52 Cic. Cluent. 143–145

143Nunc, quoniam ad omnia quae abs te dicta sunt, T. AttiT. om. Σa, de Oppianici damnatione respondi, confiteareconfitearis a necesse est te opinionem multum fefellisse, quod existimaris me causam A. Cluenti non facto eius sed lege defensurum. Nam hoc persaepe dixisti tibi sic renuntiari, me habere in animo causam hanc praesidio legis defendere. Itane est? ab amicis imprudentes videlicetimprud. videlicet Σs, Quintil. v. 13. 47: videlicet imprud. Mμ prodimur, et est nescio quis de eisiis (is M) Mb: his σψa nobis Mμ, Quintil.: nostros αa quos amicos nobis arbitramur qui nostra consilia ad adversariosadversarium Quintil. deferat. Quisnam hoc tibihoc tibi Σa, Quintil.: tibi hoc Mμ renuntiavit, quis tam improbus fuit? cui ego autemautem om. αa (contra Quintil.) narravi? Nemo, ut opinor, in culpa estest Quintil.: est et Σa: est sed Mμ; nimirum tibi istudistud Quintil.: istunc (-tuc μ) Mμ lex ipsa renuntiavit. Sed num tibi ita defendisse videor ut tota in causa mentionem ullam legis fecerimlegis fecerim Σa: fecerim legis Mμ, num secus hanc causam defendissedefendisse Manutius: defendissem Mμa ac si lege Habitus teneretur? Certe, ut hominem confirmare oportet, nullus est locus a me purgandi istius invidiosi criminis praetermissus. 144Quid ergo est? quaeret fortassefortassis Σa quispiam displiceatnedisplicetne a mihi legum praesidio capitiscapitis Σa: a capite Mμ periculum propulsare. Mihi vero, iudices, non displicet, sed utor instituto meo. In hominis honesti prudentisque iudicio non solum meo consilio uti consuevi sed multum etiam eius quem defendo et consilio et voluntati obtempero. Nam ut haec ad me causa delata est, qui leges eas ad quas adhibemur et in quibus versamur nosse deberem, dixi Habito statim eo: „Qui coisset quo quis condemnaretur“eo capite t illum esse liberum, teneri autem nostrum ordinem. Atque ille me orare atque obsecrare coepit ne sesene sese (se a) Σa: ut ne sese Mμ lege defenderem. Cum ego quae mihi videbanturvidebantur Σa: viderentur Mμ dicerem, traduxit me ad suam sententiam; adfirmabat enim lacrimans non se cupidiorem esse civitatis retinendae quam existimationis. 145Morem homini gessi et tamen idcirco feci – neque enim id semper facere debemus – quod videbam per se ipsam causam sine lege copiosissime posse defendi. Videbam in hac defensione qua iam sum usus plus dignitatis, in illa qua me hic uti noluit minus laboris futurum. Quod si nihil aliud essetesset] fuisset Σψ2a actum nisi ut hanc causam obtineremusobtineremus PΣb2a: obtinerem Mμ, lege recitata perorassem.