item contra venena omnia, argumento, quod dicantdicant VRdTfH. -cunt Ev(D). cfr. § 63 et CFW Müller p. 6. gallinas, quo die ederintid ederint d(?)v.a.S. deerit E., non interfici ab aspide, carnesquecarnesque RdTfH. -nisque V(?)S. -nes quo- que Ev(D). earum percussis plurimum prodesse. ex iisiis v. his ll. C., 62quaequi V. tradunt, humanissimum est inlinereillinire Rd(?)G. morsibus cum sanguine testudinis, item suffitusuffito R. eorum abigereab om.VR¹TS. sanguisugasdist. H. adhaerentes haustasque ab animalibus restinguere in potu datisdatis dTEr(P)S. -tas r. -tos v.. quamquam et oculosquam ab oculis E. quidam hishis (iis v) inungunt Ev(J). in his ung- r. his ung- S. inungunt tritis cumtritis cum Ev. contritis (-istis R¹) rTf. sale et lactee lacte f. mulierum auresque cum melle et rosaceo admixtis. eos, qui agrestes sint et in malva nascantur, crematos, cinere permixto rosaceo, infunduntinfunduntur E. auribusuomine E. -icae v.a.S.. 63Marc. 17, 34. Seren. 899. 921. Diosc. II 36. – Seren. 1003. Pl. iun. 91, 6–8. Diosc. eupor. II 120. cetera, quae de hisiis v.a.H. tradunt vomitionum et quartanarum remedia aliorumque morborum, quamquam ovo aut cera aut faba inclusosinclusus V. censeant devorandos, falsa nec referenda arbitror. lethargiet argi V¹d. & ar R¹. tantumtamen (pro tantum) v.a.S. medicinae cum argumento adhibent, quoniam vincatur aspidum somnifica visui Vd., septenos inin om.Ev.a. H. cyatho aquae dantes, puerilibus annis quaternos. 64Diosc. II 36. Marc. 26,101. – Florentinus ap. Geop. XIII 14, 7. et in stranguriaistran- guiriae V. stranguriae [fistulaeque] v.a. H. fistulae inposuereinpuere E.. adeo nihil parens illa rerum omnium sine ingentibus causis genuit. quin et adalligatosalligatos VR¹fS. laevo bracchio binos lana subreptasubrecta VdE. pastoribus resistere nocturnis febribus prodiderunt, diurnis in russeorusseo VRS. ruiss- E. roseo dTfH. -saceo v. cfr. XXI 166. XXX 99. pannopanne E.. rursus his adversatur scolopendra suffituque enecatnecat d(?)Ev.a.S..

(18) 65Nicand. ther. 189. Pl. iun. 112, 20–22. – cfr. Plin. XXVIII 67. Diosc. II 99. eupor. II 115. Seren. 843. Pl. iun. 112, 9–11.Aspides percussospercussos Ev. -ssus r. -sso r. torpore et somno necant, omnium serpentium minime sanabiles. sed venenum earum, si sanguinemsanguinem dG. -ne VR. -gui E. -guis v. attigitatti- git ego cum vet. Dal. -ingit ll.v. aut recens vulnus, statim interemitinterimit dv.a.J. cfr. XI 56. 90. 280. XXXII 14 al. (B¹sic nbique); contra § 74. VI 91. XXIV 174. XXV 101.; sisi VTfS. s; dom. rv. inveteratum ulcus, tardius. de cetero potum quantalibetquantumlibet E. copia non nocetcop???lanum nocet d., non enimnon est enim R(?)G. est tabifica visbis VE.; itaque occisa morsu earum animalia cibis innoxia sunt. cunctarercunctare E. inuarronem scirem v.a.S. proferendo ex iisiis v.his ll. C. remedio, nini om.Er. nisi dv.a.S. M. Varro LXXXIII vitae anno prodidissetprodidisset TS. -sse rv. aspidum ictus efficacissime sanarisanari VdTf(P) H. de basilisco sanari R. curari Ev. hausta a percussis ipsorum urina.

