61 Cic. Cluent. 169–172

169Unum etiam mihi reliquum eius modi crimen est, iudices, ex quo illud perspicere possitis quod a me initio orationis meae dictum est, quicquid mali per hoscehosce Σa: hos Mμ annos A. Cluentius viderit, quicquid hoc tempore habeathabeat Mμ: habuit Σa: habuerit Klotz sollicitudinis ac negoti, id omne a matre esse conflatum. Oppianicum veneno necatum esse quod ei datum sit in pane per M. Asellium quendam, familiarem illius, idque Habiti consilio factum esse dicitis. In quo primum illud quaero quae causa Habito fuerit cur interficere Oppianicum vellet. Inimicitias enimenim Σa: enim inter ipsos Mμ fuisse confiteor; sed homines inimicos suos morte adfici volunt aut quod eoseos Σa: om. Mμ metuunt aut quod oderunt. 170Quo tandem igitur Habitus metu adductus tantum in se facinus suscipere conatus est? quid erat quod iam Oppianicum poena adfectum pro maleficiis et eiectum e civitate quisquam timeret? quid metuebat? ne oppugnaretur a perdito, an ne accusaretur a damnatodamnato Σψ2a: condemnato Mμ, an ne exsulis testimonio laederetur? Sisi Σa: sin Mμ autem quod oderat Habitus inimicuminimicum αa: om. Mμ, idcirco illum vita frui noluit, adeone erat stultus ut illam quam tum ille vivebat vitam esse arbitraretur, damnati, exsulis, deserti ab omnibus, quem propter animi importunitatem nemo recipere tecto, nemo adireadire Naugerius: audire Mμ, nemo adloqui, nemo aspicereaspicere Σa: respicere Mμ vellet? 171Huius igitur Habitus vitaeHabitus vitae Σa: vitae Habitus Mμ invidebat? Hunc si acerbe et penitus oderat, non eum quam diutissime vivere velle debebat? huic mortem maturabat inimicus, quod illi unum in malis erat perfugium calamitatis? Qui si quid animi etet Σa: ac Mμ virtutis habuisset, ut multi saepe fortes viri in eius modi dolore, mortem sibi ipse conscisset, huic quam ob rem id vellet inimicus offerre quod ipse sibi optare deberet? Nam nunc quidem quid tandem illi mali mors attulit? nisi forte ineptiis acineptiis ac (atque bψ) Mμ: ineptis a ad Σa: apud Mμ fabulis ducimur ut existimemus illum ad inferos impiorum supplicia perferre ac pluris illic offendisse inimicos quam hic reliquisse, aa Mς: ab Σ: an bψa socrus, ab uxorumab uxorum Mμ: an uxoris b2ψ2a, a fratris, aa fratris a Mμ: an fratris an (om. an s) b2ψ2a liberum Poenis actum esse praecipitem in sceleratorum sedem atqueatque Mμ: ac Σa regionem. Quae si falsa sunt, id quod omnes intellegunt, quid ei tandem aliudaliud (om. aliud b) mors eripuit Mμ: mors eripuit aliud s: eripuit mors t eripuit mors praeter sensum doloris? 172Age vero, per quem venenumper quem venenum Σa: venenum per quem Mμ datum? Per M. Asellium.