(19) 66cfr. Plin. VIII 78. Isid. XII 4, 6.Basilisci, quem etiam serpentesserpen- tis V. ipsaeipsae V¹fH. -si V²dErv. ef R. fugiunt aliasalios v.a. H. olfactu necantemnecantes d., qui hominem, vel si aspiciataspiciant V². -ciunt V¹R¹. tantum, dicitur interemereinteremere VJ. interim- rv(D). cfr. § 65., sanguinem Magi miris laudibus celebrantcaelebrari V. : coeuntem picis modo et colorecalore R¹dT. -rem V., dilutum cinnabari clariorem fieri. attribuuntattribuunt S. aut tri- VR. aut attri- d. tri- Ev. eiei VdD. et Ere corr. ei et v. successus petitionumpotitionem E. aa om.E. potestatibus et a diisa diis (dis RS) etiam REv. additis etiam d. additi sed iam V. etiam precum, morborum remediamedia V¹R¹., veneficiorumbeneficiorum v.a.G. amuletaamuleta G. maluieta Vd. mau- R¹. manu- r. mu- nere v.. quidam etquidam et ego. -dem ad E. -dam id rv. Saturni sanguinem appellant.

(20) 67cfr. Lucani Phars. IX 725. Isid. XII 4, 5.Draco non habet venena. caput eius liminilimina V. lum- R¹. ianuarum subditum propitiatisproprietatis VRd. adoratione diis fortunatam domum facere promittitur, oculis eius inveteratis et cum melle tritis inunctosiunctus V. uint- R¹. non expavescerepauescere Ev.a.S. ad nocturnas imagines etiam pavidos, cordis pinguepingui E. in pelle dorcadum nervis cervinis adalligatumalligatum d. ali- R¹. in lacerto conferre iudiciorum victoriae plurimumplurimum ego et dist. primum ll.v. de spondylo cfr. XXXII 116. 60. 154, de verbo conferendi XXV 133. XIX 182. XXII 102. XXXIV 65. 96. XXXV 58. 79; XXIII 139. 150. 156. XI 27. XIX 134. XX 37. 261. XXII 83; XI 238. XIX 48. (XXXV 175); XIX 1. XX 54. XXIX 13, de mendo XXXVII 54. | potestatum Rd(?)v.a. J. cfr. nota ad XXVIII 59., spondylum aditus potestatium mulceremulceret d. ulcere// V., dentes eius inligatosalligatos VR¹d. pellibus caprearumcapraearum V. -rerum E¹. -rarum E². cervinis nervis mites praestare dominos potestatesque exorabiles. 68sed super omnia est compositio, qua invictosuinctos R¹. faciunt Magorum mendacia: cauda draconis et capite, pilis leonis e fronte et medulla eiusdem, equi victoris spuma, canis ungueungues E. -uibus R (?)v.a.S. adalligatisadalligans Vd.om.R¹. cervino corio nervisque cervi alternatis et dorcadis. quae coarguissearguisse dEv.a.H. non minus referetreferet D cum Gron. -fert dv. -ferret VR. regeret E. quam contracontra Vcum ras.Ev(S). -raria rTfH. serpentesserpentes dErv(D). -tis VRfS. -tibus H. remedia demonstrasse, quoniam etet om.Ev.a.S. haec illorumillorum ego. mo- rum VRH. morborum dEv. magorum D. veneficiaueneficia VRdC cum B. ben- Ev(D). sunt. draconum adipem venenata fugiunt, item, si uratursi uratur VRH. iurature d. uira- T. uirus v. ichneumonum; fugiuntitem-fugiunt om.E.fugiunt om. v.a.H. et urticisurticis (uricis Vf. urcis E) tritis ll.TfH. cutis cinere v. tritis in aceto perunctosperunctis VR..

(21) 69Seren. 828. Pl. iun. 111, 4–6.Viperaeuipera V. caput inpositum, vel alterius quam quaequamque E. quemque V. percusserit, sine fine prodest, item si quis ipsam eam in vapore baculouaculos E. sustineatsustineant V². -nea V¹. usus tineant E. – aiunt enim recanererecanere coni. S auctore H ex XXVIII 19. praec- ll.TH. prae- cauere G. futura praecinere v. –, item si quis exustae eiusdemeius R(?)Ev.a.S. cineremcine- rem v. -re ll. J. cfr. CFW Müller p. 26. inlinat. reverti autem ad percussum serpentemserpentem VRdv(S). -tium E. -tes C. necessitatenecessitatem E. naturae Nigidius auctor est. caput quidamquidam VTE. -dem r(?)B. quid v. dissecant scitescite VTE. scythae r(?)v. inter aures ad eximendumexhimendum V. eximen E. lapillum, quem aiunt ab ea devorari territa; alii ipso toto capite utuntur. 70Isid. XII 4, 11. (cfr. Diosc. II 18). Galen. de antid. I 6. 8. 15. ther. 13. fiunt ex vipera pastilli, qui theriaci vocantur a Graecis, ternisquaternis T(?)C cum B coil. § 121. digitis mensuramensura ego. cfr. nota de pondere ad XXVI 28. -rae TfS coll. § 121. -re VF. -ren R. -rent'r.om.d(?)v. deEnon constat. utrimqueutrimque dTfrv. tur imque F. tur inque (i//que V¹) VR.deEnon con- stat. amputatis exemptisque interaneis et livore spinae adhaerente, reliquo corpore in patina ex aqua et anetoaneto REVen.(S). -tho r(?)v. discocto spinisque exemptis et addita similagine atque ita in umbra siccatis pastillis, quibus ad multa medicamenta utuntur. significandum videturuidetur opera E. e vipera tantum hoc fieri. quidam purgatae ut supra dictum est adipem cum olei sextariosexario E. sextaria V¹R. decocuntdecocant V. ad dimidias; ex eo, cum opus sit, ternis stillis additis in oleum perungunturperungun- tur V²rv. -guentur E. -guitur V¹d. -gitur R., ut omnes bestiaeuestigiae V¹d. -gia R.del.r (in marg. al.... reliquis abscisis). fugianteffu- giant r. effuant R. eos.

(22) 71Pl. iun. 110, 3. 4.Praeterea constat contra omniumomnium serpentium Rdv.a.D. ictus quamvis insanabiles ipsarum serpentiumserpentium om.(V?)SJ. exta inposita auxiliariauxiliari – , eosque, qui aliquando viperae iecur coctum hauserint, numquam posteapostea om.V¹R¹d(T?). feririnegant feriri dT. a serpente. neque anguis venenatussed Ev.a.S. est nisi per mensemmensem R(?)v. -se VE. -ses dT. (an primo mense?). luna instigatus, et prodestprodest V²dTv. -deest V¹. -dēē R. pio deest E. vivus conprehensus etet dEv. est et r. in aqua contusus, si foveantur ita morsus. 72cfr. Plin. X 137 (Gell. X 12, 7). – cfr. Livii per. XI. – Nicand. ther. 414. Isid. XII 4, 22. quin et inesse eiei v. et RFE.inVras. om.d. remedia multa credunturcrederentur VR¹d., ut digeremusdigeremus VRdTfH. cfr. § 37. dicer- E. -cemus v., et ideo Aesculapio dicatur. Democritus quidem monstramonstrat v.a.G. quaedamquaedam om.VR¹T. ex hisex his (iis v) ll.C. an et hic? confingitconfingit dT(P)J. cfr. XXXVII 195. -igit V¹R¹. -icit rG. -ici v. aliter XXXIV 108. XII 77. de mendo cfr. § 24., ut possint avium sermones intellegi. anguisanguis H. -guaes F². -guae VR. -gue dTr.om.E. atqui anguis v. an angue deuorato. anguis? Aesculapius Epidauro Romam advectus est vulgoque pasciturpafcitur R(?)v. parc- rT. et in domibus, ac nisi incendiisincendii d. -di V. semina exurerenturexurentur V., non esset fecunditatifecun- dita deorum V¹R¹. eorum resisteredist. ego cum man. Dal. in orbeorbem E. urbe TP. (an in urbe. terrestrium cet.?). terrarum. pulcherrimum anguium genus est quodet quod T. quod v.a.H. et in aqua vivit; hydri vocantur, nullonulli R. -llis dv.a.S. serpentium inferiores veneno. horum iecur servatum [adversusuncos ego posui. (an vero nec aliud aduersius, ut XXXII 35?). ] percussopercusso ego. cfr. § 84. -ssos ll.v. ab iisiis v. his ll.C. auxilium estaua illum est (supra scripto uel habile) V.. 73cfr. Plin. XXVIII 117. – Scorpioscorpion d. tritustricus E. stelionumtelli- num E. stellionum rv.a.J (ut infra ubique). veneno adversatur. fit enim ee ego. et VR. et e dv. et ex r. ex ED. stelionibustelionibus E. malum medicamentum; nam cum inmortuus est vinoan in uino? cfr. § 128. contra VII 138., faciem eorum, qui biberintbiberit VE., lentiginelenti- ginem VdE.(an recte, ut sit faciei scribendum? cfr. XXII 146. XXIII 124). obducit. obab d. hoc in unguento necant eum insidiantes paelicumpaelicum ego. cfr. X 235 extr. pelicum ED. -cu///m V. -cuam d. pellicum rv. om.E. formae. remedium est ovi luteum et mel acag R¹. nitrumnitum VR¹.. fel stelionum tritum in aqua mustelas congregare dicitur.

(23) 74cfr. Plin. II 155 extr. Isid. XII 4, 36.cfr. Theophr. de igne § 60. – cfr. Plin. X 188. Seren. 104. – Aelian. n. a. IX 28.Inter omnia venenata salamandrae scelus maximum est. cetera enim singulos feriunt, nec plures pariter interimuntinteremunt J., ut omittam, quod perire conscientia dicuntur homine percusso neque amplius admittiamitti E. aa D. ad ll.v. Terraterra VD. -as Erv. -am RdT.; salamandrasala- mandrae E. populos pariter necareenecare dT. inprovidosinprouidus Vf. potest. nam si arboriarbori rv. -ris V²E. -res rf. inrepsit, omnia poma inficit veneno et eos, qui ederint, necat frigida vini (om. hil aconito – 2 pidis) R., nihil aconito distans; 75quin immo sisi del. J. contacto ab eaea dv. eo VE. ligno, lapidilapidi ego. uel pidis V¹d. uel pedis ED. -de v. uel lapidi si J. crustacrista V¹RD. panis inponaturinponatur ego. inuocatur R¹E. incoc- rv. sed locus nondum sanatus., idem veneficiumid enim beneficium E. est vel siest uel si R(?)v(D). est uel E. et si rTfJ. in puteum cadat, quippe cum salivasaliuas E. eiuseius in dT. quacumquequaquamque R. parte corporis, vel in pede imo, respersaimo res aspsa d. et mores (umores V²) apersa V. omnis in toto corpore defluat pilus. tamen talis ac tantitanta E. -ta uis v.a.H. veneni a quibusdam animalium, ut subus, manditurconditur V²r. -tor R. dominantedomante G Dal. cur seqq. iunxit D. eadem illa rerum dissidentia. 76cfr. Plin. XXIX 92 extr. X 188. schol. Nicand. alex. 537. – Diosc. II 67. venenum eius restingui primum omnium ab iisiis v. his ll. C., quae vescantur illailla ex his (iis S) H., verisimile est, ex iisex iis (his J) uero J. ex (del. v) his uero simile est (-lia sunt Tv) VRdTv.a.G. om.EG. vero, quae produnturproduntur VRdv(H). -dantur EG. proba- D cum Gron., cantharidum potupotu v. -tū ll. aut lacerta in cibocibos d. sumpta. cetera adversantia diximus dicemusque suis locis. ex ipsa quae Magi tradunt contra incendia, quoniam ignes sola animalium extinguat, sisi dErv. sint RF.inVras. forent vera, iam essetesse VEVen. experta Romaromae V². rofa E.. Sextius venerem accendi cibo earumparum VR¹d., si detractis interaneis et pedibus et capite in melle serventur, tradit negatque restingui ignemigni VR¹. his VRED. ab iis.

(24) 77Aelian. n. a. I 45. Seren. 858. Pl. iun. 110, 1. – Seren. 848. Pl. iun. 110, 6. 7.E volucribus in auxilioauxilio Ev. -lium rTf(P) H. contra serpentes primusprimus V¹f. -mum V²TEv(D). -mi (=-m;?) RdH.que ego. quoque ll. v. vulturuultur est V²Erv. -reis RF. -re//s V¹. -res dTH. est, adnotatumqueadnotatum V²rG. -atu// V¹. -atur RdF. -andum Ev. minus virium esse nigrisan nigri?. pinnarum ex alisalis ego. cfr. Seren. his ll. C. iis v. nidore, si uranturiurantur (om. si) E., fugari eas dicunt, item cor eius alitis habentes tutos esse ab impetu non solum serpentium, sed etiam ferarum latronumque et regum ira.

(25) 78Nigidius de anim. II apud Gell. VI 9, 5. Celsus V 27, 3. Pl. iun. 111, 6–9. Diosc. II 52. 53. Petrichus ap. schol. Nicand. ther. 557.Carnibus gallinaceorum ita, ut tepebunt avulsae, adpositis venena serpentium domantur, item cerebro in vino poto. Parthi gallinae maluntmalum V. cerebrum plagis inponere. ius quoque ex iisiis v. his ll. C. potum praeclare medetur, et in multis aliis usibus mirabile. pantherae, leonesleonis ED. -nesque d(?)v.a.S. non attingunt perunctos eoeos E., praecipue si et alium fuerit incoctum. 79Diosc. II 53. (cfr. Plin. XXX 57). Seren. 893. 894. alvum solvit validius e vetere gallinaceo, prodest et contra longinquas febres et torpentibus membris tremulisque et articulariis morbis etmorbis et Ev(D). -bis in rTfH. capitis doloribus, epiphoris, inflationibusinflacionibus V. inflammatio- Ev.a.B., fastidiisfastidiis – , incipienteincipienti v.a.H. (an recte?). tenesmo, iocineri, renibusrenibus om.VR¹., vesicae, contra cruditatescruditatis VRfJ., suspiria. 80Diosc. II 53. itaque etiam faciendi eius extant praecepta: efficaciusefficacius VTED. -us enim r(?)v. coci cumcoci cum V¹ED. coti cum V². coctu R. coqui cum T(P)S. cocti cum d(?)v. olere marino aut cybiocybio ll. v. cnico coni. H e Diosc. aut cappari aut apioappio V. aut herba Mercurialimercurii alii E.tribus ll.v., polypodiouel (aut v) polypodio dv.a.S. autaut (pro ad) VRd. aneto, utilissime autem in congiis III aquaeatq; R.tres V²dEv. res r. ad III heminas cumcum om.VR¹. supra dictis herbis et refrigeratum sub diu dari, tempestiviustempestiuius vet. Dal. -tiuis ll. v. an -tiue si? cfr. XXII 102. XXVI 14. antecedente vomitione. non praeteribo miraculum, quamquam ad medicinam non pertinens: si auro liquescentirelinquescenti (///linq- V¹. reliq- T) V¹R¹T. gallinarum membra misceantur, consumunt id in se; ita hoc venenum auri est. atad VD. gallinacei ipsigallinaceis ipsis Erv.a.S. circulo e ramentisramentis Brot. ex ed. princ. -ti dT. sarmentis rv. addito in collum non canunt.

(26) 81Auxiliatur contra serpentes et columbarum caro recens concerptacorrepta R¹. con- cepta Lugd. Dal. et hirundinum, bubonis pedes usti cum plumbagineplumbagine B coll. XXV 155. pulba- Vd. bulba- R¹f. pulpa- Ev. corr.rperiit margine absciso. herba. nec omittam in hac quoque alitealite – exemplum magicaemagicae [quoque] om.E.magicae v. -icae quoque (tamen T) VRdT. vanitatis, quippe praeter reliquareliquas V¹R¹. portentosaportentosa om.V¹. a R¹. mendaciaemendacia V¹. mendicia R. medicina E. cor eius inpositum mammae mulieris dormientis sinistrae tradunt efficere, ut omnia secreta pronuntiet; praeterea in pugnam ferentesferentes v. -tis ll.S. idid VRdTfS. idem Erv. fortioresfortiores Ev(D). -tes rTfH. fieri. 82eiusdem ovoeuuo R¹. an ex ouo (vel ex eiusdem)? adut (pro ad) R. capillum remedia demonstrantdemonstrat Rd(?)H.. quis enimautem (pro enim) v.a.D., quaeso, ovum bubonis umquam visereuifere VdTES. uidere R(?)v. cfr. IX 69. X 86. XI 89. 262. XVI 242.. II 209. V 45 al. potuit, cumquam E. cum tamen v.a.G. ipsam avem vidisse prodigium sit? quisquis om.E. utique experiri et praecipue in capillo? sanguine quidem pulli bubonis etiam crispari capillum promittunt. 83cuius generis prope videri possint quae tradunt et de vespertilioneuespertilioni V. -onis E., sisit et d. ter circumlatus domui vivus supersuper ego. per ll.v. fenestramfenestras V. inverso capite adfigaturad- figatur (affi- T) ego. cfr. XXXII 44. adfiguratur (at fig- d) VRdf. infigatur Erv., amuletum esse, privatimque ovilibus circumlatumcircumlatum Ev(D). -mraptum rTfH. totiens et pedibus suspensumsuspensum VRdTfH. -sum suum (e dittogr. natum) E. -sum sursum (susum D) v. super limensuper limen ego. cfr. § 95. XXVI 121. XXXI 131. XIX 115. XXXIII 122. (XXX 51. XXVII 142. IX 151). super limine ll. D. in superlimine fS. -nari v. in supero limine H cum Gron. coll. XXXII 44.. sanguinem quoque eius cum carduo contra serpentium ictus inter praecipua laudant.

(27) 84cfr. Aristot. h. an. V 27. schol. Nicand. ther. 715.Phalangium est Italiae ignotum et pluriumpilurium V. generum : unum simile formicae, sed multo maiusmalus V., rufo capite, reliqua parte corporis nigranigris E., albis guttisguttis om.R¹. intercursantibus respersum (om.dH) guttis d(?)v.a.S.. acerbior huius quam vespae ictus. vivitui- uit dv. uiui r. maxime circa furnos et molas. in remedio est, si quis eiusdem generis alterum percusso ostendatdist. P., et ad hoc servantur mortui. inveniunturcum mortui inueniuntur v.a.(P)H. et cortices eorum, qui tritiqui triti VRdT(P) H. cotriti E. contr- v. (an mortui. auxiliantur et – contriti et poti. medentur mustelae cet.?). et poti medentur; mustelaeet mustelae v.a.S.mustelae – catuli60 utut diximus supra v. suprasupra del. D cum U 641. sed cfr. Müller emend. V 4.. 85cfr. Diosc. II 68. schol. Nicand. ther. 734. aeque phalangion Graeci vocant inter genera araneorum, sed distingunt lupi nominesed – nomine om.V¹R¹d.. tertium genus est eodem phalangieorum phalangion E. nomine araneus lanuginosus, grandissimo capite, quo dissecto inveniri intusictus V¹R¹. dicunturdicunt R. vermiculi duo adalligatique mulieribus pelle cervina ante solis ortum praestare, nene om.E. concipiant, ut Caecilius in commentariis reliquit. vis ea annua est. quam solam ex omni atocioatocio B. -ito E. -ita r. atacito Vd. tac- v. adaceto R. dixisse fas sit, quoniam aliquarum fecunditas plena liberis tali venia indiget. 86Nicand. ther. 716. 725. 729. vocatur et rhox acinorhox acino D cum U 642 e Nicand. rhacino E. rachino Vd. -na v.a.B. raci- R. rhagio (-ion C) acino B. nigro similis, ore minimo sub alvosubalbo VfEv.a.B., pedibus brevissimis tamquam inperfectisinperfecti V.. dolor a morsumosi E. eius qualis a scorpione, urinaurinae V². ure V¹R¹. similis araneiaranei U 642. -neis ll.v. cfr. § 132, de mendo § 88. textis. idem erat asterionasterion B e Nicand. -rtion Vd. -rcion R. ascertion E. asiortion v., nisi distingueretur virgulis albis; huius morsus genua labefactatlabefacit dT.. peior utroque est caeruleus, lanugine nigra, caliginem concitans et vomitus araneosos. etiamnum deterior a crabrone pinnapinna v. -nnae E. -nnas (pen- R) VR. pennis dT. tantum differens; hic et ad maciem perducit. 87Nicand. ther. 747. myrmecion, formicae similis capitecapitis VR¹., alvoaluū V¹f. albo E. nigranigram E., guttisgat//is V¹. gatus R¹. albis distinguentibus, vesparum doloredolorem dr. -rū R. torquet. tetragnathiitetragnathii B ex Aetio. -gnanti Er. -gantii v. -gnanthi hi (i V²) V. -gnenti hi R. -granti hii d. duo genera habent: peior medium caput distinguente linea alba et transversumtransuersum VTfEv (S). -effū R. -ersa d(?) C. cfr. § 94. altera; hic orisoris rv. oras V²E. pras/// V¹. praesta Rd¹. -tat d². anpraesentem? cfr. § 50. XVI 51. XXVIII 106. 53 al. tumoremtuorem R¹. facit. atad V. cinereuscinereus dv. -reas Er. -reos R. -re hos V. posteriore parte candicans lentior, minime autem noxius eodem colore qui telastalas R. muscis in parietibus latissime pandit. 88Seren. 877. Pl. iun. 109, 18. 19. 20. 4. 5. contra omnium morsus remedioremedium Ev.a.H. est gallinaceumgallina- ceum d(?)Erv. -ceorum rTfS. cfr. § 100. 101. XXX 81. 108. VIII 152 al. cerebrum cum piperis exiguo potum in posca, item formicaequinque ll. v. v potae, pecudum fimi cinis inlitusillitus dv.a.S. intus VR¹. ex aceto et ipsi araneiaraneis VR. quicumque in oleo putrefacti.

Muris aranei morsus sanatur coaguloquagulo V¹. agni e vinoagni e uino ego e Pl. iun. agne uino r. ageuino E. anguino Vd. a////uino R. agnino in uino v. agnino D. potopotu VR., ungulae arietinae cinerecinere dv. -rem VR. -res Er. cum melle, mustelae catulo ut in serpentibus dictum est. sisi om.d. iumenta momorderitmordeat E., mus recensmundo re- cens E.an mus dissectus? cfr. (§ 91). XXX 76. 122.60 cum sale inponitur aut fel vespertilionis ex aceto. 89Diosc. II 73. περὶ ἰοβ. 26. eupor. II 123. Colum. VI 17, 5. Veget. V 81, 1. Pl. iun. 109, 5. 6. – Seren. 880. Pl. iun. 109, 6. 7. 2. Marc. 15, 47. Aelian. n. a. II 37. et ipse mus araneus contra se remedioremedium RfH. est divulsus inposits. nam si praegnanspraegnas EJ. -nantem V². momorditmo- mordit om.V¹R¹., protinus dissilit. ptimum, si issi is Tv(S). si his VRd. nisi Er. si G. inponatur, qui momorderit, sed et alios ad hunc usum servant in oleo aut luto circumlitos. est etest et v(D). est EH. et r. (an est contra – remedio et erra?). contra morsum eius remedio terra ex orbita; ferunt enim non transiritransire V. ab eo orbitam torpore quodam naturae. 90cfr. Plin. XXIX 73. XI 90. – Aelian. n. a. VI 22. Isid. XII 4, 38. Scribon. 164. Geop. XIII 9, 7. – cfr. Diosc. eupor. II 122. – Hesych. s. v. κωλώτης.

(28) Scorpionibus contrarius maxime invicem stelio traditur, utut Ev. om. r. visu quoque pavorem iisiis dv. his rD. adferat et torporem frigidi sudoris. itaque in oleo putrefaciunt eum et itaita VRS. in ea E. ita ea (eo v) d(?)G. vulnera perungunt. quidaman quidam in (vel cum)? oleo illoillos R. spumam argenteam decocunt adad om.d. emplastri genus atque ita inlinunt. hunc Graeci colotencolitens E. vocant et ascalabotenascalabonte (-bunt te R¹) nec VR¹d. et galeotencaleoten V. ale- R¹.; in Italia non nascitur. est enim hic plenus lentiginean len- tiginis?, stridoris acerbi et araneisaraneis D cum U 644 coll. Aristot. h. a. IX 1 (sed post uescitur). herba vet. Dal. uermibus coni. J. (an illis sc. scorpionibus?). vescitur, quae omniaomnia a d(?)v. sed cfr. XXII 153. nostris stelionibus aliena sunt.

(29) 91Diosc. II 69. 74. eupor. II 122. περὶ ἰοβ. 23. Celsus V 27, 5. Seren. 867 seqq. cfr. Geop. XIII 9, 4. – Isid. XII 5, 4.Prodest et gallinarum fimi cinis inlitusinlinitus VfS., draconis iocur, lacerta divulsa, mus divulsus, scorpio ipse suae plagae inpositus aut assusarsus R. in cibocibos Rd. sumptus aut potusaut potus dEv. adpositus r. inin om.Vd. meriduobus ll.v. tribus T. cyathis II. proprium estet (pro est) VdT. scorpionum quod manus palmam non feriunt, nec visiuisi Müller emend. V 5. nisi ll. v. pilospi- losa JD. attingereattigere d(?)B.. lapillus qualiscumque ab ea parte, quaqua VRdv. quae ED. in terra erat, adposituspositus Ev(D). inpo- rfH. plagae levat dolorem, itemitem – 2 dicitur om.E. (an glossema e margine?. testateste d. -te V¹R¹., sicut erat terraterra – 2 parte v. om.V¹Rd.post testa inseruitV²G (omissionis casa ita obscurata). operta ex aliqua parte, inposita liberare dicitur – non debent respicere qui inponunt et cavere nene Ev. nisi VR.om.d. sol aspiciat –, vermes terreniterni VR. triti inpositiimpositi prosunt v.a.S.. 92Isid. XII 3, 4. multa et alia ex his remedia sunt, propter quae in melle servantur.

Noctua apibus contraria et vespisuescis V¹. -ci V²R. crabronibusque et sanguisugis; picipicis R. quoque Martiimartii in E. mari V. rostrum secum habentes non feriuntur ab iisiis dv. his rD.. adversanturaduersantes d. -tur ab his VR. et locustarum minimae sine pinnis, quasquas RdEv(D). quos V(?)C. attelebosattelabos v.a.Brot. vocant.

Est et formicarum genus venenatum, non fereuere E. eas nouere v.a.G. in Italia. solipugassoliputas df. -ifugas v.a.G.iis dv.a.S. Cicero appellat, salpugas Baetica. his cor vespertilionis contrarium omnibusque formicis.

Salamandrissalamandris resistit v.a.G. cantharidascantharidis V. -des ut G Dal. diximus resistereresistere VRdTfH. om.Ev..

(30) 93Diosc. de ven. 1. Scribon. 189. Isid. XII 5, 5. – Pl. iun. 33, 1. Marc. 19, 1. (cfr. Plin. XXX 81).sed76 in his magna quaestio, quoniam ipsae venena sunt potae vesicae cum cruciatu praecipuo. Cossinumq???ossinum (u super o scripto) R. equitem Romanum amicitia Neronis principis notum, cum is lichene correptus esset, vocatusuocatos r. exex d(?)v. om. rS. Aegypto medicus ob hanc valetudinem eius a Caesare, cum cantharidum potupotu VE.cfr.Müller emend. V 6. -tum rv. praepararean reparare? de mendocf. § 69. voluisset, interemitinteremi V¹. -riit V².. verum inlitas prodesse non dubium est cum suco taminiaeamineae Pl. iun.et Marc. sed cfr. XXIII 18. XXVI 138. uvae et sebo ovis vel caprae. 94cfr. Diosc. II 66. eupor. II 152. – Diosc. II 65 extr. ipsarum cantharidum venenum in qua parte sit, non constat inter auctores. aliiali V¹. om.E. in pedibus et inet in ED. et rv. capite existimant esse, alii negant. convenit tantumtantum ll.fVerc.(H). tamen v. pinnas earum auxiliarian est? cfr. Frobeen. p. 34 seqq., in quacumque parte sit venenum. ipsae nascuntur ex vermiculo in spongeasponge VR¹ -gia dv.a.S. maxime cynorrhodicynorrhodi v. gy- morh- VR¹. gynoro- d. tynorh- r. -rodii E., quae fit in caule, sed fecundissime in fraxinofraxine R., ceteraeceteraque dT. -raeque fv.a.G. in albaalba v. alia R. -iae VE. -ie dT. rosa, minus efficaces. potentissimae inter omnes variae luteis lineis, quas in pinnis transversas habent, pingues; multumpingues, multum U 645. multum pingues ll. v. (cum seqq. iungunt v.a.G(D) contra Diosc.). inertiores minutae, latae, pilosae; inutilissimae vero uniusuerum E. coloris macrae. 95Diosc. II 65. – II 66. eupor. I 128. Hippocr. de victu in morb. acut. 104. conduntur in calice fictili non picato et linteo conligato, coniecta etconiecta et ego. -ctae (-te RE) ll.TS. contectae J. con- gestae v. cfr. XXII 140. XXIV 26. XXXII 75. XXX 23. XVIII 134. XXXI 29. IX 167. XIX 70. XX 9. VIII 46. XXVII 40. XXVIII 30. XXXVI 101. rosa matura, et suspenduntur super acetum cum sale fervens, donec per linteolum vaporentur, postea reponuntur. vis earum adurere corpus, crustas obducere. eadem pityocampispytio capis V. in piceapice VRd. nascentibus, eadem bupresti, similiterque praeparantur, efficacissimae omnes ad lepraslepras rv. leplas E. feras rTJ. lepras et feras coni. J coll. Diosc., lichenas. dicuntur etet om.Ev.a. Lugd. menses ciereciet EVen. et urinam; ideo Hippocrates et hydropicis dabatdabant V¹R.. 96Cantharidescantharidas VRd. obiectae sunt Catoni Uticensi, ceu venenum vendidissetuendidisse E. uendisse V. in auctioneactione R. regia, quoniam eas HS LX addixerat.